&/e r-
25
in Salome en Elektra, geen
sprake is. De Rosenkava-
lier is tot op heden wel de
meest opgevoerde opera van
dezen componist.
De handeling speelt zich
af te Weenen omstreeks
1740, dus tijdens de re
geering van Maria
Theresia en luidt
als volgt:
Octavian, een
knappe jongeling,
neemt hartstochte
lijk afscheid van
prinses von Wer-
denberg, de vrouw
van een veldmaar
schalk, die voor
militaire aangele
genheden op reis is.
Zij worden gestoord
door baron Ochs
von Lerchenau, die
de prinses wenscht
te spreken. Om een
schandaal te voor
komen moet Octa
vian zich verschui
len in een andere
kamer, waar hij
zich verkleedt als
kamermeisje.
Von Lerchenau is
gekomen om te vra
gen of de prinses al
een Rosenkavalier
heeft gezonden naar
den rijken Herr
von Faninal, om de
hand te vragen
van diens dochter
Sophie.
Een Rosenkava
lier (ridder van de
roos) werd in die
dagen in hoffelijke
kringen gekozen om
als gevolmachtigde
van den minnaar
'n aanzoek te doen.
Men liet den Ro
senkavalier dan een
zilveren roos overhandigen
aan de uitverkorene,
symbool van liefdeen trouw.
Frau Feldmar8challin
heeft het, door haar eigen
avontuur te veel in beslag
genomen, geheel vergeten
en zegt Von Lerchenau toe
er onmiddellijk voor te
zullen zorgen.
Octavian, als Rosenka
valier gekozen, komt FaninaI's dochter
de roos brengen en voelt zich direct
sterk aangetrokken tot dit charmante
en knappe meisje. Ook Sophie is op het
eerste gezicht verliefd geworden op den
jongeling. Als zij reeds in een meer
intiem gesprek geraken, verschijnt Von
Lerchenau (de werkelijke aanzoeker) en zijn optreden tegen
over Sophie brengt den toch al jaloerschen Octavian tot
razerny. Een hevige ruzie tusschen de beide mannen wordt
voorkomen, omdat Von Lerchenau weggeroepen wordt, daar
de notaris gearriveerd is om de trouwacte op te stellen.
Sophie is hevig geschrokken door hetgeen zij juist heeft
meegemaakt, waardoor het voor haar onmogelijk is om met
een dergelijk man in het huwelijk te treden, vooral nu zij
den galanten Octavian heeft ontmoet. Beider liefdesgevoe
lens ontwikkelen zich snel en ten slotte zinkt zij in Octa-
vian's armen. Zij worden verraden door twee spionnen van
Von Lerchenau, die zich in de kamer verscholen hadden.
Na vele verwikkelingen en door tusschenkomst van de prin
ses wordt de eer van baron Ochs von Lerchenau gered en
Octavian en Sophie worden in de vreugde van hun jonge
liefde gelaten.
In de Rosenkavalier komen talrijke bekoorlijke melo
dieën voor, die een bekoring voor het oor zijn, niet 't minst
de walsmelodieën, gecomponeerd in den geest van Joh.
Strauss en Jos. Lanner. Weliswaar is dit op zichzelf een
anachronisme, daar in dien tijd de wals nog niet bekend
was en een gavotte was dan ook meer in stijl geweest.
Tot de schoonste muzikale gedeelten van deze partituur behooren wel het
voorspel en het duet voor twee sopranen (Feldmarschallin en Octavian), ter
wijl de finale van de tweede acte en de scène tusschen Octavian en Von lerchenau
in de derde acte tot de beste muziek gerekend kan worden, die in Duitschlaod
voor het tooneel geschreven is na het heengaan van Richard Wagner.
Na de Rosenkavalier schreef Strauss nog verschillende opera's:
Ariadne auf Naxos (1912 en 1917); Die Frau ohne Schatten (1919); Intermezzo
(1924); Die Aeg.vptische Helena (1928); Arabella (1929); Die Schweigsame Frau
Ik (1935); Der Friedenstag (1937) en Daphne (1939). Geen
van deze werken heeft echter veel opgang gemaakt.
Helaas moet ook gezegd worden, dat zijn werken, na
1914 geschreven, niet meer op de hoogte staan van die mt
zijn tweede scheppingsperiode. De compositietechniek en
instrumentatiekunst zijn meesterlijk
gebleven, doch de innerlijke waarde
van zijn •scheppingen is steeds gerin
ger geworden.
Nog moet gereleveerd worden, dat
Strauss vele liederen schreef, waarvan
van blijvende waarde zullen blijken
te zijn: Morgen, Standchen, Traum
durcli die Dammerung, e.a.
Dat alle verwachtingen, ten op
zichte van dezen compo
nist gemaakt, in vervulling
zijn gegaan kunnen wij
niet zeggen. Of zijn
naam voor de komende
geslachten onsterfelijk
zal zijn, is nu nog moei
lijk te beoordeelen, maar
zeker is, dat Richard
Strauss een vooraan
staande figuur is ge
weest in de wTereld
der muziek.
Een scène uit de Rosenkavalier, de
opera van Richard Strauss, die het
grootste aantal opvoeringen haalde.
Octavian, die als Rosenkavalier aan
Sophie von Faninal als gevolmachtigde
van baron Ochs von Lerchenau een
huwelijksaanzoek moet doen, teint zelf
de liefde van de schoone. liet tweetal
wordt dan door den verontwaardigden
Von Lerchenau verrast en nog vele
moeilijkheden doen zich voor eer Oc
tavian en Sophie een paar worden.
