verzorging!
MÉVEUi
DE NEDEREANDSCHE
FAMILIENAMEN
Castella
GOED ZITTEND
Is er bij U iemand
verkouden
Rheumatiekpijn kan
verlicht worden!
SECONDEN
PER TUBE
Weer zoo'n goed
d^qbelm^n -product!
In dezen tijd van persoonsbewijzen
en distributiebescheiden staat de
instelling, die wij „Burgerlijke Stand"
noemen, volop in de belangstelling.
Zonder deze administratie der bevolking,
die in 1811 werd ingevoerd, zou het een
warboel worden.
De Burgerlijke Stand, die later met
een Bevolkingsregister werd uitgebreid,
beteekende indertijd een. grondige re
organisatie. Van het jaar 1811 af moest
ieder een achternaam dragen en was het
uitgesloten, dat iemand, gelijk dat in
vroeger eeuwen voorkwam, zijn familie
naam willekeurig wijzigde. Zelfs de
simpele verandering van een voornaam
was voortaan slechts mogelijk na een
ingewikkelde procedure en u moet eens
zien. wat er allemaal aan te pas komt
als er thans, onvoorzien, toch eens een
fout voorkomt in de registers!
Dat ging vroeger, toen de adminis
tratie der jong-geborenen bestond uit
de doopregisters der kerkgenootschap
pen, heel wat gemoedelijker. Kijkt u
maar eens naar de aanteekening in een
doopboek van Purmerend, waar u op
8 Juni 1651 vindt: ,,'t kint is gedoopt
Maritje, 't most heten Adriaen". En dan
nog een curieus geval van herdoop,
ditmaal te Assendelft. Daar staat bij
den doop van een jongetje op 27 Nov.
1785: „Claas, dit kint wordt op versoek
van de moeder en grootvader genaamd
Jan, en is aan den sclioolkinders koek
uijtgedeelt om dezelve voortaan Jan te
noemen. Dit is geschied 22 September
1792".
Dat er in die eeuwen ook nogal vrij
werd omgesprongen met de achter
namen, spreekt vanzelf. Eenheid van
spelling bestond er niet. Zoo wordt
een meisje, dat bij haar geboorte
werd ingeschreven als Symetje Vander
bij haar huwelijk Simtje Van Der ge
noemd en als later uit dit huwelijk
kinderen worden gedoopt, heet zij op
eens Vandel. Deze namen lijken in elk
geval nog op elkaar, doch herhaaldelijk
kunt u in de oude registers personen
vinden, die onder twee absoluut ver
schillende namen bekend waren. Hier
hebt u een paar voorbeelden, opgetee-
kend uit een begraafboek der jaren
1765-1770, waar we lezen: „Simon Glas
alias van Muyje, Gerrit Heertjes alias
Ortjes, Pieter Schoute alias Blijleeven,
Thys Bartels alias Mooijweer", terwijl
een ander burger simpel wordt aan
geduid als „Heyn met één Oor".
Het is duidelijk, dat een naam als
„Mooijweer" eigenlijk een soort bijnaam
was. bijvoorbeeld gegeven aan een man,
wiens conversatie nogal eens placht te
bestaan uit de opmerking, dat het mooi
weertje was. Doch niet zelden werden
dergelijke in spot gegeven toenamen
erfelijk en kwamen als geslachtsnaam
in gebruik. Een andere categorie van
dergelijke namen ontstond in 1811, toen
men ten gemeentehuize moest ver
schijnen om zijn- achternaam te laten
inschrijven of - indien men geen „van"
had er een aan te nemen. Het betrof
hier een maatregel der Fransche overheid
en 't werd als nieuwtje door velen
blijkbaar niet geheel ernstig genomen.
Pal van dwaze namen werden aan de
ambtenaren opgegeven en plichtmatig
in de registers geboekt. Slechts enkele
jaren na deze inschrijving verlieten de
Franschen ons land weerdoch de
wet op de achternamen bleef van kracht,
zoodat de nazaten der spotvogels van
1811 nog steeds rondloopen met een
familienaam, dien zij eigenlijk wat graag
voor een minder opvallenden zoudeli
willen ruilen. Geheel onmogelijk is dit
niet: naamsverandering is bij de wel
toegestaan. Echter, een dergelijke ver
andering brengt heel wat rompslomp
en wat zwaarder weegt kosten
mede.
In een vorige beschouwing hebben wij
reeds gewezen op de veelvtildig in ons
land voorkomende namen van aard
rijkskundigen oorsprong, zooals Van
Zutfen, Van Tiel, Van Vhssingen, Van
Herwijnen, Van Buuren, Van Reenen,
Van Houten en vele andere. Ook kwam
het voor, dat het voorvoegsel „van"
weer wegviel, zoodat als achternaam de
oorspronkelijke plaatsnaam overblijft
zooals in de familienamen Enschedé,
Kuylenburg, Enthoven, Apeldoorn, enz.
