ZIJ TROKKEN OVER
RERG EN DAL
\8\
- -mm.
door Danie Uys
Een verhaal uit de dagen van den Grooten
Treh der Afrikaansehe Boeren
30
KORTE INHOUD TAN 'T TOORAFOAANDE:
Ons verhaal begint mei een vergader mg ie T Uenluige
'vn de Kaapkolonie, waar de Zuid - A fri komische Boeren,
ontstemdover htm achteruitzetting door de Engelsehen.
het besluit nemen hun hofsteden, te verlaten. Zij willen
zich een nieuwe toekomst scheppen in afgelegen streken,
waar tot dusver geen blan ke zich vestigde, TToil ie Wessels.
een jonge Boer, wiens rader door Tom Higgins, een
deserteur uit het Engelsche legerverraderlijk werd
neergeschoten, zal met zijn zeventienjarige zuster
Betsie Wessels den Grooten Trek meemaken. Zij
ontmoeten Arie Cloete. een jongen Zuid-Afrikaan, die
liefde voor Betsie Wessels opvat. Doch spoedig worden
de jonge mensehen gescheiden, wanneer Arie Gloete
als verkenner voegt rekten BetsieW essels te Zwartspruit
achterblijft. Betsie en haar broer Wollie Wessels steken
later met Gert, Maritz de Oranjerivier over. Nabij
Tabavtsjoe meldt zich Arie Cloete bij de trekkers.
Hij verhaalt van een overval door Mat abele-krijgers
en vergezelt zijn vrienden, naar het lager run Pot
gieter. Daar wordt, in een vergaderingde eerste
Volksraad gekozen van het land, dat later Oranje-
Vrijstaat zou heeten. Wollie Wessels en Arie Gloete
rukken uit niet een expeditie, die 'n zwarte roover-
bende zal straffen. Als zij terugkeeren vernemen zij
tot hun groote ontzetting, dat Betsie Wessels tijdens de
afwezigheid der mannen door Tom, Higgins ontvoerd is.
Spoedig kunnen de beide jonge Boeren een poging
ondernemen Betsie op te sporen. Zij vergezellen
Pieter Retief op een tocht naar het land van koning
Dingaan. Daar ontmoeten zij drietal Engelsche ko
lonisten, die inlichtingen verstrekken over Tom Higgins.
Geleid door den Kaffer Joel slagen ze er in de schuil
plaats van Higgins te vinden en Betsie te bevrijden.
Pieter Retief heeft zich intussrhen naar Oetnkoen-
goenhlocoe begeren, waar hij met den sluiven Dimgaan
onderhivndelingen aanknoopt.
Het opperhoofd Luisterde aandachtig naar de voor
stellen der Boeren, toen deze door den jongen
Wood vertaald werden. Gedurende de toespraak
knikte hij een paar maal en naar de uitdrukking van
zijn gelaat te oordeelen, schenen de voorstellen een
gunstig onthaal te vinden. .Er konden van zijn kant
dan ook niet veel bezwaren tegen de plannen der
trekkers bestaan. Zijn land was groot genoeg, om
oen paar duizend vreedzame meuschen te kunnen
opnemen en ongetwijfeld zou hij groote voordeelen
trekken uit de aanwezigheid van een nijvere, land
bouwende bevolking. Toen Wood olies vertaald had.
hield Dingaan] een korte beraadslaging met zijn ouden
en beantwoordde daarna de voorstellen.
Hij zeide verheugd te zijn. dat de Boeren in zijn land
wilden komen Avouen en hoopte, dat men in vriend
schap naast elkander zou kunnen leA-eu. Alvorens
echter een besluit te nemen en met de emigranten
een verdrag aan te gaan. zou hij gaarne zien. dat de
Boeren hem het be wijs hunner vriendschap en goede
bedoelingen leverden, door een kudde \*an ongeveer
zevenhonderd stuks vee terug te halen, welke onhöigs
door den Kafferkapitein Sikonyella. zoon van Man-
tasti. van een Zoeloe-buitenpost geroofd was. klaag
den tie Boeren in deze opdracht, dan hadden zij het
liewijs geleverd waardige bondgenooten te zijn en was
hij bereid een verdrag met hen aan te gaan.
Retief nam. na kort beraad, het voorstel aan.
Sikonyella woonde te Impavani. teil noorden van de
'aledonrivier. Hij was bevriend met de Boeren en
Inschikte slechts over een vrij zwak leger. Onge
twijfeld zou men er in slagen Sikonyella tot teruggave
van het geroofde te bewegen.
Met de beste voornemens en vervuld van grootsehe
plannen voor de toekomst keerden de trekkers uit
>emkoengoeuhloAroe bij de hunnen terug. Dadelijk
na zijn aankomst liet Retief Sikonyella bij zich ont
bieden. Hij slaagde er na eenig over en weer gepraat
in hem er van te overtuigen, dat hij het geroofde vee
aan Dingaan teruggeven moest. Nadat een afdeeling
gewapende Boeren de ossen uit Imparani had terug
gehaald, werd het besluit genomen de lagers op te
breken en Natal binnen te trekken.
