BRIEVEN VAN DEN DRÉ
20
UL VENHOUT,
5 September 1940
Amico,
£ens was den Dré 'n kerel als een
boom en bevocht een stier. Dat
Augustus, oogstmaand, was
'n druk tij op den hof. Maar
't graan is binnen, 't Is nou
ploegen. De stoppelakkers
worden rap omgegooid en
overnuuw bemest, 't Weiland
ingezaaid, wrant. veul kale
plekken vragen daarom.
Zwaar werk, dat van den
jdoeg. Maar dat pakt Dré III
vast. Deuzen steuvigen goffert wit alde zware
karweien zijn hum! Hah, 't is zoo'nen kearel gewor
den. Mager is ie op den oogenblik als 'n talhout, want
't.leste greintje vet zwit ie weg. Maar brééd is ie
geworden. Schouders, amico!
Daar is 'nen tijd gewist, da'k 'nen kwajen stier
bij de hoorns vatte en 'm den kop krakend om
draaide. Den beest had te kiezen: den nek breken,
of ter èèrde! 't Gong hard teugen hard. Nog voel ik,
als 'k er om denk, zijnen heeten asem uit de gesperde
neusgaten sissen langs m'n bloote borst. Zie 'k de
woede in zijn bloed-beloopen oogen. Hoor ik 't slaan
van zijnen stèèrt teugen de trillende flanken. Ja,
ik voel dan nog de „electrieke" snukken in m'n
ermen van 't schokken van zijn polsdikke nekspieren,
'k Voelde me wit. 't Was leven of dood! Eronder
móést ie! En hij góng. Man! Nog zie 'k 'm daar
liggen, hijgend iil de wei. Nog zie 'k de verslagenheid
in de trieste, glazige oogballen, 'k Beleef 't zóó scherp,
da'k zijn eene oog nog knippen zie, omdat 'n wesp
op den rooien lidrand vloog.
Stralen zweet siepelden over m'nen kop, langs
m'n ooren, achter langs m'nen nek. M'n ermen, slap
als natte touwen, hongen zwaar en moei langs m'nen
romp. M'n beenen beefden. Maar....
den stier was geslagen.
Ginnen gelukkiger oogenblik had
ik van m'n leven gekend! Ik kost
jubelen, maar m'nen asem was op.
Ik kost springen, maar m'n beenen
hadden gin kracht meer. Ik kost....
ik kost niks anders doen dan m'nen
zakdoek vatten en m'n eigen op-
Idrogen. Dan den beest halsteren
mee 'nen blok en 'nen ketting. En
als dat gebeurd was, dan kwam m'n
yader naar me toe. Zijnen knuist
kneep in m'nen schouwer; zijn doffe,
trotsche oogen keken in m'n ziel.
En schor sprak ie: „Ga naar moe
der, jongen, en zeg 'r, dat ge twee
borrels mot hebben. Rust 'n uur."
Van geluk had ik kunnen sim
men. 't Zweet wierd koud op m'nen
rug. M'nen mond beefde, 'k Z weeg,
draaide me om, liet vader staan.
Gong naar moeder.
„Wa-d-is-t-er gebeurd, Dré?"
vroeg ze angstig.
„Niks, moeder. Ik heb gevoch
ten mee den stier en 't„.toen
simde ik! „En.... 't. gewon
nen, moeder."
Zij vlóóg den akker op. Ik vatte
m'n borrels en kreeg weer lucht.
En in den stillen huis alleen,
waarin de stèèrtklok haren lang-
zamen tik deur den zonnekegel
sloeg, daar zee 'k, mee 't leege
glas in m'n stil-geworden hand
teugen Onzenlievenheer„Als ik
nooit meer win, dan was ditte
genogt; veur heel m'n leven, o
God! Veul bedankt."
Daar wierd thuis nooit meer over
gesproken. Dan op deuze manier:
„Dré, hakte gij vandaag dat
stukske bosch 'ns om, daar t'ende
den boekweit; die veftig boomen
staan al jaren in den weg."
's Avonds lagen de vijftig reuzen
plat, pront getast. In diep geluk om
de onbegrensde kracht van m'n
jonge donderement, legde ik de
avontuur eindigde in een overwin
ning, waarop den Dré ook nu nog
steeds trotsch is. Doch fier is hij tevens
op zijn kleinzoon, Dré III, die thans
uitgroeit tot een fikschen knaap
„schonkig van gebusselde krachten".
boomen, tot op 't end 'nen
bloedrooien schemer veur
m'n oogen danste. M'n broek
hong als 'nen zak veur m'nen
buik aan de galgen. Gin lood
vet bleef me over. Alleen
dat dagelijksche, diepe ge
luksbesef van 'nen kearel te
zijn, die stieren en boomen
velde, die de weareld baas
kost. Die den ploeg deur den
tragen, zwaren èèrde stouwde
mee hoogstens 'n bietje spijt-
gevoel, dat den èèrde nie
zwaarder, den ploeg. zoo locht was!
't Is mee deuze herinneringen, da'k mijnen com
pagnon, da'k Dré III zoo goed begrijp, nou ie geko
men is tot de jaren van beseffend geluk! Tot aan deu
zen zomer leefde-n-ie min of meer vort, lijk 'n dartel
veulen. Maar z'n geluksinstinct rijpte tot geluks-
verstand! En den dag, dat ie Onzenlievenheer dankt
veur z'n prachtige, krachtige corpus is nie wijd meer.
