DE POLITIEKE SITUATIE
OP DEN BALKAN
joKpwo
STAUH
B£HpeP\
(nóMify
swoow*
ISMAIL.
SOU A!A.
I/N/TA ft
^aa z>A t
&AUXQIC 1 l*IANtyA LIA
WAffNA
OSMANLI 0
JH/RA<
cm
aou/
-*KtUA 0 AKSCMEHIR.
-IEE VAN
MAR UAmA^A^Z^.lova
Ankara
(angora.
*akmsar
"anisa
l>MYKNA
RON!A
Aidin
MU6LA
ADALIA
GOLF VAN
-ADALIA
DAW LP.
POLti
K.ARMAI/TI
KTIMA
De tragiek van de na het einde van den wereldoorlog tot stand
gekomen vredestractaten was, dat zij de hoop, dat nu eindelijk
een periode van werkelijken vrede, van rust, en welvaart zou aan
breken, niet hebben vervuld. De fout was, dat de overwinnaars
in hun overwinningsroes het ontvlambare materiaal, dat vooral
in centraal en zuidoost-Europa lag opgestapeld, niet wegnamen,
maar veeleer deden toenemen. De Donau-monarchie der Habsbur-
gers viel uiteen: Oostenrijk werd een kleine, oubeteekenende
staat, te klein om een zelfstandig bestaan te voeren; Hongarije
werd besnoeid tot een deel van de Donau-vlakte. In het noorden
verrees de republiek Tsjeeho - SlowakijeJoego-Slavië ontstond
uit de samenvoeging van Servië, Kroatië, Slavonië, Dalmatië,
Bosnië, Herzegovina en Montenegro, Roemenië verdubbelde
zijn gebied en verwierf o.a. Zevenburgen, de Boekowina en aan
den Russischen kant Bessarabië; Bulgarije werd verkleind en
Griekenland zeer vergroot ten koste van Bulgarije en Turkije;
Italië kreeg Zuid-Tirol, Tiiëst en Istrië. Turkije moest ten slotte in
Augustus 1920't vernederende vredesverdrag van Sèvres teekenen
w aarbij het land beperkt werd tot Klein Azië en Constantinopel.
De overwinnaars hadden de kaart van Europa gereconstrueerd.
Het zou een beter, gelukkiger Europa worden! Groot waren
vooral de veranderingen, die de Donaulanden en Balkanstaten
hadden ondergaan, maar deze veranderingen bleken al spoedig
geen verbeteringen. De onrust groeide en reeds in de eerste
jaren na den wereldoorlog kwam het herhaaldelijk tot explosies.
De staten wier gebied was uitgebreid, verkeerden voortdurend
in angst, dat het hun weer zou worden ontnomen; de staten, wier
gebied verkleind was, lieten geen gelegenheid voorbij gaan
om van hun ontevredenheid te doen blijken.
In Oostenrijk was de toestand na een paar jaar zóó wanhopig,
dat de Volkenbond krachtig moest ingrijpen om de bevolking
van den ondergang te redden; de treurige toestanden in Hongarije
werden nog verergerd door communistische woelingen. Het land
der Magyaren kwam pas eeriigszins tot rust, toen Rijksregent
Horthv er de leiding nam. Xooit hebben echter de trotsche
Hongaren in den linn opgedrongen vrede willen berusten en
ook thans hooren de vrederechters van Trianon nog den kreet:
..nem, nem. soha" neen, neen, nooit!
Turkije was het eerste land, dat zich onder leiding van Moestafa
Kemal Pasja, den lateien Ataturk, tegen de vredesvoorwaarden
van Sèvres verzette. Kemal Pasja vestigde een onafhankelijke
regeering te Angora, versloeg en verdreef de Grieken uit Klein-
Azië, zette den sultan af en proclameerde in 1923 de republiek.
Bij den vrede van Lausanne in datzelfde jaar werd het verdrag
van Sèvres aanzienlijk verzacht en het jonge Turkije groeide
allengs weer tot een kraehtigen, onafhankelijken staat.
Hoewel Italië vergroot uit den oorlog was gekomen, was het
verre van tevreden. Het had bij het vredesverdrag Dalmatië
willen hebben, welk gebied de Engelschen en Fransehen Italië
hadden beloofd, als het aan de zijde der Geallieerden den oorlog
inging. Hierdoor kwam het herhaaldelijk met Joego-Slavië tot
conflicten en de spanning bereikte haar hoogtepunt, toen de
heftige Italiaansehe nationalist en dichter, Gabriele d'Annunzio.
Fiume bezette. Jarenlang bleven de betrekkingen tusschen
Rome en Belgrado gespannen. Evenals Turkije werd ook het
nieuwe fascistische Italië, onder leiding van Benito Mussolini, in
enkele jaren een krachtige natie, welke zich langzamerhand
mocht scharen onder de groote mogendheden van Europa.
Zoo verliepen de jaren, maar Europa kwam niet tot rust. De
verliezers uit den wereldoorlog werden sterker en agressiever, de
reactie der overwinnaars steeds zwakker. Duitschland, dat te
Versailles op de knieën gedwongen was, stond langzaam op om
onder zijn Führer. Adolf Hitler, in enkele jaren het machtigste
rijk van het Europeesohe continent te worden. Onder de be
dreiging van het Duitsche wapengeweld veranderde de kaart van
Europa om de paar maanden, totdat Engeland en Frankrijk den
Duitschen leider, toen hij tegen Polen oprukte, een halt toeriepen.
En zoo is Europa, twintig jaar na Versailles, een nieuwen
oorlog ingegleden.
In tegenstelling tot 191+ is de Balkan tot dusver niet inden
oorlog betrokken. De Balkanstaten beseffen, welk een chaos zij
ontketenen, wanneer hun gebied weer slagveld wordt. Zij voelen
de dreiging van Duitschland en Rusland en thans, in de ure
des gevaars, schijnen zij bereid hun oude veeten te vergeten om
te streven naar een Balkanblok. Of dit zal gelukken? Bulgarije,
de groote ontevredene, staat alsnog een zoodanige coalitie in den
weg en ook Hongarije schijnt er weinig voor te voelen. Roemenië,
het land, dat eenige maanden geleden, evenals Polen, van Londen
ca Parijs een garantie ontving tegen een Duitsche agressie, ver
keert in de moeilijkste positie: Hongarije eischt van Roemenië
Zevenburgen terug. Bulgarije de Dobroedzja, Rusland Bessarabië,
terwijl Duitschland begeerige «ogen slaat naar de Roemeensohe
petroleum velden en graanschuren. Daarom zal het niet gemak
kelijk zijn, de Balkanstaten tot elkaar te brengen. Er zijn echter
twee mogendheden, die het willen beproeven: Turkije, dat nog
onlangs de vérgaande eischen der Sovjet-linie in zake de zee-
ëngten afwees en Italië, dat als protector van Albanië ook een
rol wil spelen in den Balkan. Beide zouden in hun |>ogingen
gesteund worden door Engeland en Frankrijk.
De oorlog duurt nu drie maanden. Polen is verslagen, maar
de twee groote tegenstanders. Engeland en Frankrijk eener-
zijds en Duitschland anderzijds, aarzelen blijkbaar nog om den
oorlog met al zijn vernietigende krachten te ontketenen. Het
verdrag van Versailles moge zijn verscheurd, de herinnering aan
de verschrikkingen van den wereldoorlog en den economischen
chaos daarna is nog levendig, ook in den Balkan!
