PANORAMA-
OORLOGSKRONIEK
Week van 4 tot 10 September 1939
fen document van
I»l ij v en do waarde
voor latere tijden
DE HOEDING DER ANDERE
STATEN
AMERIKA NEUTRAAL
14
Ongetwijfeld is er's avonds ten noorden van ons
land iets gaande in de lucht, hetgeen wij kunnen
reconstrueeren uit de volgende berichten:
De regeeringspèrsdienst meldt n.l.
Maandagavond kort na 7 uur zijn in het uiterste
noorden des lands twee buitenlandsche militaire
vliegtuigen gesignaleerd, die zich binnen ons rechts
gebied in westelijke richting bewogen.
En uit Denemarken komt de Jobstijding, dat een
vliegtuig twee bommen op de Deensche stad Esbjerg
heeft geworpen. Een huis werd aanzienlijk bescha
digd, terwijl er een nog onbekend aantal slachtoffers
te betreuren is.
Wij vernemen later, dat omstreeks dien tijd een
Engelsche luchtaanval op Brunsbüttel en Wilhelms
haven heeft plaats gevonden. Van beide zijden wordt
daarvan melding gemaakt. Van Duitsclie zijde zegt
men, dat vijf van de twaalf vliegtuigen, welke den
aanval hebben uitgevoerd, zijn neergeschoten, latei-
zelfs negen van de achttien, van Engelsche zijde geeft
men toe, dat de Royal Air Force eenige verliezen
heeft geleden.
De Polen zijn door de Duitschers gedwongen uit
Silezië terug te trekken. Czestochowa door de Duit
schers bezet. Het Poolsche garnizoen op de Wester -
platte biedt nog tegenstand.
Door 't bereiken van den Weichsel hebben de
Duitsche troepen uit Pommeren de Poolsche troepen
in het noordelijk deel van den Corridor afgesneden.
Een Poolsche onderzeeboot en een Poolsche torpedo
jager zijn volgens het Duitsche legerbericht tot zin
ken gebracht.
De stemming te Warschau is gedrukt, daar de
Duitschers niet veraf meer zijn. Overal worden zand
zakken aangebracht. Er zijn geen taxi's meer; de
benzineverkoop is verboden, 's Middags wordt de
stad hevig gebombardeerd.
Intusschen is het communiqué no. 1 op 4 Septem
ber 's morgens van Fransche zijde bijzonder laconiek
geweest: „De operaties zijn, wat betreft de gelieele
land-, zee- en luchtmacht, begonnen."
Dat is alles.
Alle Engelsche dominions, behalve Zuid-Afrika,
en natuurlijk ook de Fransche en Engelsche koloniën
hebben zicli solidair met het moederland verklaard,
de Bey van Tunis, de sultan van Marokko scharen
zich aan de zijde der Franschen. Rusland en Japan,
evenals de Baltische staten, blijven neutraal, Egypte
kiest de. zijde van Engeland. Verder zijn bij een decreet
van Polens president, prof. Moscicki in Polen een
Tsjechisch en 'n Slowaaksch legioen gevormd, beide
onder leiding van generaal Prchala, den oudminister
der Karpathen-Oekraine, en met als uitgesproken
doel het herstel der Tsjechoslowaaksche vrijheid.
In een rede van Roosevelt tot „geheel Amerika"
verklaart de president der Vereenigde Staten o.a.
„Ons land zal een neutraal land blijven, maar
ik kan niet verlangen, dat iedere Amerikaan ook
in zijn gedachten neutraal blijft. Ook een neutrale
heeft het recht, acht te slaan op de feiten en men
kan niet van hem vergen, dat hij zijn geest of
zijn geweten afsluit."
In Den Haag maakte de Tweede Kamer onder zeer
bijzondere omstandigheden kennis met het nieuwe
Ministerie. Minister-president de Geer zei bij deze
gelegenheid o.a. het volgende:
Ruim 25 jaar geleden, op Maandag 3 Augustus
1914, werd door den heer De Savornin Lohman
in deze Kamer gezegd: „Ik geloof niet, dat ooit
ons Koninkrijk in een zoo gevaarlijken toestand
is geweest als op dit oogenblik." Het was aan
Maandag 4 September
Wat is er gisteren, na de oorlogsverklaringen van
Frankrijk en Engeland aan Duitschland, gebeurd!
