HOOFDPLEIN HA ISTANBOEL.Oonstantinopel heeft drie yroote
wijken: Istanboel, het Turksche deel, Galata, het havenkwartier, en Pera,
het Europeesche gedeelte. Deze foto toont het Hippodroomplein in Istanboel.
Vroeger onder Oonstantijn den Grooten waren hier de paardenrennen. De obelisk
in het midden is wit Egypte naar Oonstantinopel gebracht. Hechts op den
achtergrond de moskee met de meeste minarets, genoemd: Moskee van Achmet
Sultan. Achtergrond midden: ronde koepel waaronder bron, gebouwd door
Willem II, ex-keizer, als geschenk aan den toenmalige Sultan, met men hij
zeer bevriend was.
kleine plaats gelegen tussclien Smyrna
en Ankara, de twee veldslagen tegen
de Grieken, die de beslissing vormen
in den Turkschen bevrijdingsoorlog.
Hier krijgt hij den naam van Iuönii
als familienaam, want Atatnrk
stelde voor het eerst voor iederen
Turk de verplichting een familienaam
te hebben.
Na de overwinning leidt hij de
onderhandelingen met Griekenland,
eerst in Mudanya, dan in Lausanne,
waar in het verdrag van Lausanne de
heroveringen worden vastgelegd.
Door een proclamatie van de re
publiek wordt Ismet Inönü tot eersten
minister gekozen, wat hij blij ven zal
tot zijn verkiezing als opvolger van
Kemal Ataturk, tot president van
Turkije, in 1938.
Schepping van de
Turksche industrie.
Gedurende 15 jaren leidt hij als
eerste minister van Turkije, naast en
met Ataturk de nationale omwenteling
en ophouw van het nieuwe rijk; zijn
invloed op Ataturk hij is de eenige
man, die dezen machtigen alleenheer-
seher iets durft te zeggen remt
en beteugelt diens vaak al te hevige
en wilde plannen. Zijn eerste interesse
is de schepping van een Turksche
industrie.
Men spreekt van zijn „folie des
quatre blancs", dit zijn katoen, suiker,
papier en beton. Voordien was er
geen industrie van eenige beteekenis
in Turkije, en de bier vermelde be
langrijke producten werden niet ver
vaardigd. Alleen door den wil van
Ismet Inönü ziju deze industrieën verrezen. Reeds gedurende
de laatste jaren zijn ze zoo productief geworden, dat de invoer
van Javasuiker tot een minimum is gedaald, en dat de katoen
en betonproductie bijna volkomen do behoefte van het groote
land dekt. Slechts de papierproductie is nog in achterstand.
Ismet Inönü werd geleid door een zeer merkwaardig principe
hjj weigerde buitenlandsch bedrijfskapitaal en verkoos
„weinig winst en veel zaken" tegenover „veel winst en veel
schulden". Hierdoor gelukte het hem tot voor drie jaren Turkije
vrij van buitenlandsche schulden te houden. Ook voor de
arbeiders zorgde Inönü; een unicum is wel, dat iu Turkije
aan alle industriearbeiders van staatswege eenmaal per dag
warm eten wordt verstrekt.
Naast de schepping eener eigen industrie dankt Turkije aan
Inönü zijn uitgebreid spoorwegennet. Het ontwerp daarvan was
van Kemal Ataturk, zooals alles in bet nieuwe Turkije door
Ataturk werd bedacht en ontworpen. Doch Ismet Inönü bouw
de het en deelde bet plan van Ataturk, die liefst alles in een
dag had afgewerkt, behoedzaam in en stelde voor de uitwer
king van elk deel een jaar vast. Zoodat heden zonder schulden,
zonder hooge belastingen Turkije spoorwegen, bruggen, tunnels
en treinen heeft, die al bijna met het beste in Europa con-
curreeren kunnen.
Zorg voor den
landbouw.
