PANORAMA-
OORLOGSKRONIEK
Week ran 8 April tot 14 April 194Q
Manuring 8 April
De geallieerden hebben in den afgeioopen nacht
drie mijnenvelden in de Noorsche territoriale
wateren gelegd, twee in het gebied tusschen Bergen
en Drontheim, één bij de Lofoden.
Vanochtend om 6 uur hebben de Britsehe en
Fransehe gezanten te Oslo een bezoek gebracht aan
het Noorsche ministerie van Buitenlandselie Zaken
en daar een nota overhandigd, waarin de redenen
van deze actie worden gegeven. Hierin wordt o.a.
gezegd
Hoewel de Duitsche regeering bij herhaling Noor
sche schepen torpedeert en de opvarenden doodt, gaat
ile Duitsche regeering voort van de Noorsche regee
ring het meest volkomen gebruik van de Noorsche
territoriale wateren te vragen voor zijn eigen handel
en de Noorsche regeering acht zich zelfs genoopt in
de Noordzee-wateren aanDuitsche schepen gewapend
geleide te verstrekken, hoewel zij op hooge zee niet
overgaat tot doeltreffende maatregelen tegen de
Duitsche brutaliteit, waarvan haar eigen schepen
het slachtoffer werden.
Welke ook de huidige politiek is, welke de Noorsche
regeering onder inwerking van dreigingen en druk
van Duitsche zijde verplicht wordt te volgen, de
Geallieerde regeeringen kunnen niet langer een staat
van zaken toestaan, dank zij welke Duitschland
bronnen verkrijgt, welke van vitaal belang zijn
voor de oorlogvoering en zich van Noorsche zijde
van faciliteiten verzekert, welke de geallieerden in
een gevaarlijk nadeeligen toestand plaatsen.
De Noorsche regeering publiceerde een verklaring,
waarin Noorwegen ernstig protesteerde tegen de
schending van zijn neutraliteit door de geallieerden.
In het parlement, dat in spoedzitting bijeen was ge
komen. hield Kolit. de Noorsche minister van Bui
tenlandselie Zaken, een rede, waarin hij de nota
besprakhij zei o.a.
Ik zal niet veel zeggen over de denkbeelden en ge
dachten, welke aan die nota ten grondslag liggen.
Men heeft deze schending gepleegd alleen omdat
men de macht had, dit te doen.
De westersche mogendheden brengen den oorlog
naar Noorsch grondgebied over, omdat zij den
ken, dat zij door zoo te doen den oorlog gemak
kelijker kunnen winnen.
Intusschen werd de export van ijzererts uit de
Noorsche haven Narvik (en daar ging het bij de ge
allieerden om) vanmiddag stopgezet.
Eenige sensationeele berichten doen echter van
daag de ronde, waarop echter slechts half acht gesla
gen wordt, omdat men geheel onder den indruk is van
de schending der Noorsche territoriale wateren.
Deze berichten luiden als volgt
DUITSCHE OORLOGSSCHEPEN
STOOME1M NOORDWAARTS
Uit Oslo wordt gemeld, dat hedenochtend tusschen
de 90 en 100 Duitsche oorlogsschepen zijn gezien, die
in de Oroote Belt en het Kattegat in noordelijke
richting voeren. Daartoe behoorden behalve verschei
dene groote oorlogsschepen ook hulpschepen en ge
wapende treilers.
Vanmiddag om één uur werd een Duitsch troepen
transportschip de Rio de Janeiro, een vaartuig van
5261 ton. door een Britsehe duikboot getorpedeerd,
iets ten noorden van Kristiansand. Aan boord zou
den zich zoowel manschappen als paarden bevonden
hebben. Slechts 150 man werden gered. Men neemt
aan. dat -j- 200 man en 80 paarden verdronken zijn.
Dit troepen-transportschip zou op weg geweest zijn
naar Bergen in Noorwegen.
Tegen half drie werden door verscheidene radio-
kuststations S.O.S.-signalen van het Duitsche s.s.
Kreta opgevangen, dat in de nabijheid van Ferder
bij den ingang van de fjord van Oslo door een Engei-
sche duikboot aangevallen was. Het schip is niet
dadelijk gezonken en uit Sandefjord werden zeelieden
te hulp gezonden.
Korten tijd later werd het groote Duitsche tank
schip Po8eidonia ter hoogte van Svenör in de
nabijheid van Sandefjord getorpedeerd. Ook zou nog
een ander Duitsch schip getorpedeerd zijn. De En-
gelsclien verloren den torpedobootjager Glowworm,
De berichten, die er van spreken, dat de Duitsche
vloot zee gekozen heeft, hebben de grootste onrust
te Oslo teweeg gebracht.
