34
Nadat men Marie An
toinette haar zoontje
ontnomen had, sleepte
men haar voor een
„rechtbank", die zich
zelfs niet ontzag den
angstigen kroonprins
tegen zijn moeder te
laten getuigen. Kalm
en waardig betuigde de
koningin haar on
sehuid, zij deed zelfs
een beroep op de moe
ders, die in de zaal
aanwezig waren. Doch
niets mocht baten: na
een kort. proces werd
de koningin naar de
guillotine verwezen.
overhand over de Girondij
nen eenendertig leden der
Conventie werden als ver
raders gebrandmerkt, die
gearresteerd moesten wor
den. Ken Comité du lialut
Public (van Algemeen Wel
zijn) regeerde met onbe
perkte maeht, en liet door
de revolutionnaire recht
bank alle aristocraten (aan
zienlijken, priesters en
alle gematigden) vervol
gen, uitroeien. Men wilde
door schrik en angst de
anarchie beteugelen, de
staatsmacht handhaven.
Het schrikbewind was begonnen.
Weldra waren de Parijsche gevangenissen vol,
smachtten er bij de tweehonderdduizend verdachten
in de kerkers van Frankrijk. Want eenieder, die zich
niet gedroeg, niet sprak en dacht als een Jacobijn,
kon gearresteerd worden, volgens de wet van 17 Sep
tember. Dagelijks leverde Fouquier-Tinville. de
publieke aanklager, een aantal hoofden aan de
guillotine. Menigmaal werden bloedverwanten ge
dwongen, de terechtstelling hunner dierbaren aan
te zien, en wie zuchtte, was ontevreden, een verrader
- naar de guillotine! Vrouwen, die het waagden,
te smeeken om het leven van hun mannen, werden
aan de palen van het schavot vastgebonden dan
kon het bloed der mannen haar bespatten. Wilde
een dochter niet verklappen, waar haar vader zich
verscholen had naar de guillotine! Niemand, tot
welke partij hij ook behoorde, was zijn leven nog
zeker. Lid van een andere club? naar de guillo
tine! Rijk? naar de guillotine! Zwijgt u? naar
de guillotine! Zei u iets? naar de guillotine!
Oud-lid van het parlement? naar de guillotine!
Bankier? naar de guillotine! Alleen sansculotten
zij, die sans (zonder) culotte, maar met een lange
broek liepen gingen niet naar de guillotine. In
het begin genoten de gevangenen nog een korte
rechtspraak, later vond men, dat zulks te lang
ophield; wie verdacht werd, ging de gevangenis in,
Herhaaldelijk werden pogingen gewaagd Marie
Antoinette uit den Temple te bevrijden. Aan
een dezer pogingen herinnert bovenstaand briefje,
door de koningin met een schaar in papier ge
prikt. De vertaalde tekst ran dit merkwaardige
document, dat gericht was aan den graaf de
JlougeriUe, luidt: „Ik word streng bewaakt, ik
s/yreck met n iemand. Ik reken op u, ik zal komen."
en dan naar het scha
vot. Verdediging verboden.
Veertien maanden, van 2
Juni 1793 tot 28 Juli 1794,
regeerden aldus de opge
komen machten met snij
dende hand er wordt
beweerd, dat bij de twee
millioen menschen in dien
tijd terechtgesteld werden.
Het was te voorzien, dat
de leden der koninklijke
familie, na den dood van
het hoofd des gezins, niet
ongemoeid zouden blijven.
Eind Juni 1793 verbleef
Marie Antoinette met haar
kinderen en schoonzuster nog steeds in den Temple.
Toen beval het Comité du Salut, Public, den zoon
van de moeder te scheiden. Het was gevaarlijk, den
jongen Capet, in de
handen der Oostenrijk -
sclie te laten. De Com
mune begroette die be-
scliikking met gejuich.
In den nacht van den
1 len J uli werd de kleine
jongen bij zijn moeder
weggehaald, hoezeer
deze zich ook verzette.
Of het kind later ver
moord is, of in de
De Temple, waar de
koninklijke familie in
gevangenschap werd op
gesloten. Na de execu
tie van Lodewijk XTI
bleef Marie Antoinette
hier tot 2 Augustus
1793. Vervolgens werd
zij naar de Conciergerie
overgebracht, die zij
eerst verliet toen zij op
het schavot haar hoofd
moest laten.
gevangenis gestorven,
of verlost en in 't bui
tenhuid opgegroeid, is
niet uit te maken.
Den 2en Augustus
werd „de weduwe Ca
pet" uit den Temple
overgebracht naar de
Conciergerie, een ge
vangenis voor gewone
misdadigers. Zij kreeg
er een klein vertrek,
door een schotje in
tweeen verdeeld. Het
was er halfdonker, er
hing een viezige lucht
en het water droop
langs de wanden. In
't eerst bezat zij, die
eens in het mooiste
paleis ter wereld de
hulde van Europa had
ontvangen, niet meer
beddegoed, dan zij in
een pakje onder haar
arm uit den Temple
had meegenomen. Zij
werd streng bewaakt.
Haar gezondheid ging
achteruit, haar ver
driet en wanhoop groeiden met den dag. Zij zat
maar stil te peinzen, met gefronst voorhoofd, en te
kijken, terwijl haar cipiers kaartspeelden; of zij las
wat. Pogingen, haar te redden, mislukten.
Toen de legers der verbondenen naderden, eischte
het volk steeds luider den dood der koningin, als
maatregel van wraak tegen de Oostenrijkers. Reeds
had Hébert het volk beloofd, dat zij sterven zou;
werd er getreuzeld, schreef hij, dan zou hij zelf haar
hoofd gaan halen. Opnieuw kwam er slecht nieuws
van de fronten de haat werd feller. Op een nacht
in October werd Marie Antoinette door nauwe don
kere gangen naar 'n zaal geleid, met twee kaarsen
verlicht. In sombere duisternis werd haar 'n verhoor
afgenomen. Zij zat tusschen twee gendarmes en
betuigde haar onschuld. Zij wenschte Frankrijk alle
goeds, verklaarde zij, verdoofd in heldhaftige droef
heid. Zij teekende papieren met den naam weduwe
Capet, kreeg te hooren, dat zij door advocaten ver
dedigd moeh' worden, en ging terag naar haar cel.
