Onze Familienamen HAAR TACTIEK eiwt lachen. meermalen perdag Verkrijgbaar bij Apothekers enDrogistenf. Slot van blzi 6 11 Aan den voorkant wit, aan den achterkant, aan getast door tandsteen (Wot <to to stoft g«f) De herkomstder Nederlandsche geslachtsnamen "blijkt belang stelling in onzeii lezerskring te vinden; talrijk zijn de verzoeken om inlichtingen, die ons bereiken. Hier onder beantwoorden wij enkele dezer vragen. Allereerst de familienaam Van der Togt-. Gevraagd werd of dit togt iets te maken heeft met wind of storm. Neen, een togt of zooals we thans schrijven een tocht is een sloot (men spreekt ook wel van tochtsloot). U zult dus be grijpen, dat Van der Togt een echte naam is voor een bewoner van ons Hollandsche waterland. Dozijnen namen komen voor, die verband houden met den waterrijkdom onzer lage landen; enkele voorbeelden zijn Van der Plas, Van der Poel, Van der Gracht, Versloot, Van der Meer en Vermeer, Van der Vaart en Vervaart, Van der Kolk, Von der VUet. Ook de namen, eindigend op rak, behooren tot deze groep, want met dit woord werd eertijds ook water aan geduid. Vergelijkt u maar eens het Dam rak te Amsterdam, het afgedamde Amstelwater aan de IJ-zij de, met als tegenhanger het Rokin (d.i. het Rak-in) aan de andere zijde van den Amstel-dam. Waar water is, z\jn ook sluizen, brug gen, kaden, wallen, dammen en dijken, dus komen ook veel namen voor zooals Versluys, Van Zijl en Zeilstra (zijl is ook een benaming voor sluis, zooals te zien is in Delfzijl, Oude Bildtzijl enz.), Verbragge, Verkade, Van der Wall, Van Dom en Van Dijk, de laatste naam met veel varianten, zooals Oudendijk, Hogedijk, Langedijk, Buytendijk en ook de Friesche vorm Dijkstra. In vroeger eeuwen werd met de spel" ling nogal vrij omgesprongen, een ver schijnsel, dat u bij al onze groote schrijvers uit de Gouden Eeuw kimt waarnemen. Ook werd er weinig ver schil gemaakt tusschen de letters i en j, zooals u nog zien kunt in den geslachts naam de long, voorkomende naast den meer gebruikelijken vorm de Jong. Een ander voorbeeld van verouderde spel ling geeft 'n naam, dien de lezer o.a. vorige week in het artikel van prof. Huib Lunp over onze oude schilders tegenkwam, n.l. Wttewael, geen zetfout, zooals menigeen wellicht dacht, doch een familienaam, die nog steeds in ons land voorkomt. De w beteekent hier een dubbele u, zoodat de naam dus uit gesproken wordt als Uuttewael, d.w.z. Uit de Waal. Met uit of uyt beginnen verschillendenamen zooals Uytenbogaert, d.i. Uit den boomgaard, Uit de Wilgen enz. De oude spelling met een w werd aangehouden in enkele namen als Wtieneng én Wtenweerde, waarbij ver meld moet worden dat een eng een stuk bouwland beteekent en weerd- hetzelfde is als waard, een stuk buitendijkscli land langs onze groote rivieren. Dat de spelling Wttewaal moeilijkheden op leverde, bewijst het ontstaan van den familienaam Wittewaal. Zoo ontstond ook de geslachtsnaam Wittenrood uit den ouderen vorm Wtten- rood, d.w.z. Uit den rood of rode. Een rode of rooi is een stuk gerooide bosch- grond en dat ons land oudtijds dichi befeogclit was, getuigt het groote aantal rodes,'dat in plaats- of familienamen be waard bleef. Zeer bekend zijn Brederode. Oedewrode, Bijenrode, Tetterode, waarw resp. te doen hebben met een breele. een oude, een nieuwe en een kleine (tet klein) rode, Boekenrode en Berkenrode spreken voor zichzelf: ter plaatse wer den beuken en berken gerooid. Familie namen zijn Van Bood, Van 't Bood, Va Boog, Van Booyen en Van Baay. Ooi- in de plaatsnamen Kerkrade en 's-E togenrade wordt de herinnering aan eei rode bewaard, waarbij de laatste naan een tegenhanger heeft in den Franschei vorm Bode-le-due, in den loop dei eeuwen samengesmolten tot het bekende Bolduc. Een