w rqnrj ay
3
KoninLlyLe b«Ian<j-
«Iclling
werden bezocht en daarbij
werden de twee nieuwtjes
van Amsterdam niet ver
geten, namelijk de pas
geopende Artis en de
Spoorweg. Juist een week
na de officieele opening,
op Vrijdag 27 September,
maakten al de vorstelijke
personen een reis naar
Haarlem en terug. Voor
deze bijzondere gelegenheid
bestond de trein uit vijf,
extra-versierde rijtuigen.
Dat de hooge gasten zich
na afloop uiterst gunstig
over den tocht uitlieten,
had ten gevolge, dat in
De z.g. ontvanger"
(stations-chef) van
1839, die behalve het
rekenplichtig beheer
ook den stationsdienst
uitoefende.
breede kringen het
vooroordeel tegen het
nieuwe vervoermid
del afnam, Thans
mogen wij gerust
zeggen, dat deze
met allen verschul-
digden eerbied vol
brachte eerste recla-
De moeilijltlieJen Jer
eerste jaren
ine-stunt der spoor
wegen met grandioos
succes werd be
kroond.
De eerste locomotief der HdUamdsche IJzeren Spoorweg- Maatschappij. Deze locomo
tief was reeds 2 jaar te voren"gereed, en was in Engeland gebouwd. In Augustus
werd hiermee over een gedeelte van den weg de eerste proefrit gemaakt.
Nog een andere voorstelling van de feestelijke opening van den eersten spoorweg van Amsterdam naar
Ilaarlem op 20 September 1839. Op den voorgrond de trekschuit, naar Haarlem en een diligence.
zijn, zoodat het
treinstel moest wor
den uitgebreid tot
achttien rijtuigen.
Ook deze rit ver
liep volkomen naar
wensch. Dien avond
en Zondagavond
was er te Amster
dam in Groot Fras-
cati een soiree
musicale, ter ge
legenheid van de
opening van den
IJzeren Spoorweg.
Op het programma
stond de„Haar
lemmer IJzeren
Spoorweg-W als,
van J.B. van Bree".
Op Dinsdag 24 Sep
tember 1839 werd
de lijn voor het publiek opengesteld en reden dage
lijks in beide richtingen vier treinen. De directie was
echter zoo verstandig ten einde op alle gebeurlijk
heden te zijn ingesteld om wél het vertrekuur aan
te geven, doch niet het tijdstip van aankomst. Je kon
nooit wetenEn kort daarna verlustigden de Amster
dammers zich in het lezen van een tweetal pamfletten
„Samenspraak tusschen spoorwegen en trekschuit"
en „de stervende Haarlemsche trekschuit of de
revolutie der aansprekers om het lijk". Méér dan
uit een verdere toelichting blijkt hieruit, dat de
trein zich zeer spoedig burgerrecht had verworven
en de oude, trouwe trek
schuit in discrediet raakte.
Frederik Willem Conrad 1S00-
1S69), afkomstig uit Spaarn-
dam, was ingenieur van be
roep. Van 1839 tot 1855 was
hij als Ingenieur-Directeur aan
de
De gunstige gezindheid
en zelfs het enthousiasme,
dat de eerstgeboren spoor
lijn vooral van de zijde
van het Amsterdamsche
publiek ondervond, waren
voor een belangrijk deel
veroorzaakt door een „il
luster" voorbeeld. En dit
voorbeeld was gegeven
door de koninklijke fami
lie! Op 18 Juni 1838 was
De eerste machinisten
droegen een wit pak
met blinkende knoopen
en een platte, goudgeel-
gebiesde pet. Seeds in
die dagen waren hun
verplichtingen vastge
legd in een reglement,
dat niet minder dan
20 nauwkeurig om
schreven artikelen be
vatte.
Indien deze heuglijke mededeelingen de meening
zouden doen postvatten, dat alles naar wensch ver
liep, dan is dit tot op zekere hoogte in strijd met de
feiten. Van het driemanschap, dat. de concessie had
verworven, was er bij de opening in 1839 nog slechts
één over. Vooral het bedanken van ingenieur Brade
bracht de jonge onderneming in moeilijkheden,
aangezien hij de leiding had bij den aanleg. Door
tuBsehenkomst van de regeering kreeg de destijds
reeds vermaarde ingenieur F. W. Conrad toestem
ming om de maatschappij hulp te verleenen. In
den aanvang moest hij veel technische moeilijkheden
overwinnen, vooral omdat volgens zijn opvatting
het werk bij Sloterdijk en Halfweg niet deugdelijk
was. Hij moest echter eveneens den strijd aanbinden
tegen dwaze eischen. Bij Halfweg moest een schut
ting worden geplaatst over een lengte van twee
honderd en een hoogte van vijf meter, die van
onderen geheel was gesloten en van latten voorzien,
met het doel „het ijzige van de passagie" voor mensch
en dier te verminderen. Vooral de dieren kostten
hoofdbrekens. Boeren koesterden de vaste over
tuiging, dat hun koeien, na eens het vuurmonster
te hebben zien voorbijsnellen, geen druppel melk
meer zouden geven -doordat de schrik hun op de
uiers zou zijn geslagen. Een groep Amsterdamsche
stalhouders dacht er ernstig over om bij het gemeente
bestuur een protest in te dienen tegen den vuurduivel,
die het traject tusschen Amsterdam en Haarlem
onveilig maakte. Wanneer ze-een vrachtje langs den
Haarlemmerweg moesten vervoeren, raakten de
paarden namelijk duchtig van streek.
Ook de gebrekkige onteigeningswetgeving vormde
een bron van bijna onoverkomelijke moeilijkheden,
hoewel deze op de lijn Amsterdam-Haarlem naar
verhouding nogal meevielen. Uit het volgende
voorval blijkt echter, dat men zich nog lang geen
en blies een fanfare op
zijn trompet, „waarna zich de trein langzaam in beweging begint te stellen"
zoo luidde het voorschrift. Veel te vertellen hadden de reizigers niet! Wie le
of 2e klas reisde mocht niet rooken en bovendien was ieder volgens het regle
ment verplicht „stil te blijven zitten en niet op te staan gedurende de overtogt"
Een conducteur van
1839. Het vertrek der
treinen ging met eenige
plechtigheid gepaard.
Een kwartier van te
voren luidde de ontvan
ger (stationschefge
durende vijf minuten
de klok, welk gelui 2
minuten vóór het ver
trek in een sneller tempo
werd herhaald. Daarna
werden de deuren der
wachtzalen gesloten, de
reizigers stapten in, de
conducteur constateerde
dat alles in orde was
het huwelijk voltrok
ken van den tweeën
twintigjarigen erf
prins later koning
Willem III met
prinses Sophia van
Wurtemberg. De door
luchtige echtelingen
zoo werd het jonge
paar in dien tijd ge
noemd brachten
een bezoek aan de
hoofdstad om kennis
te maken en werden daarbij niet vergezeld
door koning Willem I, den grootvader, maar door
den populairen prins van Oranje Willem II
met, zijn gemalin, Hare Doorluchtige en Keizerlijke
Hoogheid Anna Paulowna. Tal van instellingen
Ook in 1839 deden reeds
vrouwen dienst als overweg-
wachter. Zij waren voorzien
van een roode vlag, opge
rold wanneer de weg veilig
was, en droegen een soort
hoogen hoed en een zwarte
pelerine met rooden, omge
slagen kraag.
