B S lisl üffE
4
De noria inde buurt van Restan, een dorp
hoog op den linkeroever van den Oranten
gelegen. Op den voorgrond zien wij de goot,
waarin hel water uit de aan hel scheprad
bevestigde kruiken gestort word 1 en die het
naar de landerijen voert. Een primitieve
doch zeer schilderachtige bevloeiingswijze.
ontwikkeling van zeven eeuwen. De oudste huizen
zijn eenvoudige vierkanten, uit zware muren van
nauwelijks behouwen steenbrokkeo gevormd. Geda
teerde gebouwen uit de eerste en tweede eeuw onzer
jaartelling waren meest tempels van somtijds bijzon
der fraaie bewerking, maar nagenoeg allo zijn bijna
geheel vernield, omdat het bouwmateriaal voor
andere doeleinden is weggehaald. Dok vindt men er
publieke baden, groote bazars, villa's en dikwijls
prachtige graftomben in eindeloos verschillenden
bouwtrant. De kerken van de vierde eeuw na Christus
zijn eenvoudig van structuur, met haast geen orna
menteering, maar die van de vijfde en zesde eeuw
zijn meer versierd dan eenige christelijke kerk
vóór de opkomst der gothiek in Europa en sommige
geleerden zijn van meening, dat men den oorsprong
der oud-christelijke bouwkunst in deze streken moet
zoeken.
Merkwaardig zijn ook de bruggen: zij vormen niet
alleen prachtige ruïne-s, maar het komt voor dat de
zware bogen een bedding overspannen, waarin thans
het geheele jaar door geen druppel water te vinden is.
Dit de omvangrijke nederzettingen blijkt tevens, dat
het binnenland van Syrië tweeduizend jaar geleden
bevolkt was op een wijze en in omstandigheden, die
reeds wegens de klimatologische gesteldheid des
lands tegenwoordig volstrekt onmogelijk zou zijn
deze oude, talrijke en zeer beschaafde bevolking
moet hoofdzakelijk van den handel in wijn en olijven
bestaan hebben, hetgeen veronderstelt, dat wijnbouw
en olijvencultuur destijds op veel grooter schaal ge
dreven werden dan thans. Een enkele geleerde zoekt
het verval van de streek hierin, dat de latere bevol
king de destijds bestaande bossclien uitroeide ter
wille van bouwmateriaal en brandstof; als zij dan
geiten en schapen liet grazen in de aldus ontbloote
streken, konden deze niet opnieuw met bosch bedekt
worden. Syrië zou dan op dezelfde wijze dor gewor
den zijn als hijvoorbeeld Griekenland, dat vroeger
waarschijnlijk ook vruchtbaarder was.
Of deze theorie echter juist is, staat
te bezien, want de oorzaak der droogte
in het binnenland van Syrië wordt
volgens anderen veroorzaakt door het
Eibanongebergte, dat de zeewinden,
die vochtig zijn, belet, verder dan de
kuststreek in het land door te dringen
en dit gebergte was er vroeger natuurlijk
ook. Daar waar het land in cultuur is.
moet het bijna altijd kunstmatig be
vloeid worden en men treft in deze
streken dan ook allerlei toestellen en
werktuigen aan om het water naar
plaatsen te brengen, waar het van nature
niet komt. Het opvallendste toestel is
de noria, een groot scheprad, dat door
den stroom in beweging gebracht wordt
en al draaiend, volgens het principe van
den baggermolen, het water op liooger
niveau brengt. Het. zal niemand ver
wonderen.dat in Syrië diefstal van water
een dikwijls voorkomend misdrijf is en
streng gestraft wordt.... als men het
ontdekt.
Toch moet men zich dit land ook weer
niet als een woestenij voorstellende
beroemde ceders van den Libanon
geven ons reeds een liecl ander beeld en
in de dalen liggen de dorpen tusschen
het groen verscholen - men vindt hier
moerbeiboomen, onmisbaar voor de bloeiende zijde
teelt. populieren en cvpressen en enthousiaste reizi
gers prijzen de schoonheid van het landschap. Syrië,
zeggen zij. is Zwitserland en de Riviera tegelijker
tijd. Docli de heldere, frissche berglucht in den zomer,
de exotische bekoring van het dagelijksch leven en de
ruïnes der kruisvaardersburchten en Romeinsche
tempels kunnen wellicht toeristen lokken, de bergen
zijn kaal en zoo blijft het allergrootste deel van dit
land onbebouwd, de akkers bevinden zich alleen
A an de Syrische kust kan men zich menigmaal aan de Riviera
wanen en velen voorspellen hel land dan ook een groote toekomst
ten aanzien van het toeristenverkeer. Moderne hotels zijn reeds
verrezen in de groote sleden aan de kust. Een indrukwekkend
gebouw te Beiroet.
maar in de nabijheid van de beken en rivieren en
elk groen plekje is juist zoo opvallend groen, omdat
de rest een geelrood woestijn- of steppenland vormt.
Syrië is Fransch mandaatsgebied geworden ten
gevolge van de geheime overeenkomst van Sykes en
Picot, aldusgenoemd naar haar ontwerpers, die in 1916
werd bekrachtigd en waarbij Engeland de. vrije hand
gelaten werd in Irak, terwijl Syrië aan Frankrijk zou
worden toegewezen. Dit was niet in overeenstemming
met de belofte der Engelschen aan de Arabieren. Zoo
kwam het dan ook. dat het conflict aan
liet einde van den Europeeschen oorlog
hier nog niet afgeloopen was. In Ilanias-
Spjfpv; cns liet emir Feisal zich namelijk tot
koning kronen, in overeenstemming met
de.Engelsche beloften, die echter in strijd
waren met de geheime Engelsch-Fransche
afspraken. Dé Franschen verdreven
koning Feisal dus, die ten slotte koning
BH van Irak werd. Aanvankelijk hadden de
Franschen hier dan ook met eenige moei -
lijkkeden te kampen. In de eerste, plaats
door de ongelukkige verdeeling van Syrië
"tSf A» in Groot-Libanon, den Aloeïetenstaat, den
Sandsjak van Alexandrette, Djebel Droes
en het eigenlijke Syrië, waardoor dit
laatste land van de zee afgesloten was en
eigenlijk voornamelijk uit woestijnland
bestond, aangezien de vruchtbaarste
streken (behalve de omgeving van Damas
cus) bij de kust liggen. In de tweede
plaats omdat de Syriërs zich in hun op
stand tegen de Turken als martelaars
voorde nationale Arabische zaak voelden.
In de derde plaats, omdat de Franschen
het land niet op de Turken hadden ver
overd. nadat reeds de Arabische natio
nale vlag in Damascus en Aleppo, in
Beiroet. Tripolis en Lattakié geheschen
was. liet bewind was in het begin even
min erg gelukkig en in 1935/36 vonden
dan ook opstandige bewegingen plaats.
Hierna werd de verstandhouding echter
beter: de Djeliel Droes, de Aloeïetenstaat
en de Sandsjak van Alexandrette werden
bij Syrië gevoegd (de Sandsjak werd
later, zooals men weet, aan Turkije terug
gegeven), de opheffing van het mandaat
werd in het vooruitzicht gesteld, waar
na het plaats zou gaan maken voor
een militair verbond en op het oogen-
blik schijnt het, dat de bevolking, die
overigens maar 2y2 millioen menschen
telt en nog verdeeld is in achttien ver
schillende religieuze secten. zich ver
zoend heeft met het Fransche régime.
