Rheumatiek
KRUSCHEN
EDELEN EN RIDDERS
Niet zonder reden noemt men Bheu-
matiek een rampspoed, waaronderin
ons land ontelbare mannen en vrou
wen gebukt gaan. Onbeschrijfelijk
zijn de pijnen, ondraaglijk de lasten,
die Rheumatiek al aandemenschheid
gebracht heeft. - Want nog afgezien
van de pijnen zelf, gaan er zoovelen
ten onder aan de gevolgen, worden
heele families het slachtoffer, omdat
de onm acht tot het verrichten van het
dagelijksch werk het vaders onmoge
lijk maakt hun dagtaak te verrichten
worden moeders aan hun stoel of bed
gekluisterd, omdat aangetaste lede
maten. krachteloos en als het ware
verlamd, ieder werk weigeren. Koud,
guur weer, regen en wind, vochtige
woningen en allerlei oorzaken meer,
kunnen leiden tot aanvallen van
Rheumatische pijnen. Maar de grond
oorzaak is altijd onzuiver bloed. -
Schadelijke zuren, die niet behoorlijk
door het lichaam worden afgevoerd,
die zich ophoopen en vastzetten in
spieren, spierweefsels en gewrichten,
die zijn de eigenlijke oorzaak van
Uw snerpende Rheumatische pijnen.
Daarom moet ge Kruschen nemen. -
Dit heilzame middel, dat reeds zoo
onnoemelijk vele lijders aan Rheuma
tiek van hun pijnen verlost heeft, zal
ook Uw bloed zuiveren en zoodoende
de oorzaak wegnemen van Uw lasten
en pijn.
Bij apoth. en drog. 1.47, 0.76, 0.41 p. fl. incl. O.B
en tóch
midden
in het
volle
leven
De Siemens
PHONOPHOOR
geeft bij elke
graad van slecht-
hoorendheid de
juiste versterking
van het geluid.
Ook in Uw geval I
Keuze uit 21 ver
schillende typen.
Vraagt een
demonstratie of
gratis brochure
P.K. aan de
N.V. ALMARA
Rokin 86
AMSTERDAM-C.
Vervolg van blz. 15
Zij was niet bang
voor bacillen!
zich het eigenlijke kasteel, met den
zwaren toren, de donjon, die als laatste
wijkplaats moet dienen, in het midden.
De grootste zaal in het kasteel.de ridder
zaal, was de gewone verblijfplaats voor
de adellijke familie.
De ridder was grootgrondbezitter.
Zijn grond liet hij door hoorigen be
werken. Zij moesten zorgen, dat tegen
het begin van het kwade seizoen de
groote schuren op het buitenhof tot
de nok toe gevuld waren. De ridder
hield eenig toezicht op zijn grootbedrijf,
maar het grootste deel van zijn tijd
besteedde hij aan oorlog, jacht en
steekspel. De winter was voor hem een
vervelende tijd. De wegen waren onbe
gaanbaar en in plassen en modder
poelen veranderd. De edele kunst van
lezen verstond de ridder niet. Hij
trachtte den tijd te dooden met scha
ken, kaarten en dobbelen, 't Was
dikwijls een uitkomst, als een rond
trekkende zanger de poort van het
kasteel binnentrad. Hij bracht nieuws
mee van andere kasteelen, hij reciteerde
mooie verzen, die den lof bezongen van
den grooten keizer Karei en zijn pala
dijnen, terwijl hij zich met de luit be
geleidde. Wekenlang bleef hij een zeer
geziene gast en ongaarne zag men hem
ten slotte vertrekken.
Een eigenaardige opvatting van hun
ridderplicht hadden de roofridders.
Enkele van hun roofnesten stonden in
de buurt van den Gelderschen IJsel. Ze
waren een groote plaag voor den koop
man. een sterke belemmering voor den
handel. Berucht was in de veertiende
eeuw Zweder van Voorst, die op een
goeden dag zeventig burgers van Zwolle
als gevangenen meenam naar zijn
kasteel, het huis de Voorst, onder den
rook van de stad gelegen. Hij hield zijn
burcht, met dubbele grachten, met
muren van 4 m dik en ruim 25 in
hoog, voor onneembaar. Maar in 1361,
na een beleg van vier maanden, moest
hij zich overgeven aan den Utreehtschen
bisschop. Het sterke kasteel werd tot
den grond afgebroken.
Werpen we nu, tot slot, nog een blik
over ons land in deze eeuwen. In ver
gelijking met vroegere jaren is Neder
land heel wat beter bewoonbaar ge
worden, vooral de lage helft. Dat is te
danken aan onze dijken, die omstreeks
het jaar 1000 overal in den lande,
waar het noodig is, worden opgeworpen.
