PANORAMA-
OORLOGSKRONIEK
Weeh van 6 November tot IS November 19S9
14
Maandag 6 November
De hoop op een accoord tusschen Finland en Rus
land is vandaag toegenomen. De Sovjet-pers heeft
haar aanvallen tegen Finland gestaakt en de leden
van de Finsche delegatie zijn uitgenoodigd de feeste
lijkheden hij te wonen, die morgen bij gelegenheid
van de viering der Russische revolutie gehouden
worden. Aan den vooravond van dezen dag, heden
avond dus, hield Molotov een rede, waarin hij o.a.
sprak over ,,het> bankroet der kapitalistische wereld".
In een manifest, dat vanavond door de Komintern
is gepubliceerd, spreekt men in denzelfden geest.
Hierin wordt o.a. gezegd:
De heerschende groepen in Engeland, Frankrijk
en Duitschland voeren oorlog om de wereldheer
schappij. De kapitalistische landen, die laat in de
arena der koloniale expansie zijn getreden, strijden
tegen de Engelsche, Fransche en Amerikaansche
wereldhegemonie. Zij wenschen in hun voordeel een
nieuwe verdeeling te bewerkstelligen van de grond
stoffen, de levensmiddelen, het goud en de koloniën.
Dat is de ware beteekenis van dezen oorlog, welke
onrechtvaardig, reactionnair en imperialistisch is.
Zulk een oorlog kan door de arbeidende klasse niet
worden gesteund.
Tevens ontketent het manifest een feilen aanval
op Japan.
Intusschen is het niet Oost-Europa, dat op het
oogenblik in het brandpunt der belangstelling staat.
Veel indruk maakte het
ONVERWACHT BEZOEK
VAN KONING EEOPOEP AAN
KONINGIN WIEHEEMINA
De koning was vergezeld van den heer Spaak, mi
nister van buitenlandsche zaken, en ook onze minis
ter van buitenlandsche zaken, Van Kleffens, was bij
de bijeenkomst tegenwoordig. Hij verliet het paleis
eerst, om half twee 's nachts. De koning en minister
Spaak bleven daar overnachten.
Ook in ander opzicht wordt echter de aandacht
op ons land gevestigd, nl. op onze houding als neutrale
staat, in het huidige conflict. Van Duitsche zijde wordt
de aandacht gevestigd op berichten in de Londensche
bladen Financial News en Daily Telegraph, volgens
welke Engeland op het oogenblik pogingen in het
werk stelt om den uitvoer uit Duitschland, welke
via de neutrale landen nog voortgang vindt met neu
trale schepen, te beletten. Hierbij zou dus sprake zijn
van het toepassen eener controle in beide richtingen.
Men vestigt er de aandacht op, dat bij een uitvoer uit
Duitschland geen sprake kan zijn van contrabande
en dat deze maatregelen alleen getroffen zouden wor
den om te verhinderen, dat Duitschland aan neutrale
landen goederen levert en zoodoende op die landen
een schuldvordering in deviezen krijgt. Terwijl voorts
de B.Z. am Mittag in haar editie, die om elf uur
's morgens verscheen, in opgetogen bewoordingen
van deze publicatie melding maakte en boven het
daarop betrekking hebbende artikel als hoofd plaat
ste: „Nederlandsclie vlucht in de openbaarheid; on
barmhartige onthullingen over de inbreuk van En
geland op het volkenrecht", was de toon der middag
en avondbladen heel anders. Hierin verweet men Ne
derland en België een te passieve houding.
Intusschen maakte het Fransche avondcommuni
qué melding van een groot luchtgevecht tusschen
Fransche en Duitsche jagers. Van deze laatste zou
den er negen zijn neergeschoten. In 't geheel zouden
negen Fransche en zevenentwintig Duitsche vlieg
tuigen aan dezen strijd hebben deelgenomen.
De Brusselsche burgemeester, Adolphe Max,
een bekende figuur uit den vorigen wereldoorlog, is
vandaag gestorven.
De Amerikaansche maritieme commissie heeft
de United States Lines gemachtigd acht van haar
schepen onder Panameesche vlag te doen varen.
Hierdoor zijn deze schepen in staat de Britsche,
Fransche en Iersche ha vens aan te doen, welke, zooals
men weet, krachtens de neutraliteitswet voor Ameri
kaansche schepen verboden zijn. De bemanningen
der onder Panameesche vlag varende schepen mogen
geen onderdanen der Ver. Staten zijn.
Dinsdag 7 November
In de Duitsche pers werd ook heden weer commen-
taar geleverd op de houding van Nederland en België.
„Der Deutsche Dienst" merkte hierover o.a. opT
De Duitsche pers heeft naar aanleiding van de
ontmoeting van den koning der Belgen en de koningin
der Nederlanden het thema van de neutraliteit van
deze beide landen in opmerkelijken ondubbel-
zinnigen vorm behandeld. Aan België en Nederland
wordt door Duitschland verweten, dat zij niet op
behoorlijke wijze, zooals het volgens de beginselen
van echte neutraliteit vereischt ware geweest, op den
eenzijdigen druk van Engeland hebben gereageerd.