andere lezer is van oordeel, dat alle familienamen willekeurig gekozen zijn. Hij heet Bakker en ziet geen kan- om zelfs maar 'n halfgaar brood te bak ken! We gelooven het graag, maar'hij kan er van overtuigd zijn dat zijn verre voorvader, die als eerste als Bakke) in de' registers werd ingeschreven, wel degelijk 'n behoorlijk product uit den oven wist te halen. Want als hij geen bakker geweest was, zou hij stellig door zijn omgeving niet zoo zijn genoemd. Hoe die beroepsaanduiding ook in de registers werd aangehouden, kimt u zien in het doopboek van een onzer oude havensteden, waar in 1694 een kind ge doopt wordt van Thys Symenss Backer alyas de Parlevinker, dus een bakker, die zijn waar in een schuitje laadde en er zoo mee langs de schepen roeide. Toevallig ontstaan is geen enkele oude naam; ze hadden alle zin enbeteekenis, al ging die vaak voor 't nageslacht ver loren. Een voorbeeld is de naam Duyvenbode, die herinnert aan 't beleg van Leiden in 1574, toen drie broers, hoewel de voedselnood nijpend werd, hun postduiven angstvallig voor slachting behoedden, omdat ze met behulp van dexe dieren waardevolle berichten van den prins naar de bezet ting van de belegerde stad overbrachten. Als belooning werd in 1578 door d^ stedelijke regeering van Leiden aan deze gebroeders, waarvan er een voordien Jan Corn elisz heette, het recht verleenff, den naam Duyvenbode te voeren. Merkwaardig is ook de in ons land voorkomende geslachtsnaam Van den Berg van Saparoea. Nederlandsche plaat sen komen veelvuldig in onze familie namen voor, doch in dit speciale geval is een Indisch eiland vernoemd, n.l. het tot de Molukken behoorende Sapa- roea, waar in Mei 1817 de Nederland sche resident J. R. van den Berg met zijn familie tijdens een amokpartij werd gedood. Slechts één lid van 't gezin, een vijfjarig knaapje, ontsnapte aan het bloedbad. Het kind werd, hoewel ge wond, gered door zijn baboe en later uit geleverd aan een Nederlandsch kapitein, die op de reede verscheen. Als herinne ring aan deze redding verkreeg deze Van den Berg later bij koninklijk besluit het recht, den naam Saparoea achter zijn geslachtsnaam te voeren. L. ZIJ HEEFT IMMERS MOOIE WITTE TANDEM Zoo te zien heeft zij zelfs een volmaakt gebit, waarop- ieder jaloersch kan zijn. Toch kan men iemands tanden niet alleen beoordeelen naar de voorzijde. Het grootste gevaar voor het gebit zit juist meestal verborgen: Achter de tanden, groeit langzaam maar zeker een laag tandsteen. Tandsteen wordt steenhard en dringt tusschen de tanden en het tandvleesch. Het is de oorzaak van het los gaan staan der tanden, die ten slotte zelfs uitvallen. De mo derne tandverzorging kan dit zoo gevaarlijke tandsteen echter doelmatig bestrijden. Solidox- tandpasta is hiervoor het aangewezen middel. Want Solidox-tandpasta is het eenige Neder landsche tandpasta, dat Sulforicinoleaat (Ned. Octr. 19178) bevat. Daardoor voorkomt Solidox niet alleen tandsteen, doch verwijdert ook reeds aanwezig tandsteen. Solidox maakt daardoor de tanden niet slechts parelwit, doch zorgt ook voor een volkomen rein en gezond gebit. Ga óók Solidox gebruiken en koop vandaag nog een tube. Poets tweemaal daags Uw tanden aan de voor- en achterzijde met Solidox en ga elk halfjaar naar Uw tandarts. „Je kunt beter nog een paar maan den wachten, Wim," waarschuwde hij. „Neen," zei Wim. „Ik neem wat ik krijgen kan en nu ik het krijgen kan. De volgende kan wel veel gevaarlijker zijn dan Kees." „Daar zit iets in." Dr. van Staveren overwoog, dat Wim het was, die zich zorgen over Bep had te maken van het oogenblik af, dat ze „ja" had gezegd, en bijgevolg gaf liij geen tweede waar schuwing.

Tijdschriftenbank Zeeland

Ons Zeeland / Zeeuwsche editie | 1941 | | pagina 11