Een onafzienbare stoet van meer dan duizend
osseuAvagens daalde op dien schoonen voorjaars
morgen den steden Drakensbergpas af. De Avageus
met hun witte huiven, de vrou\\Ten en meisjes met hun
sneeuwblanke trekkerskapjes, de ruige, sclïüderachtig
gekleede Boereiij de machtige, logge ossen en de
vurige paalden, keel de kleurige, bonte stoet Averd
overstraald door het felle licht van de Zuid-Afrikaan
sehe zon. De kinderen zongen, de ouderen lachten
a
«SIH»»»
V l'
opgewekt, de voerlieden lieten hun lange zweepen
knallen, de paarden hinnikten: het was. alsof een
feeststoet liet paradijs binnenging. Dp de oeArers van
di1 Blamvkrans- euBoesmaurivier Averden voorloopige
kampen ingericht, Avaar men blijven zou, totdat dc
zaken niet Dingaan geheel geregeld waren.
Dok de tweedS uit vijfenzestig man bestaande
deputatie naar >emkoengoerihlovoe stond onder
|,(.vel van Retief. Tot lien, die ditmaal in het kamp
aehterbleven, behoorde Gert Maritz.
Zooals de eerste maal Averden de bezoekers ook
i hans Aveder gastvrij en met vele bewijzen van eerbied
ontvangen en Dingaan verklaarde zeer voldaan te
zijn over de goede en vlugge manier, Avaarop de Boeren
aan zijn opdracht hadden woldaan. Na een maaltijd,
waarbij weer. volop Kafferbier gedronken werd. ging
men tót het opstellen van het verdrag over. Thans
ürad niet alleen de jonge Wood als tolk op. maar had
Dingaan zich. ook Aran de medeAvarkiiig van den
zendeling OAven verzekerd. Het stuk werd in de
Engelsche taal opgesteld en nadat men het Dingaan
tweemaal voorgelezen had. verklaarde deze, dat het
in orde was. Toen ook Retief het. document nog eens
doorgelezen had en voorstelde om tot «nderteekening
over te gaan. werd hem geantwoord, dat men
hiermede nog even moest wachten, totdat
een laatste ceremonie vervuld was. »pnieuw
werd Kafferbier aangedragen en Owen,
wiens taak geëindigd was en die niet aan
de drinkpartij wilde deelnemen, verliet
de kraal. De jonge Wood bleef echter. Nadat de niet
bier gevulde kalebassen verseheideue malen Avaren
rondgegaan, vond «le onderteekeuing van het verdrag
plaats.
Retief acht thans het oogenblik gekomen om op
te breken, maar Woo«l antAvoordt hem. «lat men niet
kan vertrekken voordat het opperhoofd het teeken
heeft gegeven, dat het feest geëindigd is. En zoo
blijven de Boeren zitten in het midden van de open
ruimte en «Itinken zoo weinig mogelijk van het bier.
dat tejkens weer aangedragen wordt. Men moet het
hoofd koel koiulen en mag in geen geval beschonken
Avorden. De Zoeloes leggen zh-hzelf echter geen
beperking op. drinken naar hartelust en worden
voortdurend luidruchtiger. Van de discipline, Avelke
men bij het vorige bezoek zoo bewonder«l heeft,
valt thans niet veel meer te hespeuren. Het is een
wilde, schreeuwemle en dansende horde, waardoor
de Boeren zi«*h omgeven zien. Het lawaai, «lat <le
beschonken Kaffers veroorzaken, is oorverdooA'end
en «le Boeren hebben soms de grootste moeite 0111
elkanders woorden te verstaan.
..Ik avou, «lat ik mijn geweer bij mij gehouden had,"
zegt 'illiers, die naast Retief zit.
De commandant antwoordt uiet. maar knikt
zwijgend. Dok hij vindt, dat de toestand er dreigend
genoeg uitziet, maar hij wil zijn mannen niet ver
ontrusten «loor «lit openlijk te erkennen. Men moet
zijn bezinning niet verliezen en vermijden, de
opgewonden Zoeloes «loor een uiting van vrees of
door een ondoordachte daad te prik
kelen. Als «le kerels, werkelijk booze
plannen koesteren, zal men, onge
wapend als men is, tegen deze OArer-
macht toch niets kunnen beginnen.
„Ik A'ertrouw dién Dingaan niet,"
zegt de j«>nge Botha. „Waarom laat
hij ons niet vertrekken en geeft hij
«lezen kerels steeds meer -hier? Er
behoeft maar een kleinigheid te ge
beuren en wij zijn verloren."
Inmiddels wordt de horde steeds
wilder en luidruchtiger. De Kaffers
slaan dansend met hun knopkerries op
hun s«5hilden en de afstand, «lie hen van
de Boeren scheidt, wordt voortdurend
kleiner. Het vreemde en verontrus
tende is, «lat hun manier van dansen
een verandering ondergaan heeft. Zoo
even nog was deze chaotisch, voerden
verschillende groepen hun eigen
dans uit. terwijl thans «1e geheele
6 Februari 1S-3S. De lafhartige moord
op Pieter Retief en zijn mannen in
(Jeinkoengoenhlovoe, de hoofdkraal van
koning Dingaan. Tusschen de dubbele
palissadenrij ziet men de hutten der
Zoeloes. Geheel in het midden drom
men de ongewapende Boeren bijeen,
terwijl de zwarte krijgers, op een teeken
van Dingaan, tot den aanval overgaan.
In weinige minuien waren de vijfen
zestig Boeren om hel leven gebracht.
