PANORAMA-
OORLOGSKRONIEK
Week van 27 November tot 4 December 1939
Maandag 27 November
De commissie, welke door het Noorsche Storting
belast is met de toekenning van den Nobelprijs voor
den vrede, heeft hedenavond besloten den prijs dit
jaar niet toe te kennen en het geld tot het volgend
jaar te reserveeren.
Volgens bij de reederij van het m.s. „Sliedrecht"
ontvangen rapporten bleef het zoeken met vlieg
tuigen gedurende de laatste dagen zonder eenig
resultaat.
Men heeft tot zijn diep leedwezen moeten besluiten,
op advies van tot oordeelen bevoegde Engelsche
deskundigen, het zoeken te staken.
De eenige hoop op redding blijft de mogelijkheid,
dat de vermisten aan boord zijn genomen door een
voorbijvarend schip, dat geen radiobericht kan of
mag uitzenden.
S.S, „SPAARNDAM" OP EEN MIJN
GELOOPEN
Bij de directie van de Holland-Amerika Lijn is
hedenmorgen bericht ontvangen, dat het stoom
schip „Spaarndam" van deze maatschappij van
morgen voor den Theemsmond, ongeveer twee
mijl ten noordoosten van het Tongue-lichtschip,
op een mijn is geloopen.
Vijf menschen zijn bij de ramp om het leven ge
komen, namelijk vier leden van de bemanning en
de eenige passaglere.
De Britsche hulpkruiser „Rawalpindi", van
welks ondergang de Britsche admiraliteit gisteren
in een kort communiqué melding maakte, heeft
volgens de ofticieele Engelsche lezing het onderspit
gedolven in een gevecht met de „Deutsehland",
welk gevecht zich ten zuidoosten van IJsland heeft
Ten gevolge van de stormen in de laatste dagen
zijn aan de Nederlandsche kust tientallen mijnen
aangespoeld. Bij Vlissingen werden veertien stuks
gesignaleerd, te Zandvoort spoelden er twee aan, te
Castricum eveneens twee, bij Ouddorp ook twee.
EINSCH ANTWOORD OP
De „Deutsehland" is uitgerust met kanonnen van
27 cm., de „Rawalpindi" had geschut van 15 cm.
De tamelijk ongelijke strijd duurde slechts 30 a
40 minuten. Bij het derde salvo van de „Deutseh
land" werd de electrische installatie van den munitie-
aanvoer vernietigd, bij het vierde werden de brug en
de radiokamer weggeslagen. De „Rawalpindi" bleef
doorvechten tot elk; stuk geschut buiten werking was
gesteld.
Men heeft vastgesteld, dat in de laatste 10 dagen
34 schepen gezonken zijn en wel 3 Nederlandsche,
18 Engelsche, 2 Zweedsche, 3 Duitsche, één Itali-
aansch, één Japansch, één Joego-Slavisch, één
Grieksch, één Poolsch, één Litausch en twee Fran-
sche.
De Zweedsche regeering heeft bij de Duitsche re
geering geprotesteerd tegen het aanbrengen van een
nieuwe mijn versperring, welke de viermijlenzóne
in de buurt van Falsterbo, ten zuiden van Oeresund,
niet eerbiedigt, waardoor de territoriale wateren dus
versperd zijn door Duitsche mijnen. De scheepvaart
tusschen de Oostzee en de Sont is door het losslaan
van mijnen gestremd.
De Engelsche koning heeft heden op Buckingham
Palace het koninklijk besluit betreffende de Britsche
represaillemaatregelen tegen de Duitsche mijnen-
campagne onderteekend, waardoor machtiging wordt
verleend, Duitsche exportgoederen in beslag te
nemen.
Het besluit zal morgen gepubliceerd worden.
Van de zijde van de petroleummaatschappijen
Shell, Standard, Texaco en Sinfina wordt mede
gedeeld, dat het me.t het oog op de inmiddels verder
gestegen kosten van aanvoer onmogelijk gebleken
is de bestaande prijzen van benzine, petroleum en
donkere oliën te handhaven.
De benzineprijs aan de pompen is thans gebracht
op 16 cent per liter; de prijs van petroleum is met
cent en die van gasolie en andere donkere oliën
met *4 cent per liter verhoogd.
SOVJET-NOTA
De Finsche regeering heeft de Sovjetnota beant
woord en categorisch ontkend, dat van het Fin
sche grondgebied af geschoten is, zooals de Rus
sen beweren.
Zij verklaart zich desondanks bereid, de Finsche
troepen van de grens terug te trekken, op voor
waarde evenwel, dat de Sovjet-Unie van haar
kant een soortgelijken maatregel treft.
De „Prawda" (Waarheid) begon een bijzonder
feilen aanval op den Finschen premier Cajander
onder den titel „Een clown op den post van minister
president". Hierin werd o.a. gezegd:
De Finsche regeering is bang om voor het parle
ment te verschijnen. Eerste minister Cajander kwam
op 23 November echter gereedelijk voor het voet
licht. De muziek speelde en de eerste minister sprak.
De Finsche bourgeoisie wil onder haai' huidige ern
stige omstandigheden afgeleid worden. Cajander
deed zijn best om haar af te leiden. Hij toonde een
meer dan gewoon talent voor clownerie. Hij maakte
van het concertpodium een circusarena. Als een clown
duikelde hij over zijn hoofd en zei alles averechts,
stond op zijn hoofd en liep op zijn handen.