In 1931 kwamen de boeren
aan de orde. Turkije is in de
eerste plaats een agrarisch
land. Hoeveel werk verzet
moest worden, hoeveel vast
houdendheid en concentratie
er noodig was om het dorre
Klein-Aziatische deel vrucht
baar te maken is bijna on
beschrijfelijk. De wet op den
landbouw gaf eerst aan de
boeren eigen stukken land, in
een soort huurpaeht van den
staat; deze stelde de boeren
het noodige crediet ter be
schikking en legde een
soort afbetalingssysteem, dat
groote mogelijkheden opende,
vast. Het moeilijkste deel van
deze kolossale taak was wel
de boeren aan te sporen en
hun den trots op hun eigen
bezit, op bun eigen land, bij
te brengen. De Turk is uiteraard traag en langzaam,
het oostersche flegma verlamt de energie. Beiden,
Ataturk en Inönü, vochten daartegen. Ataturk reisde
de dorpen af en gaf persoonlijk den hoeren onder
richt. Hij leerde bun de nieuwe landbouwwerktui
gen gebruiken en schrijven en rekenen, zoodat zij
ook hun bedrijf administratief konden beheeren. Daar
na gaf Inönü aan deze menscben gemakkelijke werk-
mogelijkheden, eredieten en nieuwe wetten.
De Turken zijn uiterst democratisch. De boer voelt
zich als mensch gelijk aan den minister van buiten
landsche zaken, zoodat men vaak in Turkije zien kan,
dat hooggeplaatste personen genoeglijk samenzitten
met eenvoudige landbouwers of arbeiders in bun
werkplunje.
Vernieuwing De Europeesche wereld heeft
ernstige vrees gekoesterd over
die blijft. de toekomst van Turkije, toen
de figuur van Kemal Ataturk,
naast wien alle andere Turksche persoonlijkheden
in het niet zonken, er niet meer was. De figuur
van Ismet Inönü was zoozeer op den achtergrond
gebleven, dat men zijn werkelijke waarde slechts in
Turkije kende. Nu blijkt deze vrees ongegrond te
zijn geweest. Plotseling op den voorgrond geplaatst,
niet meer alleen de leider van de binnenlandsehe
politiek maar ook van de buitenlandsche, gaat
Ismet Inönü, president van Turkije, rustig verder
op zijn weg van opbouw en bevestiging. Beter
gezegd; de opbouw is volkomen, dat wat Ismet
doet is: dezen jongen staat zoo beebt te maken,
dat hij de komende tijden zal kunnen doorstaan.
Verdwenen zijn de misschien zeer interessante
Haremliks en Selamliks; de gesluierde vrouwen, de
aparte af deelingen in trams en booten, waar de
vrouwen als onreine, ziellooze wezens moesten zitten,
verdwenen is de ingewikkelde, moeilijk te begrijpen
Turksche schrijfwijze, verdwenen de sloomheid en
onkunde van den oosterschen geest, verdwenen de
vieze enge straatjes, de vuile honden die ziekteplek
van Turkije en daarvoor in de plaats vindt men
een jong, krachtig land, met twee prachtige steden,
Ankara en Istamboel, met treinen en witte betonnen
bruggen, enorme fabriekscomplexen, universiteiten
en meisjesscholen. Er is een land geschapen met een
waarlijk modernen geest, waar de vrouw een vrije,
gelijkberechtigde plaats inneemt naast den man
vrouwelijke piloten, vrouwelijke afgevaardigden zijn
er zoo gewoon als ze dit zijn in West-Europa en in
Amerikawaar de inwoners zich vrij en gelukkig voe
len onder de zachte, vastberaden, vooruitziende, alles
stabiliseerende leiding van den president, Ismet Inönü.
WINKELSTRAAT IN ANKARA Ankara is
een werkelijk moderne stad met elegante winkels en
restaurants. Dit is een der groote, wijde winkelstraten
in Ankara. Rechts op de foto de lage gebouwen
zijn de enorme vischhallen.
HET IMPOSANTE TENTOON STERLINGS-
GEBOUW IN ANKARA. Ankara, door de
Turken genoemd „de bloem derwoestijn"ontstond
in weinige jaren, ontworpen door Kamal Ataturk
zelf, op den dorren bodem der Klein-Aziatische woestijn.
Het is heden een uiterst moderne stad, met witte
gehouwen en prachtige parken en bloemenperken
wijde boulevards en een gladde bestrating.