Den dag, dat ie den Doop van Kaerel krijgt is
dichtenbije.
Trui ochèrm, die verstaat dat nie. Is wel 'ns
bezurgd om dieën jongen reus.
„Denk er om, Dré, hij is nog in den groei, hij ont
ziet zijn eigen te weinig. Vandaag of niergen gaat ie
z'n kracht te buiten en...." (dan staan 'r oogen
wijd open in glazigen angst) „en. dan zou 'k
me ginnen hemelschen raad weten."
„Lot 'm maar gaan, wijf! Hij vecht veur 'n groot
iets. Hij wocht. den Stier!"
Trui ként dieën Stier-mee-'n-hoofdletter! Dan
zwijgt ze. Want ze staat dan, mee al heur ervaring
van grootmoeder, veur 't raadsel van de kloek, die
'n eendenkieken had uitgebroeid, den geelen snotpiek
de sloot zag ingaan en. nie verzuipen!
„Zou de zomer nou voorbij zijnf\
'k Heb al veul stenn aan 'm.
üchja 'k heb 't oe al 'ns meer
gezeed: Dré I gaat den berg af,
Dré III gaat 'm op. En als ik zoo
's avonds, onder den notenlèèr,
mijnen compagnon, mijnen opvol
ger, zie zitten, ritselend mee 'n
krant, smorend aan 'n pepke (ja,
hij zal sigaretjes rookenNiks,
horre! Nog altij: net-als-opa!) en 'k
zie dieën rechten rug, die breeje
schouwers, die steuvige pooten in
de zware lèèrzen, heel zijn frissclie
figuur, waaraan gin spoorke van
vermoeidheid, dan
dan, allee, gin muizennesten! Ik
ben veul gelukkig mee deuzen fieren
opvolger, die 't roer van 't bedrijf
per dag steuviger in de knuisten
pakt en vandaag of xnergen z ij n e n
„Stier" ontmoet!
Maar wél weet ik nou, eigens flink
in de zestig, wat deur mijn vader
gegaan is, op den dag, dat ie mee
schorre stem mij m'n eerste borrels
liet schenken....!
Zoo is 't leven.
't Koren is af. 't Geboomte gaat
gelen. De herfstmaand is ge
komen.
Allee, ik schei er 'ns af. Veul
groeten van Trui, Dré III, den
Eeker en als altij gin horke minder
van oewen
t.a.v.
DRÉ
„Allee, Truike, Dré III is mijn afdeeling; en ik
geloof nie veul fouten te hebben gemokt mee 'm."
Dan is ze weer gerust veur 'n paar dagen. In 'r
oogen glanst 'nen lach van vertrouwen en als
Dré III aan tafel komt, zit Trui allerlei komedie en
leugens te verzinnen, om den jongen reus over de
grens van z'n twintig botrammen mee kermenajen,
struif van eiers mee spek en zoo, henen te helpen.
Stadsche menschen verstaan dat nietwintig
botrammenMaar ik mot er ditte bij zeggen
't zijn botrammen, gesnejen van boerenmik en zulke
„bammen" tellen dubbel! Nou verstaat den stadter
't heelemaal nie meer. Maar als ie den Dré 's mergens
veur dag en dauw in de sehemerverte zag gaan
achter pèèrd en ploeg, den zwaren èèrde snijend lijk
koek; klont veur klont de akkers, meer dan 'nen
kijk wijd, open- en omgooiend in 'n dansende hitte,
den gansclien dag, tot bij zonsondergank; als ie zien
kost hoe 't peerd glom van zweet, hoe den jongen
boer zijnen kiel donker van 't zweetwater aan de
beenige schoeften plakt; en als ie dan ten avond
zien kost hoe daar bunders en bunders stoppelakker
veranderd liggen in geploegde», zwarten, zuiveren
grond, dan zou ie iets begrijpen van twintig botram
men, die elk tellen veur twee.
Maar ik dwaal af.
'k Wou gezeed hebben g'had: de vreugde, 't geluk,
't diepe zielsgeluk, ja 't verbéten geluk om de
bewustwordende kracht-van-den-kaerel, 't groote
bezit van den boer-grondbezitter, die lijk 'nen koning,
zijnen grond belieerschen en belieeren mot, 't seer-
jeuze geluk, den diepen ernst die gepèèrd gaat aan
die.vreugde, 't staat op 't gladde veurhoofd van m'n
baaske. 't Staat diep in z'n glanzende sterreoogen.
't Staat op zijnen bruin-verbranden kop. 't Ligt op
z'n heele wezen, dat, soepel als 'n tijgerlijf, rustig
boven z'n jaren, schonkig van gebusselde krachten,
gereed staat veur. „den" Stier! Veur zijn examen.
Veur 't examen van Kaerel, Boer! Van koning op
den hof mee allen grond rondomme; mee de ge
wassen, mee de runders, mee de menschen. Maar
ook: mee sturm en ontij, mee alle natuurgeweld,
mee de hondsdagenhitte, die bevochten mot worden
als 'nen zwaren beer, die zijn
machtige pooten op oew schouwers
plant.