In officieele kringen te Berlijn wordt verklaard, dat
men de onbevestigde berichten en geruchten, die
gedurende het weekend te Berlijn over het vertrekken
van schepen van de Duitsche vloot uit de Oostzee
havens de ronde hebben gedaan, kan bevestigen noch
ontkennen, gezien den militairen aard der berichten.
Ten aanzien van de schending der Noorsche neutrali
teit door de geallieerden verklaarde men te Berlijn:
„Ijskoud staat Duitschland tegenover deze ge
welddaad der geallieerden."
„IJskoud is Duitschlands vastbeslotenheid, om
De Duitsche kruiser Blücher werd door het geschut van de
vesting Oskarsborg zoo beschadigd, dat het schip moeilijk
bestuurbaar werd en in de Oslofjord op een mijn liep.
Koning Haakon Vil van
Noorwegen, die dit jaar den
<lag zou herdenken, waarop hij
35 jaar geleden gekrootul werd.
iedere ontwikkeling
in het noorden,
oostenzuiden en
westen liet hoofd
te bieden."
„Ijskoud is
Duitschlands be
sluit, zich alle rech
ten voor te behou
den."
Volgens een
Franscli persbureau
hebben de berich
ten omtrent be
wegingen van
Duitsche schepen
betrekking op een
zeker aantal een
heden, die reeds
bij het begin van
den oorlog langs de geheelc kust van Wilhelmshaven
tot Koningsbergen waren gestationneerd. Sedert
October zijn met deze schepen voortdurend ont-
8chepings- en inschepingsoefeningen gehouden. Sedert
drie of vier dagen constateerde men niet alleen, dat
het aantal langs de kust geconcentreerde eenheden
was toegenomen, doch ook dat de oefeningen veel
talrijker geworden waren.
In het licht der komende gebeurtenissen is deze
veronderstelling niet van belang ontbloot.
Ook uit Londen komt een eigenaardig bericht:
Tegenover de berichten met bijzonderheden over het
tot zinken brengen van het Duitsche schip Rio de
Janeiro, staat men hier met het grootste voorbehoud,
Dat het tot zinken gebracht is, wordt niet betwijfeld,
doch men weigert te gelooven, dat zich eenige hon
derden soldaten aan boord bevonden en dat het dus
inderdaad een transportschip was.
De Duitsche propaganda zou, zoo gelooft men, de
gelegenheid van het torpedeeren van de Rio de
Janeiro wel eens aangegrepen kunnen hebben om
ten aanzien van het karakter van het schip onware
berichten te verspreiden en aldus den indruk te ver
sterken, dat een groot aantal troepentransportsche
pen naar Scandinavië onderweg is. In ieder geval
heeft men den indruk, dat de Duitsche regeering alles
in het werk zal stellen om de Scandinavische staten
er toe te brengen tot represailles tegen de geallieerden
over te gaan.
De Berlijnsche bladen maakten heden weinig op
hef van het leggen van mijnen door de geallieerden
in de Noorsche territoriale wateren, doch besteedden
veel aandacht aan een Engelsche sabotage-actie, die
men in Roemenië verijdeld zou hebben.
Op grond van inlichtingen, welke de Roemeensclie
politie verkregen had, werd n.l. een handelsvloot be
staande uit door Engeland gecharterde schepen en
Britsehe sleepbooten opgebracht en onderzocht. Ge
bleken zou zijn dat aan boord der schepen groote hoe
veelheden wapenen, ontplofbare middelen, mijnen,
kisten dynamiet, mitrailleurs en geweren voorhanden
waren. Onder de bemanning der schepen zouden hon
derd Engelsche matrozen, vjjf Britsehe officieren,
eenige tientallen Britsehe pioniers aangetroffen zijn,
die als koopvaarders vermomd waren.
Het doel van de expeditie zou zijn geweest, den
Donau op enkele punten onbruikbaar te maken. De
met dynamiet en ballast gevulde aken zouden in de
IJzeren Poort tot zinken worden gebracht. Verschei
den bruggen en dijken langs den Donau moesten op
geblazen worden. De schepen waren met mitrailleurs
bewapend voor het geval van de kust af Joegosla
vische of Roemeensche grenstroepen de actie zouden
willen trachten te verhinderen.
Dat er toch iets „broeit" in de buurt van Noor
wegen blijkt uit het feit, dat de Noorsche admirali
teit vannacht plotseling 't bevel heeft gegeven alle
kustvuren te dooven. Sinds middernacht was ook de
hoofdstad in het duister gehuld en kort daarna loeiden
