6. Na in een waschmolen grondig van het vuil te
zijn ontdaan, worden de bieten, ook weer machinaal,
gesneden, en de snijdsels vervoerd naar de ketels van
de diffusie batterijen, waar het sap eraan onttrokken
wordt. Hier ziet u de snijdsels den ketel inglijden.
9. In de zoogenaamde kookpannen, enorme ketels,
wordt dan de suiker uit de massa gekristalliseerd,
en de suikerkoker heep het in de hand, de massa
zoo lang of zoo kort te bewerken, tot hij korrels van
de benoodigde grootte bereikt. Hij controleert dat op
een glasplaat voor een lampje.
er is geen werklooze meer in de kleistreken, man en
vrouw helpen op 't land, geen schipper hoeft om vracht
verlegen te zijn, de bieten eischen alle hens aan dek.
Heel geleidelijk is de suikerbiet zoo'n rol gaan
spelen in den Zeeuwschen landbouw. Ze stamt uit
midden-Europa, waar oorspronkelijk een éénjarige
wilde biet werd aangetroffen, welke door veredeling
onzen beetwortel opleverde, die een tweejarige plant
is. Na een jaar groeien bevat de wortel echter reeds
voldoende suikerbestanddeelen, die bij doorgroeien
in het tweede jaar als reservevoedsel aan de plant
zouden afgestaan worden. Na het eerste jaar wordt
hij dus geoogst.
Pas tweehonderd jaar geleden werd ontdekt, dat
de bietwortel kristalliseerende suiker bevat en op
het laatst der achttiende eeuw wist men deze sui kei-
in de praktijk ook te winnen. En Napoleon's conti
nentale stelsel, dat aanvoer van rietsuiker onmogelijk
maakte, deed de beetwortelsuikerfabrieken als
paddestoelen uit den grond verrijzen. Maar na den
Napoleontischen tijd kwijnden de fabricage en de
cultuur weer: de winningsmethoden waren niet
rendabel genoeg tegenover die van de rietsuiker.
Pas in de tweede helft van de vorige eeuw leefden zij,
door verbetering van het fabricageproces, weer op.
En daar profiteerden de Zeeuwen dankbaar van,
omdat de beetwortel zich prachtig ertoe leent om
in afwisseling met de tarwe in onze kleistreken
geteeld te worden. Het einde der vorige eeuw gaf
dan ook het aanzijn aan twee Zeeuwsche suiker-
abrieken, beide te Sas van Gent; groote hoeveel
heden Zeeuwsche bieten worden ook aan Brabant
geleverd.
Drie maanden per jaar slechts werkt een suiker -
abriek, October, November en December. En eer
7. Op een temperatuur van 75 graden wordt het 6. Dan wordt het diffusiesap in de verdamznngs-
sap uit de snijdsels geloogd en dit diffusiesap stroomt afdeeling ingedikt of geconcentreerd tot 'het een ge-
met een gehalte van ongeveer 40 procent suiker, na halte van 60 d 65 procent suiker bereikt heep, om
diverse bewerkingen, als een helder geelachtige vloei- dan naar het hierboven afgebeelde kookstation ge-
stof de kranen uit. voerd te worden.
I -die onmiddellijk verladen worden en het heele land. doorgevoerd
ter distributie, om in het dreigende tijdelijk tekort, te voorzien.
de fabricage kan aanvangen, moet er gezorgd zijn,
dat al millioenen bieten gereed liggen, opdat geen
vertraging in den aanvoer oorzaak zou kunnen
worden, dat het werk zou moeten worden stopgezet.
In zeven uur tijds toch worden de bieten in suiker
omgezet; dag en nacht wordt doorgewerkt aan de
machtige batterijen van ketels. U kunt het proces
volgen aan de foto's, die wij ervan mochten maken
in de Beetwortelsuikerfabriek Sas van Gent.
Daar varen al de schepen, volbeladen met balen
en balen vol van het glinsterende, blanke, onmisbare
product het heele land door. En overal staan de
huismoeders al te wachten om haar nog maar al te
schaarsche portie in ontvangst te nemen. De
Zeeuwsche bieteuboeren hebben haar juist bjjtijds
van het dreigende tekort gered.
in de centrif uges de stroop, die
aanzien geep, verwijderd worden;
gevoerd en de witte korrels blijven
verder gevoerd naar de
10. Nu moet nog
aam de korrels kleep en ze een geel
de stroop wordt door een zeef af
in den trommel over en worden dan
koelers en drogers
11. Rechts: om daaruit ten slotte in de zakken te worden gestort