Dat vroeg men zich allereerst dezen morgen af. In liet
ochtendblad vond men het bericht van den onder
gang der „Athenia" en van het signaleeren van
vreemde vliegtuigen boven ons grondgebied.
Engeland zond een groot aantal vliegtuigen naar
het Rijnland, waar zij millioenen pamfletten uit
wierpen, die een waarschuwing aan het Duitsche
volk behelsden. Vermoedelijk vlogen deze vliegtui
gen in den nacht boven ons land We laten hier
den inhoud van dit pamflet in extenso volgen
WAARSCHUWING
Engeland aan het Duitsche volk.
„Duitschers. Met koel overleg heeft de Duitsche
rijksregeering Engeland de.; oorlog opgedrongen,
hoewel zij wist, dat de gevolgen van haar handel
wijze ae geheele menschheid in een grooter
ongeluk zouden storten dan 1914 dat deed. In
April gaf de rijkskanselier u en de wereld de
verzekering van zijn vriendschappelijke bedoe
lingen.
Zij bleek echter even waardeloos te zijn als zijn
het vorig jaar in September in het Sportpaleis te
Berlijn verkondigde woorden: „Wij hebben geen
territoriale aanspraken in Europa meer te stellen."
Nooit heeft een regeering haar onderdanen
onder een geringer voorwendsel den dood in
gejaagd. Deze oorlog is geheel onnoodig. Van
geen enkele zijde wordt
het Duitsche land en
het Duitsche recht be
dreigd. Niemand ver
hinderde de bezetting
van het Rijnland, de
voltrekking van den
„Anschlusz" en de on
bloedig uitgevoerde in
lijving van de Sudeten
bij het rijk. Noch wij
noch een ander land
heeft ooit geprobeerd
het Duitsche rijk in zijn
groei te belemmeren,
zoolang het niet de
onafhankelijkheid van
niet-Duitsche volken te
na kwam.
Met alle verlangens
van Duitschland, zoo
lang zij voor anderen
rechtvaardig zijn, zou
men in vreedzaam over
leg rekening gehouden
hebben. President Roo
sevelt heeft u zoowel
vrede met eer alsook
het vooruitzicht op ma-
terieele welvaart aan
geboden. In plaats hier
van heeft uw regee
ring u veroordeeld tot
massamoord, nood en
alle ontberingen van
een oorlog, waarin gij
nooit op een overwin
ning kunt hopen. Niet
ons, maar u heeft zij be
drogen. Jarenlang heeft
Koningin Elisabeth van
Engeland bracht een bezoek
aan het hoofdkwartier van
't Itoode li rn is te Londen.
Men lette op het gasmasker,
dat H.M. in zijtasch over
den schouder draagt.
zij u door een ijzeren censuur de waarheden ont
houden, die zelfs onbeschaafden volken bekend
zijn. Deze censuur houdt den geest van het Duit
sche volk in een concentratiekamp gevangen.
Hoe zou zij het anders hebben kunnen wagen
de samenwerking van vredelievende volken ter
verzekering van den vrede valschelijk voor te
stellen als vijandige omsingeling. Wij koesteren
geen vijandschap tegen u, het Duitsche volk.
Deze Nazi-censuur heeft voor u verzwegen,
dat zij niet over m ddelen beschikt om een
langdurigen oorlog vol te kunnen houden. Niet
tegenstaande zwaar drukkende belastingen zijt
gij aan den rand van het bankroet. Wij en onze
bonagenooten oeschikken over onmetelijke
reserves aan manschappen, uitrusting en voor
raden. Wij zijn te sterk om door slagen gebroken
te worc'en en kunnen u onverbitterd bestrijden
tot gij uitgeput zijt.
Gij, het Duitsche volk, hebt het recht te
bestaan in vrede, nu en te allen tijde. Ook wij
wenschen vrede en zijn bereid hem met iedere
oprecht vredelievend gezinde Duitsche regeering
te sluiten."
