VOOR HOED, BELEID E\ TROUW
IHet jubileum van de Militaire Willemsorde j
„Het is je plicht, en dien doe je, /ondei' meer!"
Koning Willem i, die de Militaire Willemsorde
125 jaar geleden instelde.
Tiendaagschen Veldtocht. Hier moet met eere ge
noemd worden de luitenant ter zee 2de klasse, Jan
0. J. van Speyk, die op den 5den Februari 1831
den heldendood hij Antwerpen stierf; ook hij was
ridder der M.W.O.
Richten we onzen blik naar Indië, dan zien we,
hoe voor hun optreden, vooral vaak op Atjeh,
officieren en minderen deze orde werd toegekend.
In 1875 viel hij ten deel aan wijlen generaal C. J.
Snijders, en aan den len luitenant J. B. van Heutsz
(eeresabel 1875), den grooten pacifiator van den
Archipel. Aan deze twee namen mag aanstonds wor
den toegevoegd die van den eenigen, thans nog in
leven zijnden oud-militair, die ridder 2e klasse
(commandeur) is, Z.Exc. luitenant-generaal der
infanterie K.N.I.L., H. N. A. Swart, adjudant i.b.d.
van H.M. de Koningin, oud-vice-president van den
Raad van Ned. Indië. Voorts als ridder 3e klasse de
Minister van Staat, Z.Exc. Dr. H. Colijn, majoor tit.
b.d. der infanterie K.N.I.L., wegens zijn optreden
op Lombok, 18 November 1894.
In totaal zijn in de afgeloopen 125 jaren toege
diend
Zevenenveertig maal het grootkruis, waarvan tien
maal aan Nederlandsche officieren en voor de rest
aan buitenlandsche vorsten en buitenlandsche veld
maarschalken
Tachtig commandeurs werden benoemd, 387 rid
ders 3e klasse, 5360 ridders 4e klasse. Bovendien nog
drie vaandels.
De versierselen
De Militaire Willemsorde kent vier rangengroot
kruis, commandeur, ridder 3e klasse en ridder 4e
klasse.
Het versiersel bestaat uit (art. 6 der wet): een wit-
geëmailleerd kruis, met acht gouden geparelde pun
ten. Op de armen van het kruis de woorden: Voor
Moed, Beleid en Trouw. Over het witte kruis ligt het
Bourgondische kruis, bestaande uit groene laurier-
stokken, saamverbonden door den gouden vuurslag,
op de tegenzijde vervangen door een blauw geëmail
leerd medaillon, waarop, in het midden van een
laurierkrans W, alles gedekt door 'n gouden konink
lijke kroon, die van de 4e klasse door een zilvenen.
Het lint is oranje, met twee smalle donkerblauwe
strepen
Voor de Ridders beneden den rang van officier is
een riddersoldij aan de orde verbonden, welke
bedraagt: f120 voor een soldaat, f200 voor een
sergeant, f 270 voor een sergeant-majoor en f 325
voor een adjudant-onderofficier. 2).
De heer .8, Kruyning, ridder der
Militaire Willemsorde de klasse,
verhaalt in dit artikel hoe hij de
onderscheiding verdiende.
zijn, om door schitterende be
drijven in het verwerven van
zoodanige eervolle onderschei
dingsteekenen te kunnen deelen.
en dat Onze verheffing tot den
Nederlandsclien Troon eene ge
schikte gelegenheid is, om voor
Ons krijgsvolk te water en te
lande eene zoodanige eervolle
militaire Orde in te stellen;
Zoo is het, dat Wij. den Raad
van State gehoord en met ge
meen overleg van de Staten
Generaal, goedgevonden hebben
te bepalen en te statuëren, gelijk
Wij bepalen en statuëren bij deze
Artikel 1
Er wordt ingesteld eene Orde,
strekkende tot belooning van uit
stekende daden van moed, beleid
en trouw, bedreven door diegenen,
welke, zoo ter zee als te lande, in
welke betrekking ook, en zonder
onderscheid van stand of rang,
ons en het Vaderland dienen.
I)eze Orde zal echter in bijzon
dere gevallen ook kunnen worden
gegeven aan vreemde militairen,
niet in Nederlandsche dienst zijn
de. 1).
Artikel 2.
De Orde zal den naam dragen
van de Militaire Willems-Orde.
Voor Moed, Beleid en Trouw.
Drie factoren, die noodig zijn om deze orde te
verwerven. Voor de eerste maal werden deze eere-
teekenen uitgereikt, ruim een maand na den 18den
Juni, den slag bij Waterloo, m.a.w. precies drie
maanden, nadat zij was ingesteld,
op 30 Juli 1815! Aan den „held
van Waterloo", den Prins van
Oranje onzen lateren koning
Willem 11 werd het Grootkruis
uitgereikt. En hij was het, die, met
zijn gewonden arm in een doek, op
Franschen bodem, de eerste kruisen
op de borst van tachtig mannen
speldde, die de eer van het vader
land in dezen krijgstocht tegen
Napoleon hadden hooggehouden.
Het grootkruis werd mede uitge
reikt aan Prins Frederik der Neder
landen en aan de generaals der
Infanterie L. graaf van Limburg
Stirum en 1). H. baron Ghassé,
alsmede aan den luitenant-generaal
C. R. T. baron Krayenhoff. Het
zal ook geenszins verwondering
behoeven, dat deze hooge onder
scheiding te beurt viel aan Z.H.
den veldmaarschalk prins Blüeher
von Wahlstadt, den grooten man
van Waterloo.
Het is niet doenlijk, alle wapen
feiten te vermelden, waarbij de
orde uitgereikt werd. Het ligt ech
ter voor de hand. dat vooral in
Indië meermalen tot het verleenen
mocht worden overgegaan. Alvo
rens hierover evenwel nadere bi-
zonderheden te vermelden zij eerst
nog herinnerd aan de jaren van
den Belgischen opstand en den
feen dertigsten April zal het 125
jaar geleden zijn, dat koning
Willem I de Militaire Willemsorde
instelde.
De M.W.O. was in ons land de
eerste orde, welke werd ingevoerd,
zulks op voorstel van den toenma-
ligen minister van Oorlog, generaal
Janssens. Een aantal jaren vroeger
had men de medaille van Doggers-
bank als herinnering aan den zee
slag van den 5den Augustus 1781
gekend, doch verder waren slechts
onderscheidingen in den vorm van
eere egefis of gouden ketenen be
kend. Waarom werd de Militaire
Willemsorde ingesteld? Hierop
geven de considerans en artikel 1
van deze wet het antwoord
„Alzoo Wij in overweging heb
ben genomen, dat het toeleggen
van vereerende belooningen aan,
en het dragen der daartoe be-
lioorende teekenen of decoratiën,
door diegenen, welke zich van de
pligten, aan de krijgsdienst te
water en te lande verbonden, door
uitstekende daden van moed, -
beleid en trouw hebben gek we- Een afbeelding van het ridder
tenbijzonder geschikt is tot kruis 4e Jdasse der Militaire
opwakkering en aankweeking Willemsorde.
dier krijgshaftige deugden, en
dat ook uit dien hoofde bij meest alle Euro-
peesehe Mogendheden militaire orden van ver
diensten zijn ingesteld; dat het bovenal voor
den militairen stand vereerend is en tot een prikkel
tot het verrigten van groote daden kan verstrek
ken, wanneer elk en een ieder van dien stand, van
den hoogsten tot den laagsten in rang, in het geval