Moet men er zich over verwonderen, dat de Cajan-
ders geen „gemeenschappelijk platform" met de
Sowjetregeering vonden? De clown slaat kuiten
flikkers op het „gemeenschappelijk platform" van
de oorlogsbeluste imperialisten, er gillen jazz-orkes-
ten, fluiten piepen, de zweep van den stalmeester
knalt. Zal dit politieke kijkspul lang duren? Het is te
wenschen van niet. Men moet hopen, dat het Finsche
volk niet dulden zal, dat marionetten van het slag
Cajander Finlands schip van staat nog verder in den
naar het verderf leidenden koers van de Becks en de
Moscicki's sturen.
BELGISCHE GRANATEN OP
NEDERLANDSCH GEBIED
Tijdens vuren 'van Belgisch afweergeschut aan de
overzijde van de Maas op vreemde - vermoedelijk
Duitsche vliegtuigen, zijn vanmiddag om 12 uur
te Bunde, op enkele kilometers afstand van Maas
tricht, twee projectielen gevallen van 7 y2 cm- door
snede. Een granaat viel, zonder te ontploffen, door
de nok van het dak, vervolgens door het plafond en
kwam terecht in de benedenkamer van een huis.
Bij K.B. is aan den heer J. W. van Oorschot op zijn
verzoek, met ingang van 1 Februari 1940, eervol
ontslag verleend uit zijn betrekking van referen
daris bij het bureau van den generalen staf.
Dinsdag 28 November
De Britsche minister van Voedselvoorziening,
Morrison, heeft in het Lagerhuis medegedeeld, dat
op 8 Januari a.s. met de distributie van bacon en
boter een aanvang zal worden gemaakt. Van beide
artikelen zal 4 Engelsche onzen (ong. 125 gram) per
persoon per week worden verstrekt.
Vandaag is de tekst gepubliceerd van de „Order in
Council" betreffende de Britsche represailles tegen
de Duitsche oorlogvoering ter zee. Deze „order"
treedt op 4 December a.s. in werking en bevat o.a. de
volgende clausules.
I. Elk koopvaardijschip, dat uit een vijandelijke
haven vertrekt, inclusief eenige haven in gebied, dat
onder vijandelijke bezetting of controle staat, kan,
na 4 December 1939, gelast worden in een Britsche
haven of een geallieerde haven de goederen te ont
laden. welke in zulk een vijandelijke haven aan boord
zijn genomen.
2. Fik koopvaardijschip, dat vertrokken is, na 4
December, uit een niet-vijandelijke haven, en
goederen aan boord heeft, welke van den vijand
afkomstig zijn of eigendom van den vijand zijn,
kan gelast worden zulke goederen te ontladen in
een Britsche of een geallieerde haven.
3. De in een Britsche haven krachtens voornoemde
voorschriften ontladen goederen zullen gesteld wor
den onder de hoede van het prijzenhof. Tenzij het
hof gelast, dat de goederen worden opgevorderd
voor Z.M.'s gebruik, zullen zij worden vastgehouden
of onder leiding van het hof worden verkocht.
De Fransche staatscourant publiceerde een soort
gelijk decreet.
VERSCHERPING EINSCH-
RESSISCH CONFLICT
Generaal Meretsjkoff, de commandant van het
district Leningrad, heeft alle verloven der Sovjet
troepen ingetrokken en aan alle officieren en man
schappen bevel gegeven zich binnen 24 uur bij hun
depots te melden.
De volkscommissaris voor buitenlandsche zaken,
Molotow, heeft vandaag, bijgestaan door Potem-
kin, den Finschen gezant te Moskou, Yrjo Kos-
kinen, een nota overhandigd, waarin het ver
drag van non-aggressie, dat gesloten is tusschen
Finland en de Sovjet-Unie, wordt opgezegd, „we
gens de anti-Sovjetpolitiek van Finland."
De nota bevatte o.a. de volgende zinsnede:
Door groote hoeveelheden geregelde troepen in de
buurt van Leningrad te concentreeren en dus een
zeer belangrijk levenscentrum van de Sovjet-Unie
onder bedreiging te brengen, heeft de Finsche regee
ring 'n vijandelijke daad tegenover de Sovjet-Unie
begaan, welke zich niet verdraagt met het niet-
aan vals verdrag, dat tusschen beide landen gesloten
is.
Het hoofdkwartier van de Sovjet-troepen in het
district van Leningrad maakt bekend:
Dinsdagmiddag om vijf uur hebben vijf Finsche
soldaten geschoten op een Russische patrouille, die
de grens inspecteerde. De Finnen vielen aan, doch
dank zij den versterkingen, die de laatste dagen aan
de Finsch-Russische grens zijn aangebracht, konden
de Sovjet-patrouilles haar tegenstanders op de vlucht
jagen. Een achtervolging werd ingezet, waarbij drie
Finsche soldaten gevangen genomen werden. De
overigen ontsnapten; aan onzen kant waren geen
verliezen te betreuren. Twee geweren, een revolver en
twee verrekijkers werden buitgemaakt.
S.S. „SPAARNDAM" IN BRAND
Bij het aanbreken van den dageraad stond het
wrak van de „Spaarndam" van voor tot achter in
brand. Het schip was van de kust af te zien.
Hoewel de verscherping van den oorlog ter zee,
als gevolg van nieuwe, door beide partijen getroffen
maatregelen, ook in ons land veel zorg baart, deelt
men mede, dat Nederland blijft varen.
Van officieele Duitsche zijde wordt bericht, dat
de Duitsche duikbootcommandant Prien een Brit-
schen kruiser van de „London"-klasse ten oosten
van de Shetland-eilanden getorpedeerd en vernietigd
heeft. Prien is dezelfde commandant, die onlangs de
Royal Oak" torpedeerde.
Het bericht wordt inmiddels door de Britsche
admiraliteit als volgt tegengesprokenDe Duitsche
