DE INTERNATIONALE
SCHIPBREUKELING
Robinson Crusoë en z if n navolgers
23
Felix, de twaalfjarige Robinson, of
een romantisch doch wel zeer klein
eilandje, vergezeld ran zijn hond Castor.
I)e kinderen ran Robinson Crusoè beloven elkaar
eeuwige trouw. Uit: Robinson Crusoe ten tweeden
male op zijn eiland, zijn uiteinde en de lotgevallen
zijner kinderen aldaar.
Voor ons bestaal slechts
één Robinson Crusoë, die
van Daniel Defoe, en mij
hebben er geen idee van,
dat in de achttiende eeum
in navolging van dezen
illusteren kluizenaar ver
schillende broertjes of
neefjes, ja zelfs nichtjes de
versch illende den kbeeldige
onbewoonde of eenzame
eilanden der wereld be
volkt hebben.
Het afscheid, Uit: De Friesche Ro
binson Crusoë of de lotgevallen van
Thonuis Havinga.
Als we alleen al een waarschijnlijk niet eens
volledig lijstje geven van de Nederlandsche
Robinson Crusoe's, dan zien we dat verschillen
de van onze landstreken een armen schipbreukeling
hebben opgeleverd: de Friesche, de YValehersche
(1752), de Hollandsohe (1743-1836), de Haagsehe
(1758); ook de Duitschers hadden verschillende: de
Saksische (1730), de Brandenburgsche (1750), de
Silezi8che (1754) en elk der overige landen in Europa
had er minstens éénde Spaansche (een verhaal, dat
echtér oorspronkelijk Nederlandscli is), de Fransche,
de Zweedsche, de Libanonsche zelfs, de Zwitsersche.
Sommigen maakten de situatie nog hachelijker
dan ze al was, niet 'n volwassen man maar 'n kind of
een vrouw moest op een onbewoond eiland stran
den, dat zou nog meer indruk maken, en zoo ont
stonden verhalen als „Felix, de twaalfjarige Robin
son" en „De Engelsche vrouwelijke Robinson" (een
oorspronkelijk Nederlandscli verhaal), bovendien
keerde Robinson nog eens op zijn eiland terug
De kinderen ran Robinson Crusoè, waarvan één in
een nogal geciviliseerd wagentje, gegeven het onbe
woonde eiland, vergezeld van aap en ree.
en de lotgevallen van zijn kinderen
werden op roerende wijze beschre
ven. In de Zwitsersche Robinson is
het liefst een heele predikanten-
familie, die ,op een eenzaam eiland
terechtkomt.
Vele schrijvers gebruikten den
naam Robinson in den titel alleen
om de aandacht van het publiek te
trekkendaar de echte Crusoë zoo
ontzettend veel drukken beleefd
had, kon 't geen kwaad het eigen
werk als het ware in het kielzog van
het beroemde boek te laten varen,
eigenlijk een soort van plagiaat,
maar daar nam men het toen nog
niet zoo nauw mee. Zoo komt het.,
dat Robinson een soortnaam werd
voor menschen, die het. niet gemak
kelijk in het leven hadden of die'n
avontuurlijk leven hadden geleid,
het motief „schipbreukeling op een eiland" raakte hoe
langer hoe meer op den achtergrond zooals in de
Zweedsche Robinson, terwijl het in de Spaansche en
Engelsche vrouwelijke Robinson zelfs heelemaal
verdwenen is!
Met het verdwijnen van het eiland zijn echter
tevens de mogelijkheden tot imitatie uitgeput: als
alléén de titel blijft, vliegt 't, publiek er niet meer in
en zoodoende verdwenen bij gebrek aan schip
breuken en onbewoonde eilanden langzamerhand
alle pseudo-Robinsons, die overigens lang zoo'n
groot succes niet boekten als hun illustere voor
ganger, van hettooneel en dus van de boekenmarkt.
De dominee met zijn zoon op jacht, Uit: De Zwit
sersche Robinson Crusoë of de met vrouw en kinderen
gestrande Zwitsersche predikant, een verhaal tot op
scherping van 't denkvermogen en vorm ing van het hart.
Felix, de twaalfjarige Robinson, op de jacht.
