ANTHONY FOKKER
Ter nagedachtenis can
aan
1914. Fokker op vierentwintig jarigen leeftijd.
De schaduw van den dood viel over het gelaat
van Anthony Fokker Nederland verloor
in hem een van zijn grootste zonen van de
laatste eeuw. Negenenveertig levensjaren bracht hij
door in een wereld en in een maatschappij, waaruit
hij in de volle kracht van zijn leven is weggerukt,
maar al zullen niet alle plannen voltooid zijn, één
gedachte, één ideaal, één streven heeft hij in den
tijd die hem beschoren was met inzet van al zijn ver
mogens tot uitvoering gebracht: het snelle, betrouw
bare vliegtuig, het toestel, dat zich onttrekken kon
aan de wet van de zwaartekracht, dat zich vrij ver
hief van den bodein om menschen veilig voort te
dragen in een ijle ruimte, dét vliegtuig heeft hij ge
schapen en geperfectionneerd, tot roem van zijn naam
en dien van zijn vaderland.
In een land, dat hem, den baanbreker, alle moge
lijkheden schonk voor een onbelemmerde ontplooiing
en verwezenlijking van zijn geniale gedachten en
plannen, in het harde, zakelijke Amerika is hij
overleden, maar zijn stoffelijke resten zullen een
laatste rustplaats vinden in hetzelfde Nederland, dat
door kortzichtigheid zijn eerste pogingen miskende en
hem dwong in den vreemde zijn levenswerk op te
bouwen. Anthony Fokker, de pionier van het verkeer
in de lucht, was een voortreffelijk zoon van het
inaardheid op luchtvaartgebied te dan
ken heeft.
Het was iets vaags, iets onbestemds,
dat woelde in de gedachten van den
jongen Fokker, die zijn dagen en zijn
broeken sleet op de schoolbanken van een
Haarlemsche H.B.S. De ongehoordste
dingen waren hem niet te dwaas ten
Nadat men in alle kranten gelezen had over zijn
koene prestaties, kreeg de jonge Fokker een uitnoo-
diging om ook in zijn vroegere woonplaats eens de
lucht in te vliegen'. Tien meter van de sloot af steeg
„DeSpin" omhoog... (Haarlem. Koninginnedag 1911.)
einde een weddenschap om één gulden te winnen
klom hij eens met zijn fiets op het dak van een
bootenloods en reed onverschrokken met fiets en al
het Spaarne in - en zijn geniale kwajongensstreken
stempelden hem tot een durfal, die niet schromen zou
de stoutste stukjes uit te halen. Uitvindingen en
technische snufjes spookten in het brein van den
achttienjarigen knaap, die te zamen met zijn vriend
Frits Cremer, den gelukkigen bezitter van een auto,
„het veerende wiel" in elkaar zette, dat alle schokken
en stooten van het bolderende vehikel zou opvangen.
Het word een teleurstelling, zooals aanvankelijk
vele ondernemingen van den jongen Fokker, want
de uitvinding liep dood in de handen van een patent
bezorger.
Het kon niet anders of ook zijn levendige geest
moest in beroering gebracht worden door dé groote
sensatie van het begin dezer eeuw: het vliegtuig,
waarmede de gebroeders Wright omstreeks Kerstmis
van het jaar 1903 hun eerste vlucht volbrachten.
Vol enthousiasme wierp hii zich op het probleem van
de vliegmachine; van zijn kinderkamer maakte hij
een werkplaats en de tijd om te studeeren werd be
steed aan het vervaardigen van proefmodellen,
De achttienjarige Fokker en zijn vriend Frits Cremer vervaar
digden het veerende wiel", maar hoewel deze uitvinding veel
geld kostte, bracht zij niet het verwachte resultaat.
machinerieën en allerlei technische wonderdingen.
Op school was hij geen hoogvlieger, maar op zijn zol
derkamer zat hij na te denken en te zoeken en proeven
te nemen, hoewel hij zijn ouders en leeraren een groo-
ter genoegen gedaan zou hebben met thema's te
maken. De vliegerij hield hem volkomen gevangen;
zijn schoolgaan had slechts weinig resultaat, omdat
er in zijn hoofd geen plaats meer was voor dorre
cijfers en droge berekeningen, en alles wat in geener
lei verband stond met een vliegtuig kwam onher
roepelijk op den achtergrond; zijn levendige ver
beelding en de geestdrift, die in zijn binnenste op
laaide, dreven hem naar de vliegsport. In een inter
view met een onzer medewerkers vertelde hij enkele
jaren geleden van de moeilijkheden, die toen volgden.
„Ik ben er met vechten moeten komen," zei Fokker.
„Ik heb me door wantrouwen en nijd heen moeten
slaan ik heb me heen moeten vechten door de
buien van moedeloosheid, die natuurlijk ook bij mij
volgden, als er een poging mislukt was, die ik vol
hoop begon. Ik ben aan 't werk gegaan, niet uit
scheppingsdrang, niet uit zucht om beroemd te
worden, maar omdat de beelden van mijn grenzen-
looze fantasie me lokten en meetrokken."
Op twintigjarigen leeftijd ging hij ernstig aan 't
studeeren, en meteen aan 't probeeren. Wat hij zich
gedroomd had, werden
modellen van hout
en papier en ondanks
alle afschrikwekkende
voorbeelden zette hij
door. De eerste vlieg
tuigen waren inder
daad levensgevaarlijk
en het meerendeel der
pioniers heeft dan ook
bij experimenteele
vluchten den dood ge
vonden. Fokker was
echter niet
Fokker met zijn eerste vliegtuig, dat voorzien was van
vrijdragende vleugels. Alle lijnen en kabels, waarmee
voordien de vleugels aan den romp bevestigd werden,
zijn bij dit toestel overbodig geworden en dus weggelaten.
Fokker voor de F VII, een toestel met drie motoren,
dat uitmuntte door stabiliteit en betrouwbaarheid. In
zijn tijd was dit het beste verkeersvliegtuig ter wereld.
Fokker bij zijn aan
komst te Parijs in 1930,
waar hij een bezoek bracht
aan de 12e Internationale
Luchtvaarttentoon -
stelling.
Twee luchtmagnaten in het geraamte van de F 36, „de Arend". Fokker en Lind
bergh in de cockpit van Fokker's grootste verkeersvliegtuig, tijdens het bezoek
van den Amerikaanschen piloot aan ons land in 1933.
