rw*
Vasenol POE
ZWARTKOP
BEROEMDE OPERA'S
f m
geheimzinnige
iA
'J*' r f
Een
truc
LET
POEDER
SHAMPODOR
SHAMPODOR-BLOND
27
Vervolg van blz. 25
Bij het ontwerpen van het libretto
vereenigde Wagner de sage van Tann
hauser en Venus met die van de heilige
Elisabeth en het verhaal van den
zangerswedstrijd aan het hof van Thü-
ringen. In dit verhaal spelen de twee
tegenover elkander liggende bergen
de Wartburg, waar de Minnesanger hun
wedstrijden hielden en de Hörselberg,
waar volgens de legende eerst de lente
godin Hulda, later echter de verlokkende
Venus troonde een groote rol.
De ouverture van de opera is nog
steeds een geliefd nummer op menig
concertprogramma. Het brillante en
effectvolle van deze orkestmuziek heeft
veel tot die populariteit bijgedragen.
Bij den aanvang hoort men het be
kende „Pelgrimskoor", eerst zacht als
vanuit de verte komend, dan meer en
meer in kracht toenemend, totdat het
klinkt in al zijn grootheid. Dit thema
wordt omspeeld door zeer levendige
passages van de violen, die een zinne
beeldige voorstelling geven van de
rustelooze wereld tegenover de verheven
rust van het geloof, die tot uitdruk
king komt in de melodie van het
„Pelgrimskoor".
1A. Andante maestoso.
hij de wonderlijk-teere melodie van het
lied aan:
Het hoogtepunt van het heele werk
is wel het verhaal van Tannhauser in de
derde acte. Hier vindt men een melo
dische declamatie, ondersteund door een
toonschildering in het orkest, die de
stemmingen en gewaarwordingen van
den held weergeven. Deze stijl is als
een voorlooper van het muziekdrama te
beschouwen.
De strijd van het zinnelijke (muziek
van den Venusberg) tegen het goddelijke
(muziek van het Pelgrimskoor) zijn de
twee hoofdgedachten, die het werk
beheerschen.
Als we de „Lohengrin" beluisteren,
worden we al direct door het voorspel
getroffen. De inzet van de zeer hoog
geschreven partijen voor de violen
suggereert ons onmiddellijk de neder-
daling van den wonderdoenden Graal.
Steeds machtiger worden de klanken,
maar ook steeds stoffelijker. Het hoog
tepunt wordt bereikt, wanneer drie
bekkenslagen in combinatie met de
trompetten en bazuinen klinken. Het
is de uitbeelding van het „Tremendum",
het beven voor het Goddelijke. De mu
ziek vervaagt zich nu tot ijle klanken.
Eenmaal gehoord vergeet ge nimmer
het Graal-motief
Het middendeel staat hier lijnrecht
tegenover. Men hoort motieven uit dc
Venusberg-scène, de muziek is van een
wonderlijke bevalligheid; satyrs flitsen
ons voorbij en verlokkende dansmuziek
klinkt. De dans der satyrs en nymfen
wordt wilder en wilder en plotseling is
de betooverende schoonheid van den
Venusberg verbroken.
Het gordijn rijst en het tooneel stelt
den Venusberg voor. Tannhauser rust
aan de zijde van vrouwe Venus, en zij
vermeien zich in het spel der nymfen
en satyrs, terwijl in de verte sirenen
zingen. Treffend is door Wagner de
lichtheid van dit spel in de muziek
weergegeven.
2 a. Allegro.
Wagner's groote tooueelkennis treedt
duidelijk aan het licht, als we het drama
tische effect ondergaan bij de verwisseling
van de scène van den Venusberg in 't lie
felijke dal nabij den Wartburg. Het eene
oogenblik bekoren ons de satyrs, nym
fen en sirenen met hun speelschheid,
een volgend moment bevinden wij ons
in het dal, waar Tannhauser voor het
kruis geknield ligt. Van verre hoort men
het gezang der pelgrims en een herder
speelt op zijn fluit. Het vredige van deze
scène laat niet na een gewijden indruk
te maken.
Van de derde acte is ons „Het Lied
aan de Avondster" bekend. De avond
stemming en het opkomen van de ster
geven Wolfram de inspiratie voor de
hymne aan deze planeet, die voor hem
het symbool is van de onaardsche liefde.
Zichzelf begeleidend op de harp heft
Wagner noemt met opzet deze in
leiding „Voorspel". Meer en meer gaat
hij er toe over, zijn ideeën betreffende het
muziekdrama te verwezenlijken, n.l. een
vereeniging der verschillende kunsten
in één groot werk.
In Lohengrin wordt al verband gelegd
tnsschen de kleuren en de karakters van
personen en stemmingen. Bij de schilde
ringen van den Graal en de lichtgestalten
van Lohengrin en Ëlsa klinkt het orkest
helder en doorschijnend; hetzelfde geldt
voor de figuren der duisternis, Telra-
mund en Ortrud; nu hoort men het or
kest zich steeds bewegen in diepere en
donkergekleurde klanktimbres.
De meest indrukwekkende oogen-
blikken in de eerste acte zijn wel Elsa's
droom (waarbij we weer het Graal-
motief hooren) en het moment, waarop
de zwaan, een praam trekkende, den
ridder brengt (Lohengrin), die Elsa zal
verdedigen.
In de tweede acte wordt onze aan
dacht speciaal gericht op de Balkon
scène, zoo genoemd, omdat Elsa hier en
kele uren voor haar huwelijk aan den
nacht haar jong geluk toevertrouwt. Het
melos van deze scène is bijzonder fijn
van stemming.
De instrumentale inleiding van de der
de acte brengt ons in de feestelijke sfeer
die heerschen zal tijdens het huwelijk.
Direct hierop volgt het aan allen zoo
bekende „Bruidskoor", waarvan de
muziek nimmer haar bekoorlijkheid
schijnt te verliezen.
De „Graalvertelling", waarin Lohen
grin zich bekend maakt, is buitengewoon
expressief, en de opera eindigt met de
gedeeltelijke herhaling van Elsa's droom,
gevolgd door een schitterenden climax,
gebouwd op het Graalmotief.
Wordl vervolgd
Houdt U het voor mogelijk, dal er met \ele trouwen dagelijks precies
hetzelfde gesdiiedt, als wij U met deze afbeelding toonen? Deze
vrouwen doen bij haar dagelijksdie schoonheidsverzorging niets anders,
dan het hoofd van den romp scheiden. Zij verkeeren in de meening, dat
het voldoende is het gezicht te verzorgen om jong te blijven. Maar het
gezicht kan clan alleen jong blijven, wanneer ook het geheele lichaam
jong gehouden wordtWanneer b. vhet huidw eefsel der borst te lijden
heeft van een minder-goede bloedcirculatie, dan doet zich hetzelfde
euvel bij de geziditshuid voor. Eerst zoodra de geheele lichaamshuid
systematisch v erzorgd wordt, kan de heele mensch en dus ook het gezicht
jong blijven. Tot deze systematische verzorging der lidiaamshuid be
hoort de dagelijksdie bepoedering met asenol, omdat op die wijze de
bloedcirculatie bevorderd wordt en den cellen nieuwe voedingsstoffen
toegevoerd worden. Daardoor wordt het huidweefsel weer elastisch.
Dc heele mensch voelt zich frissdier en ziet er jonger uit!
