De grondstoffen waaruit de gramofoonplaat bestaat worden gemengd en tot
tabletten gevormd. Voor de verdere bewerking worden deze tabletten verwarmd,
zoodat ze soepel worden.
(„afgeschaafd"). Zoo bereiken zij den „graveerder" of „snijder", de stift
boven de draaiende wasplaat, waarin zij aldus worden ingekerfd.
Nu is het vocale-script tot stand gekomen. Wat hierna volgt is de, zij het
uiterst zorgzame, reproduceering van een reeds vastgelegd kunstproduct.
Van de opname in de wasplaat wordt nu een matrijs (koperplaat) vervaardigd,
die dus te vergelijken is met het koperen cliché van de ets of kopergravure.
Deze matrijs is dan het blijvende document, vanwaar de draaischijf, de gramo
foonplaat, zooals men deze koopt in den winkel, wordt afgeperst. Dat 't ook
bij dit eindproduct gaat om kostbare grondstoffen (o.a. het schellak) heeft de
lezer kunnen bemerken, die sedert begin December 1.1. een exemplaar heeft
willen koopen. Wee hem, die den winkel betrad, niet met een oude plaat om
in ruil te geven gewapend. Hij heeft onverrichterzake moeten terugkeeren.
Op papier lijkt dit alles zoo betrekkelijk eenvoudig, nu de uitvindingen een
maal zijn gedaan. Maar wie 111 de werkplaats en de studio te Amsterdam en
Hilversum het vakmanschap en de toewijding heeft
kunnen volgen waarmede al deze bewerkingen
stuk na stuk worden, uitgevoerd, die komt terug
met een gevoel van bewondering voor wat hier
wordt tot stand gebracht.
Levendig, uiterlijk iets minder streng, is het aan
micro's „andere zijde", de zijde, waar de scheppers
hun klanken gieten in 't oor van de micro. Want,
zooals eens een groot zanger het mij zeide: „Men
moet zijn zangen gieten in het oor van de micro als
in het oor van een vriend." Talloos zijn liierbij de
moeilijkheden, maar groot is meestal ook tie vol
doening. Daar de stem van den een geheel anders van
klankmenging is dan van den ander, heeft, bij de
sprekers en zangers ten minste, ietier z'n positie voor
de microfoon daarnaar persoonlijk in te stellen.
De een zingt iets verder af, de ander iets dichter
bij, de een in rechten hoek, de ander in schuine lijn.
Nooit zal ik het Iersche jongetje vergeten in zijn
De gramofoonplatenpers, boven en onder een matrijs,
waarop reeds bij ieder het ronde etiket is aangebracht,
waarvan dus de achterzijde zichtbaar is. Het materiaal
iu tubletvorm wordt opgerold en als een „broodje"
midden op de onderste matrijs gelegd.
De pers wordt gesloten, zoodat de massa zich over
de geheele matrijs zal verdeelen. De matrijzen zijn
hiervoor door middel van stoom op hooge temperatuur
gebracht.
Dr. H. M. MER-
KELBACH
Eigen opnamen
Nadat de wasplaat is verzilverd om een geleidend
oppervlak te krijgen wordt de plaat geplaatst in een
koperbad, waardoor een koperneerslag en dus een
negatief verkregen wordt. Op onze foto ziet men den
koperafdruk uit het galvanobad te voorschijn komen.
Na deze bewerking moet de koperafdruk nog ver
chroomd worden om als matrijs te kunnen dienen
bij het persen van de gramofoonplaat.
zwarte schoolpak met breeden platliggenden kraag,
die de microfoon als het ware omarmde en bij elke
strophe opnieuw positie tegenover de micro bepaal
de met de gevoeligheid van een fijnen marconist.
Maar zulken zijn er slechts weinig. Ook bij de or
kesten is bij de opnamen positie-bepaling tegenover
het dunne gaasje natuurlijk alles. Daarbij spreekt het
wel vanzelf, dat deze van het orkest een geheel
andere opstelling vereischt dan zittend tegenover de
acoustische eisehen van de concertzaal. Sommige diri
genten zijn in het „mengen" van hun ensemble
klanken ware kunstenaars. En ook hier is het weer
gevoeligheid voor den aether, die him den weg wijst.
Een machtig product, mengsel van kunst en fabri-
caat, is hier in het land geworden en in verdere wor
ding. Wat ir. Du
bois zeide voor den
radio-omroep, geldt
m.i. ook voor de
gramofoonplaat
de Nederlandsche
kunstenaar kan
terecht in eigen
land.
De gramofoonplaat
is bijna gereed.
Slechts moet nog de
z.g. „overloop"dat
is het overtollige ma
teriaal langs den
rand, verwijderd
worden. Dan wordt
de plaat gepolijst en
is gereed voor den
verkoop.
