Een beroeiml zoon van
een beroemden vader
Cornelis Tromp: de driftige admiraal
Tiveehontlertlvijftig jaar geleden stierf
i Cornelis Tromp (9 September 1629-29 Mei 1691)
7
Zeeslag in de Middellandsehc Zee tusschen de Engelsche en Nederlandsehe
vloot onder Jan van dalen in 1652. Cornelis Tromp diende in dif gevecht als
chout-bij-nacht. (Foto Scheepvaartmuseum Amsterdam)
1 ierdaagsehe zeeslag onder De Ruyter. waar Cornelis Tromp na de-
verzoening met den opperbevelhebber als admiraal aan deelnam.
(Foto Prentenkabinet Amsterdam)
Indien van iemand zijn loopbaan bij zijn wieg al
vaststond, bij wijze van spreken ten minste, dan
was bet van Cornelis Tromp, zoon van Maarten
Harpertszoon Tromp, die door zijn matrozen
„Bestevaêr" genoemd werd. Tot 1(565 maakte bij een
duizelingwekkend snelle carrière: nadat bij in dat
jaar tot vicé-admiraal was benoemd, onderscheidde
bij zich in liet eerste gevecht van den tweeden Engel
seben oorlog, den noodlottigen slag bij Lowestoft,
waarbij Wassenaar van Obdam met zijn seliip in de
lucht vloog en de Nederlandsehe vloot door het laf
hartig gedrag van enkele bevelhebbers zeventien
schepen verloor. Tromp, die zich met Evertsen,
boenders en Schram vijfmaal door de Engelsche
linies geslagen had, wist met zestig schepen behouden
binnen Texel te komen en werd ter belooning voor
zijn moed tot luitenant-admiraal en opperbevel
hebber bevorderd; dit opperbevel
werd hem echter ontnomen na den
terugkeer van De Ruyter van de
Afrikaansclie kust.
Het is te begrijpen, dat Tromp
deze achteruitzetting niet kon ver
kroppen, ofschoon De Ruyter reeds
tijdeus zijn afwezigheid tot admi
raal van Holland was benoemd,
terwijl Tromp dit pas 11a den dood
van Kortenaer, die eveneens in
den slag van Lowestoft sneuvelde,
geworden was. Op aanraden van
zijn vrienden bleef Tromp ondanks
dat in dienst en hij oogstte nieuwe
lauweren in den vierdaagschen
zeeslag van den Hen tot den 14en
Juni 1666. De Engelschen waren
in dit gevecht zoo bevreesd voor
zijn vlag, dat zij hem niet durfden
naderen en vroegen of er vijf of
zes Trompen op de Nederlandsehe
vloot waren!
In de zeegevechten van den 4en
en 5en Augustus daaraanvolgend
leed De Ruyter een nederlaag, terwijl Tromp in een
afzonderlijk gevecht met de Engelsche achterhoede
de overwinning behaalde.
Ilij achtervolgde het Engelsche eskader in den
nacht van den 4den op den öden en voegde zich den
volgenden dag niet bij zijn opperbevelhebber, die
ternauwernood aan de veel tal
rijker vloot der Engelschen wist te
ontsnappen. Bij de eerste ontmoe
ting tusschen beide mannen ver
weet De Ruyter Tromp zijn ge
drag met zulke harde woorden,
dat Tromp hierover in woede ont
stak en een brief aan zijn lastgevers
schreef, die groot misnoegen wekte
bij de Staten van Holland.
Tromp werd afgezet, niet alleen
om zijn houding in deze kwestie en
zijn twistziek karakter, maar ook omdat hij een
aanhanger van Oranje was, terwijl De Ruyter de
politiek van Johan de Witt steunde.
Zes jaar lang bleef Tromp op non-actief, doch in
1672 werd de Prins van Oranje hersteld in de waar
digheden van zijn voorvaderen en deze bracht een
verzoening tusschen beide zeehelden tot stand, waar
bij Tromp echter het gezag van De Ruyter moest
De verzoening tusschen Tromp en De Buyter.
(Eigen reproductie)
EEN SNELLE CARRIÈRE
21 jaar: kapitein.
23 jaar: schout-bij-nacht.
36 jaar: vice-admiraal,
na slag bij Lowestoft
luitenant-admiraal en
opperbevelhebber der
vloot.
erkennen. Het moet Tromp heel wat moeite gekost
hebben zijn trots te overwinnen, zich officieel te
verzoenen en de meerderheid van De Ruyter te erken
nen; dat liij hiertoe in staat was getuigt van zijn
karaktergrootheid, ondanks zijn drift en opvliegend
heid. De verzoening was volledig, in 1673 verloste
De Ruyter zijn admiraal eens uit
j een benarde positie en Tromp van
zijn kant gaf in de drie zeeslagen
van dat jaar blijk van groote on
verschrokkenheid. In 1676, naden
dood van De Ruyter, werd liij
in diens plaats tot luitenant
admiraal-generaal verheven, een
titel die voor het eerst aan onzen
grootsten zeeheld verleend werd.
j doch juist op liet hoogtepunt van
zijn carrière gekomen, kreeg hij
geen kans meer blijk te geven van zijn talenten. De
laatste vijftien jaar van zijn leven bleef hij aan wal.
Eigenlijk tragisch, deze figuur, die een ,,kind der
fortuin" was tot zijn zesendertigste, zes jaar werkloos
toe moest zien hoe anderen liet vaderland dienden,
daarna ondereen gewezen vijand nog een jaar mocht
strijden en zijn leven eindigde, begiftigd met een titel,
die vijftien jaar lang slechts „honorair" was.
Cornelis Tromp (1629-1691)
(Eigen reproductie)