Het waren natuurlijk nog niet de ge
weldige bouwsels van den tegenwoordi-
gen tijd, maar toch konden zij, vooral
gedurende de eerste eeuwen, tamelijk
goed tegenstand bieden aan de kracht
der golven. De graven steunden de be
volking bij den dijkbouw. Strenge straf
fen werden uitgevaardigd tegen hen,
die den dijk op de een of andere manier
beschadigden. Maakt iemand een gat in
den dijk, zoo luidt een oude verordening,
dan zal men hem in datzelfde gat levend
begraven! Niet alleen verdedigt men het
land tegen den w aterwolf, men durft hem
ook aanvallen. Buitendijksche gronden
worden door een kade omringd, eilan
den en platen verbindt- men door een
dijk met het vaste land; de Friezen dij
ken de heele Middelzee in. Men had de
gewoonte, om bij winning van een nieuw
stuk land den ouden dijk,den middeldijk,
dien men niet meer noodig had, af te
graven. Maar brak de nieuwe dijk door,
dan was de ellende niet te overzien. De
graven verboden daarom het afgraven
van deze oude dijken. Natuurlijk is er
naast landwinst ook landverlies te hoe
ken. In de eerste plaats heeft de mensch
actief meegewerkt door veenbaggeren,
waardoor talrijke meren ontstonden,
en door het selbernen.
Dit is een oud en eerwaardig bedrijf,
dat vooral in Zeeland werd uitgeoefend.
Men "graaft het veen, dat met zoutwater
doortrokken is, uit den grond, 't Veen
wordt gedroogd en dan verbrand.
„De asschen van desen verbranden
Darinck turf) heeft dien van Zee-
landt eertijds de Soutneringhe ende
groote rijckdom ghegeven. Want dese
asschen tot Zierickzee ende elders in de
Soutketens gebracht, besprengt werden
met zee ofte soudtwater, gaf uit zich
schoon wit ende blinckendt soudt."
Nu bevond het zoutrijke veen zich
vooral aan den binnen- en buitenkant van
den dijk. Die grond immers was 't langst
met zeewater in aanraking geweest.
Maar door het weggraven ontstonden
aan beide zijden van den dijk gevaarlijke
putten, die den dijkvoet ondermijnden.
Reeds in de dertiende eeuw vaardigt
de graaf een verordening uit, waarbij
het gebied aan weerszijden van den dijk,
de zgn. avelinge, tot verboden terrein
werd verklaard.
Een tweede oorzaak, waar de mensch
geheel buiten staat, is de steeds voort
gaande daling van onzen bodem.
Dit verschijnsel, in verband met onze
nog zwakke dijken zonder beschoeiing
met palen of keien, heeft meegewerkt
aan 't ontstaan van den beruchten Sint-
Elizabethsvloed van 18 op 19 November
1421, waardoor de Biesbosch ontstond.
Meer dan honderdduizend menschen
verloren hierbij het leven. De Zuiderzee
heeft zoo ongeveer den vorm gekregen,
dien ze eeuwen lang behouden zal. In 't
oosten en zuiden van ons land zijn veel
bossehen gerooid en is de oppervlakte
bouwland toegenomen. In Holland ont
staat het zoo merkwaardige polderland.
Om het water uit het laag gelegen land
te houden, werden kleine stukjes door
een dijk omringd. Binnen dien dijk wer
den een paar slooten gegraven. Stonden
die vol water, danschepte men het
slootwater met hoosbakken op en wierp
het over de dijk naar buiten. Stond in
voor- en najaar het grootste deel van
Holland, dat een diepe kom vormt,
onder water, dan vormde zoo'n droog
stukje grond a.h.w. een eilandje, een
polle, zooals men vroeger zeide. Later
komen er meer polders bij, de water
molen doet nuttige diensten bij het ver
wijderen van het overtollige vocht en
aan het eind van den graventijd is ons
mooie polderland, de trots van zijn be
woners, een rijk gebied.
En over ons heele land lagen ver
spreid de kasteelen der edelen, de wo
ningen der vrije boeren, de hutten van
de hoorigen, de talrijke kloosters, waar
van we slechts noemen de abdij van
Egmond en het adellijke vrouwenkloos
ter van Rijnsburg, benevens de opko
mende steden. VVe kunnen ons voorstel
len, dat de edelen, staande op de tinnen
van hun kasteel, met geringschatting
neerzagen op een nijver groepje burgers,
die op een geschikte plaats, geschikt
vooral voor den handel, hun houten hui
zen gebouwd hadden, rondom het kerkje
dat met zijn torentje in de lucht piekte.
Toch zijn het deze poorters geweest,
menschen van den derden stand, die in
den loop van enkele eeuwen door hun
macht en rijkdom den adel op den ach
tergrond schuiven. W. W. REYS.
De vaste klanten van het forensen-
treintje kennen elkaar allemaal.
Vervelend, dat U vanmorgen
moest staan." „Oh, dat doet me
niets, op kantoor zit ik toch al
den h eelen dag
ledereen in den trein is verkou
den. Een rijdende bacillen-kwee-
kerij gewoonweg
,,Dat doet me óók niets, want ik
heb altijd Wybertjes bij me!"
"''IF'.!
Wybert tabletten
bij wind, sneeuw of regen,
houden de verkoudheid tegen.
Alleen verkrijgbaar in origineele
blauwe doozen.