VAN ENGELAND
EEN ORANJE OP DEN TROON
I weehonderavijftig jaar geleden werd prins
Willem III koning van Engeland
Laat op den avond in het midden van Augustus was tegen alle regels in één van de
Amsterdamsche stadspoorten niet gesloten. Zij moest heimelijk geopend blijven op bevel
van een der vier burgemeesters, mr. Nicolaas Witsen. om een vreemdeling uit te laten,
wiens bezoek aan de stad voor de burgerij verborgen moest worden gehouden. Tegen mid
dernacht verscheen deze geheimzinnige vreemdeling aan de poort, de wachter voldeed aan
t hem van te voren gegeven bevel en liet hem passeeren om eerst daarna definitief te sluiten.
Engelschen vernietigd, dat er spoedig een verande
ring in den staat van zaken zou komen. De pro-
Fransche politiek zou ongetwijfeld worden voort
gezet gedurende een lange reeks van jaren. Om dit
te beletten kwam bij een aantal Engelschen de ge
dachte op zicli met behulp van Willem van Oranje
te bevrijden. Deze had zich reeds zestien jaar lang
van 1672 tot 1688 den onvermoeiden bestrijder
der plannen van Lodewijk XIV, den Franschen
koning, getoond en hij was voortdurend in de weer
om verbonden en verdragen met andere vorsten tot
stand te brengen ten einde het staatkundig evenwicht
in Europa te handhaven.
Een zirmeprent op de kroning van prins Willem III
en zijn gemalin Maria als koning en koningin
van Engeland.
De partij der Whigs vraagt bijstand
pjat er ook iets broeide onder het volk in Nederland
bleek op 22 Juli 1688, toen de Engelsche consul
te Amsterdam, Daniel Petit, ter gelegenheid van de
geboorte van den prins van Wales vreugdevuren
liet ontsteken voor zijn huis: de saamgestroomde
menigte kon dit niet aanzien, men wierp met steenen
door de ruiten en bedreef allerlei baldadigheden.
Een aantal ontevreden Engelschen begaf zich
uit Londen naar Den Haag: de partij der Whigs,
met aanzienlijke en eerwaardige mannen aan het
hoofd, stelde zich in verbinding met den prins van
Oranje en beloofde hem hulp voor het geval dat hij
een landing zou wagen.
Prins Willem III presideert een zitting van den oorlogsraadnadat de Holland-
sche vloot de kust van Engeland heeft bereikt en de troepen zijn geland.
In 't voor ons land zoo gedenkwaardige jaar 1672. WiUem III, die eens dior 't
Eeuwig Edict van alle staatsbedieningen was uitgesloten, legt als stadhouder den eed af
e zoo steelsgewijze weggeslopen
bezoeker was niemand anders dan
Willem Bentink, heer van Rhoon,
een boezemvriend van prins Wil
lem III, op wiens last hij zich
naar Duitschland had begeven om
daar met eenige vorsten te onderhandelen over het
leveren van manschappen
ten behoeve van zékere
plannen, waarmee de prins
zich in den laatsten tijd
in 't bijzonder bezighield.
Van die zending terug
gekeerd moest hij zich
volgens opdracht van den
prins naar Amsterdam
begeven en daar aan drie
burgemeesters, Johannes
Hudde, Cornelis Geelvinek
en mr. Nicolaas Witsen
verslag uitbrengen van zijn
bevindingenDe vierde
burgemeester, Jean Appel
man, was „verdagt bij
.Zijne Hoogheid en daarom
buiten 't geheim". Bentink
soupeerde met Geelvinek
en Witsen, die-de aanhan
gige plannen breedvoerig
met hem bespraken, maar
„zig zorgvuldiglijk wag-
teden van op den goeden
uitslag te drinken". Ver
moedelijk omdat zij als goede Hollanders de kat
eerst eens uit den boom wilden kijken. Maar zij
behandelden Bentink keurig, zij hielden zijn komst
geheim en verklapten evenmin zijn ontboezemingen
en ten slotte zorgden ze er voor dat hij bij midder
nacht goed en wel de poort uitkwam.
De geheimen van den prins waren van wijde en
grootsche strekking. Het
ging namelijk om den
Engelsehen koningstroon.
In 1677 was Willem III
getrouwd met Maria, doch
ter van den hertog van
York, broeder van den
Engelschen koning Ka-
rel II. Na Karel's dood in
1685 beklom diens broeder,
dus de schoonvader van
den prins, onder den naam
van Jacobus II den Engel
schen troon.
De regeering van dezen
vorst was niet gelukkig
en in het geheel niet naar
den zin van een groot deel
van het volk. Toen het nu
bekend werd, dat er een
prins van Wales geboren
was, werd de hoop van vele
Stadhouder Willem III in
het statiegewaad van koning
van Engeland.