Naast deze geslachtsnamen, waarvan
men de herkomst op een landkaart
gemakkelijk kan nagaan, komt een
groep namen voor, waarbij dit niet
mogelijk is, omdat de oorspronkelijke
plaats van herkomst in den loop der
eeuwen verdween of van naam ver
anderde. Zoo zijn er nog altijd families
die Tetrode of Tetterode heeten, doch
het dorp Tetrode, waar deze geslachten
vandaan komen, heet thans sinds lang
Overveen.
Aan de door de Ooster-Schelde ver
zwolgen Zeeuwsche stad Reimerswaal
herinneren de familienamen Remmers-
waal en RommerswaelerDe naam Van
Houweningen,. die eveneens nog steeds
voorkomt, kan ook op een behoorlijken
ouderdom bogen,want het Zuid-Holland-
sclie dorp Houweningen kwam tijdens
den tweeden Elisabethsvloed in 1421
onder water te staan en is sindsdien
verdwenen.
Soms herinneren de familienamen aan
oude kasteelen, die inmiddels gesloopt
werden of slechts als ruïne voortbestaan.
Voorbeelden daarvan zijn de namen
Van Teijlingen en Van Brederode. De
adellijke geslachten van die namen zijn
beide uitgestorven, hun thans nog voor
komende naaingenooten stammen af
van lieden, die in de onmiddellijk!
nabijheid dei' kasteelen woonden.
Tot deze aardrijkskundige namen
behoort ook een groep, die we slechts
begrijpen kunnen als we iets van
de oud-Hollandsche schrijfwijze weten.
Tegenwoordig woont u te Haarlem of
Delft; doch vroeger sprak men van tot.
Kijkt u maar eens op de titelpagina
van achttiende-eeuwsclie boeken, de
„boeckverkooper" woonde „tot Haer-
lem", „tot Delff", enz.
Dat tot, verwant met het Duitsche zu,
is in verschillende namen terug te
vinden. In Friesland sprak men van
thoe, zooals nog blijkt uit de familie
namen van Harinxma thoe Slooten en
Van Beyma thoe Kingma. Dat oude
thoe, waaruit soms de h wegviel, vindt
u ook terug in den naam Toe Water.
Enkele echt Hollandsche namen, die er
op 't eerste gezicht nogal buitenlandsch
uitzien, zijn slechts te verklaren als we
de beteekenis van 't voorzetsel toe
begrijpen. Zoo beteekent, de naam
Toepoel oorspronkelijk, dat de drager
nabij een poel woonde en de man, die
als eerste Toeset heette, woonde bij een
„set", d.w.z. een overzetveer.
Ook in den naam Tliorbecke komt deze
oude vorm tot uiting, deze naam be
teekent niets anders dan een samen
smelting van thoe der becke, «l.i. bij de
beek.
Probeer dit receptje eens
Laat een kwart liter
water kokenlos
hierin een eetlepel
suiker op en voeg
hieraan toe 30 gram
Vervus (dubbel ge
concentreerd), die
bij eiken apotheker of drogist
kunt verkrijgen.
Dosis: een eetlepel na de maal
tijden. Kinderen: een dessertlepel.
Ben eenvoudig en zeer doeltref
fend middel.
Maak zelf deze doeltreffende
liniment.
Voor deze uitstekende rheumatiek-
olie heeft U slechts noodig: 15 gram
Rheumagic-olie en 85 gram terpen
tijn, die U beide bij Uw apotheker
oi' drogist vindt. Vermeng het in een
schoone flesch door
goed te schudden.
Bet de pijnlijke
plaatsen ermede;
niet wrijven of
masseeren. Het zal
U goed voldoen.
Maak het vandaag
nog klaar.
Indien de benoodigde terpentijn niet
verkrijgbaar is, kunt U een zelfde
hoeveelheid, brandspiritus gebruiken.
Onvolledige
mondverzorging
afgedaan I
Alle kleine holten van het
gebit, tot nog toe „onbereik
baar", worden thans gereinigd
door de actieve schuimbelle-
tjes van „Castella" tandpasta!
schuimende TANDPASTA
De eenige tandpasta met PERLDON
Marléveux, de nieuwe zui
vere haarcrème, verschaft
uw haar een fraaie glans
zonder het vet te maken
en geeft u dat prettige
gevoel er de geheele dag
verzorgd uit te zien.
Marléveux haarcrème is
alkali-vrij, tast het haar
nietaan en voorkomt roos.
Koopt vandaag nog Mar
léveux en past de „30
seconden-methode" toe.
U kunt uw haar geen
betere dienst bewijzen.
Masseert (20 secon
den) mei een weinig
Marléveux. Dehoofd-
huid neemi de voe
dende besianddeelen
op. Dit voorkom! roos.
Kami hei haar (10 se
conden) en verheugt
u de geheele dag op
een verzorgd uiterlijk.