Gemakkelijk hadden de eerste arbeiders op het
De ingang van den Haarlemmermeerpolder bij
Heemstedeover de nieuwe brug bij de Cruguius.
De Ringvaart bij Aalsmeer.
Het moderne verheer maakte den aanleg van
moderne autowegen door het vroegere meer noodig.
Interieur van de Cruguius bij Heemstede, een der drie
gemalen die het water van het groote meer loosden.
(Naar een teekening van C. Elkema in 1H56.)
nu het eenige afdoende middel de droogmaking van
't gevaarlijke meer was, meenden vooruitziende gees
ten, dat dit middel, en geen ander, gebruikt moest
worden. Dat was ook het voordeeligste middel, want
er was 18.000 ha. goed land mede te verkrijgen.
Natuurlijk waren er tegenstanders, doch gelukkig
zijn hun bezwaren overwonnen, zoodat op 19 Maart
1839, dus nu een eeuw geleden, de Tweede Kamer
haar goedkeuring aan het plan schonk. In Mei
werd de betreffende wet afgekondigd, een jaar later
was het voorbereidend werk zoover gevorderd, dat
de eerste schop klei uitgegraven werd, en in 1852
was de geweldige arbeid voltooidhet groote meer
lag droog tusschen de dijken.
Cijfers zijn in zoo'n geval interessant, er moge
hier dus een rijtje volgen:
Ringvaart en Ringdijk in 1848 gereed.
Drie stoomgemalen (Lijnden, Cruquius en Leegh-
water) loosden het water achter den dijk.
Ruim 800 millioen kubmeter water moest worden
uitgepompt.
Winst: 18.000 ha. land.
De waarde per bunder was geschat op f 200 per
bunder, doch de opbrengst was veel hooger, n.l. f 473.
Eerste oogst van haver en koolzaad in 1854.
Kosten: ruim 13 millioen.
Opbrengst der verkochte grondenruim 9 millioen.
Het geld kwam er dus niet dadelijk uit, doch wie
zal berekenen, hoeveel de rijke bodem van den
Haarlemmermeerpolder sindsdien tot de volkswel
vaart heeft bijgedragen?
Eerste volkstelling in 1869: 11.272 inwoners.
nieuwe land het niet. Het water was uitgemalen, ja.
maar de bodem bleef nog erg modderig en de w egen
waren vrijwel onbegaanbaar. Menigeen had misschien
tijdens de voorbereiding en den geweldigen arbeid
gedroomd over een uitgestrekt, vruchtbaar gebied
met frisch geboomte en vriendelijke huisjes, maar de
werkelijkheid der eerste jaren was, dat de pioniers
van den eersten polder huisden in leemen hutten met
een kuil in den bodem als stookplaats. Allengs werd
't echter beter, voertuigen zakten niet meer tot de
as in de wegen", er werden krachtige maatregelen
genomen tegen het nog steeds dreigende water, de
bevolking groeide, de
woningtoestanden ver
beterden. Vooral mr.
J. P. Amersfoordt, in
1863 tot burgemeester
benoemd, maakte zich
verdienstelijk in veler
lei werk voor het
nieuwTe land, ijverde
voor behoorlijk onder
wijs en goed drink
water en deed zelfs
moeite voor 'n spoor
weg. Niettemin onder
vond hij meer tegen
stand dan medewer
king zelfs werd h\j op
laterenleeftijd vooralle
leelijks uitgemaakt en
met steenen nagegooid
Bilderdijk had dus
ongelijk met z'n pes
simistische voorspel
ling, de Haarlemmer
meerpolder is integen
deel een kostbaar en
bloeiend deel van
Noord-Holland gewor
den, en een andere
dichter, Nic. Beets,
had scherper inzicht
in de werkelijkheid
met een jubelklank over de drooggemalen Haar
lemmermeer.
Nu honderd jaar geleden het gewichtige besluit
in de Tweede Kamer werd genomen en er is alle
reden om dit thans te herdenken moge hier her
haald worden, wat Beets in tamelijk stoute beeld
spraak toen schreef
Nu wordt de Slokop opgeslokt.
Nu raakt zijn rijk ten ende;
Nu ligt de grove Waterreus
Zieltogend op zijn breeden neus,
En jammert van ellende.
Nieuw land werd uit de Haarlemmermeer gewonnen.