Intusschen heeft Engeland zijn blokkade georga
niseerd en bij de tenuitvoerlegging de kleine neutrale
mogendheden geterroriseerd. Deze hebben zich
echter beperkt tot papieren protesten en lamlendige
resoluties achter gesloten deuren. Het Oranjeboek
bewijst de vruchteloosheid van deze politiek. Enge
land heeft integendeel zijn praktijken nog verscherpt
en eischen gesteld, waarvan de vervulling niet met
het begrip der neutraliteit te vereenigen is.
In alle geval stelt men te Berlijn vast, dat de beide
landen niet, hebben kunnen besluiten tot een vast
beraden en werkzamen stap
ter verdediging van de plich
ten van hun neutraliteit.
Hun praktische onderwer
ping aan. den wil van Enge
land is een aanval op den
vrede, die voor de kleine
neutrale landen van nog meer
gewicht is dan voor de groote
staten.
Het plotselinge bezoek van
koning Leopold aan onze
koningin is vandaag beëin
digd, nadat hedenmorgen de
besprekingen nog eens her
vat zijn.
Admiraal Dönitz,
over dn Duitsche onderzeeërs,
begroet de bemanningen van
eenige duikbooten na hun te
rugkeer van een lange en
gevaarlijke reis.
NIEUW INITIATIEF VOOR
VREDESBEMIDDELING
Naar aanleiding van de samenkomst tusschen
koningin Wilhelmina en koning Leopold maakte
de regeeringspersdienst hedenavond het volgende
bekend
H.H. M.M. de koningin der Nederlanden en de
koning der Belgen hebben een ontmoeting in Den
Haag gehad op 6 en 7 November. De souvereinen
waren vergezeld door de heeren Van Kleffens en
Spaak, ministers van buitenlandsche zaken.
De souvereinen hebben besloten een telegram te
richten tot de staatshoofden van Duitschland,
Frankrijk en G-root-Brittanië ten einde eventueele
onderhandelingen te vergemakkelijken.
Dit initiatief der souvereinen is een nieuw blijk
van het gemeenschappelijk inzicht en de solidariteit,
welke tusschen Nederland en België bestaan.
De tekst van het telegram luidt als volgt:
In een uur van angstige spanning voor de wereld,
vóór de oorlog in West-Europa met vol geweld
begint, hebben Wij de overtuiging, dat het Onze
plicht is, Onze stem opnieuw te verheffen.
De oorlogvoerende partijen hebben reeds eenigen
tijd geleden verklaard, dat zij niet weigerachtig
staan tegenover een onderzoek naar redelijke en
vaste grondslagen voor een billijken vrede. Het
komt Ons voor dat, in de tegenwoordige omstandig
heden, het voor haar moeilijk is met elkander in
verbinding te treden, ten einde haar standpunten
te preciseeren en dichter bij elkaar te brengen.
Als souvereinen van twee onzijdige staten, die
goede betrekkingen onderhouden met al hunne
naburen, zijn Wij bereid hun Onze goede diensten
aan te bieden. Mocht hun zulks aangenaam zijn,
dan zijn Wij bereid, hun, met aanwending van
alle middelen, die zij Ons in overweging zouden
willen geven en waarover Wij beschikken, en in
een geest van vriendschappelijk begrip, het vinden
van factoren voor een te treffen accoord te verge-
gemakkeiijken.
Dit schijnt Ons de taak te zijn, die Wij te vervullen
hebben voor het welzijn onzer volkeren en in het
belang van de geheele wereld. Wij hopen, dat Ons
aanbod zal worden aangenomen en dat aldus een
eerste schrede zal worden gedaan op den weg naar
de vestiging van een duurzamen vrede.
's-GRAVENHAGE, 7 November 1939.
w.g. WILHELMINA.
w.g. LEOPOLD.
Intusschen hield Lord Halifax dienzelfden avond
een radiorede, waarin hij o.a. zei: Wij vechten
voor de verdediging van de vrijheid en den vrede.
Wij aanvaarden de uitdaging aan onze eigen veilig
heid en die van anderen. Wij verdedigen het recht
van alle landen, om hun eigen leven te leven. Wij
vechten tegen het vervangen van de wet door bruut
geweld als scheidsrechter tusschen de naties, tegen
de schending van de heiligheid der verdragen en
het niet-nakomen van het plechtig gegeven woord.
Wij hebben de les geleerd, dat Europa niet de ge-
legenheid kan hebben den vrede te bevorderen, voor
dat Duitschland er toe gebracht is in te zien, dat
het gebruiken van agressie niet toegestaan zal worden.
Wij moeten bijgevolg de toekomst niet alleen be
schermen tegen een herhaling van het onrecht, dat
de Duitsche agressie in de paar laatste jaren Europa
aangedaan heeft, maar ook, voor zoover wij dat kun
nen, de schade herstellen, die Duitschland gelei
delijk zijn zwakkeren buren berokkend heeft.
GEEN AMERIKAANSCHE SCHEPEN
ONDER VLAG VAN PANAMA
Minister Huil lieeft. de maritieme commissie mede
gedeeld, dat hij er bezwaar tegen heeft, schepen van
