VELUWSCHE
VREUGDEN
Nationale parken en kleine
reservaten
Waar de eeuwen ongemerkt voorbij schijnen tc gaan, de schaapskooi op
de Kreelsche heide bij Ede.
Eens trokken schaapherders niet hun kudden over
de liooge heuvelen, die oprijzen langs den al-
ouden heerweg van Arnhem naar Dieren-
Zutphen, eens was het wijde, vrije landschap tot
aan de Geldersche Vallei jachtterrein voor de
hooge heeren uit vroeger eeuwen, thans is die
grootsclie ruimte, meer dan tienduizend hectaren
groot, voor u en mij het mooiste ontspanningsterrein
van heel Nederland!
Hier kunnen wij haast net doen alsof alles van ons
zelf is, wij kunnen overal vrij naar binnen gaan, de
bosschen en heiden in alle richtingen doorkruisen, wij
kunnen ons laten „bakken" in de stuifzanden. Vrij
en blij zwerven wij rond in het nationale park
zelfs behoeft men niet eens lid te zijn van de Vereeni-
ging tot Behoud'van Natuurmonumenten in Neder
land. Vierduizend hectaren liggen daar tusschen Velp-
Dieren en den weg Apeldoorn-Arnhem, daarbij
Een schilderachtig
hoekje onder Gortel.
Op het landgoed De üuno nabij Oosterbeek
komen nog enkele
andere, particuliere
en gemeentebos-
schen en -heiden,
die ook voor het
publiek geopend
zijn.
Er verloopen een
paar weken voordat men er een beetje thuis is, voor
dat men de hoogste bergen en diepste dalen, de
meest romantische bosschen, de mooiste heiden, de
zoo mooie heideplasjes en andere merkwaardig
heden kent. Dagen kan men zoekbrengen met stille
woiidloopersexpedities door dichte bosschen van
eikenhakhout, begroeid met adelaarsvarens, op zoek
naar groot wild: edelherten, reeën, wilde varkens,
vossen, ja zelfs Grimbaard, den das, kan men op
enkele plaatsen op de lössheuvelen van Beekhuizen
tegenkomen, of men kan in de dennenbosschen
van de Weversbergen uitzien naar roofvogels, nog
wel geen arenden, doch zeker de felle haviken en
de gemoedelijker buizerden.
Op t oppen van honderd meter hoogte kan men ver
over Nedorland zien, over de lage
Midden-Veluwe tot aan Ede, onver
getelijk schoon zijn de uitzichten
over het breede, groene rivierdal
mot den IJsel, die hier in
zulke fraaie bochten kron
kelt; op heldere dagen zijn
de toi'ens van Zutphen en
Deventer zichtbaar. Legio
is het aantal punten van
„bijzondere waarde". Zij
penberg met zijn sprengen,
de Kaap, de Koepel van
Viruly, dat zijn de bekende
trekpleisters, maar er zijn
ontelbare onbekende plek
jes, even mooi van uitzicht
of algemcene schoonheid.
Bosschen, 2500 ha groot,
bosschen van allerlei sa
menstelling en leeftijd,
naaldhout, loofhout, ge
mengd, elk deel van liet
park heeft zijn eigen sfeer,
Beekhuizen met zijn beek-
ravijn, zijn zware beuken,
zijn berken langs 't heide
veld, Hagenau met de
Lange Juffer, de Imbosch met zijn eenzame, stille
bosschen kriskras loopen overal de heerlijkste
wandelpaden doorheen, tientallen kilometers lang.
Men voelt zich dadelijk in een haast gewijde omgeving
in zoo'n tempel van ongekorven hout. En al deze
bosschen worden steeds fraaier. Men zal dadelijk op
merken, dat zich het mooiste hout aan den oostelijken
rand van het park bevindt, waar de statige land
huizen gebouwd zijn. Daar staan ook boomen van
lioogen leeftijd, eiken, beuken, kastanjes, sparren,
alles wat daar achter over de Veluwe ligt, werd als
jacht-' en bedrijfsboseh beschouwd.
Vandaar de vele grove-dennenbosschenu weet wel,
die dichte boschjes, do boompjes netjes op rijen, grijs
en zwaar van de korstmossen. Nu, deze bebossehing
is heelemaal fout, en men doet het tegenwoordig
dan ook veel beter, men maakt er weelderige bos
schen van door er allerlei loofhout, eik, berk, vogel
kers. tammen kastanje, beuk en vele soorten meer
tusschen te planten. Elk jaar winnen
onze Veluwe-bosschen aan kleur en
leven. Dat blijkt vooral in den herfst,
wanneer de herfsttinten opvlammen.
Echt oude bosschen zijn er niet, die
zijn allo in vroeger eeuwen verdwenen.
Thans groeit het nieuwe bosch naast
het oude, in de vorige eeuw geplant,
op, en dat maakt alles zoo schilder
achtig. Wandelt u op Hagenau bij de
Wildbaan eens het nieuwe bosch
in; wat een weelde, en wat een vo
gels ook! Dcnnen-„akkers" zijn stil,
alleen nachtzwaluwen voelen zich
er thuis. Ook op Beekhuizen ko
men dergelijke nieuwe bosschen voor.
Alleen dat bekijken van bosschen
NATUURMONUMENTEN j
IN NEDERLAND
