DRENTE
ASSEN
FRl€ SLAND
Ami den heidezoom: de herder met zijn kudde bij de schaapskooi in de omgeving van Bijssen.
'men<lo voornaamste zijn 't Lheebroeker Zand
t Km ren veen en Scliurciiberg in den zuidwesthoek,
Ad linger Zand (even over de Priesche grens),
ouwehorvenen, Grollocrveen, Halkenveen, Hing-
nveetii. de Tweelingen, Orvelterveen, de Hooge
iep Jij Gees en liet Eohtener Zand.
'.orjrvuldig is „levend lioogveen" uitgespaard,
dat lil tot een in Nederland uitstervende vege-
ie behoort. Eens was Drente door hoogvenen
n do rest der wereld geïsoleerdEn de nieuwe
n beloven heel veel, uren ver strekken zij
r het Kllertsveld uit. Bovendien verkreeg
[•monumenten" er nog. hot Balinger en
er Zand, oen met zijn duinen en oeroude
>,er imponeerend landschap te midden van
Iden.
Al dj ie resultaten zijn haast „in stilte" verkregen,
mor den aankoop van de Dwingeloosche
werd indertijd veel „tam-tam" gemaakt,
was ook de moeite waard. Wie het oude
beleven wil, liij ga naar het Dwingeloosche
ijd en vrii ligt het daar in de bossehen en
j oude esschen, een veld haast nog zonder
gen, mot. veertig plassen er in; hier droomt het
rledljji voort
En zooals het in Drente ging, ging het ook in
•erijsel en den Geldersehen Achterhoek. Staats-
selibeheer, „Natuurmonumenten", Het Overij-
seh Landschap, Het Geldersch Landschap, ge
lenten en particulieren reserveerden hier prachtig
tuursehoon. Overal is het mogelijk 0111 mooie
eanl intochten langs natuurmonumenten te maken,
oveel zijn er al. Overijsel: in het land van meren en
«•rassen van „den kop" kwamen eendenkooien in
zit van „Natuurmonumenten", bij Wanneperveen
Dwarsgracht, westelijk van Giethoorn gelegen.
>t zijn twee moeraswildernissen van haast t.ro-
sche schoonheid met vogelkolonies, die nergens
,n weerga vinden. Een aalseholversbroedplaats
n meer dan 2000. zegge tweeduizend, broed-
ren..De toegang is niet gemakkelijk, informa-
■s in te winnen Heerengracht 540, Amsterdam.
Dan komen wij bij Staphorst, ook daar bossclien
reservaten, bij Ommen, bij Beerze, en dan op den
acktigen heuvelrug van Lemele tot Markelo -
note gedeelten zijn voor altijd veilig: Heihuizen,
villiaar, en Noetzeler Bergen ten noorden van
alten, de overige daar nog liggende bossehen en
iden loopen ook geen gevaar. De top van den
•iozeuberg behoort aan H.O.L. In Twente
u lid vennen en heiden, die gereserveerd zijn;
bekendste zijn het Molenven, dal tot het onvol-
•ezeu museum „Natura Doeet" van Denekamp
te Vries.
Landelijke rust ademt dit kijkje op de Jierke.1 te Horeulo.
behoort, en het ruim ,100 ha groote Buurserzand
van „Natuurmonumenten", heelemaal in het zuiden
bij Haaksbergen. De familie Van Heek heeft hier de
natuurbescherming zeer bevorderd. Bij Tubbergen
verwierf H.O.L. een graflieuvelheide, het Haarler-
veld. 't Is onmogelijk om hier verder al die details op
te noemen. In Twente blijft nog veel te doen over,
in Balland en aan de Vecht zijn de resultaten bevredi
gend. Vooral dat hooge smalle heideland ten noorden
van Holten met zijn schitterende uitzichten ver
dient de waardeering van alle toeristen.
Dan komt ten slotte de vlakke Achterhoek met
als hoogste verheffing hot complex der Locheinsche
Bergen, 200 ha groot, waarvan Het Geldersch
Landschap bijna de helft wist te behouden. Mag
het, grootsehe en wijde van de Veluwe, van de
Holter Bergen ontbreken, de schilderachtigheid is
er niet minder 0111, intiem, afwisselend, vogelrijk
zijn deze be.boschte heuvels met hun „witte wieven-
koel", poëtische weggetjes en stille boerderijtjes.
Ken ideaal zou het zijn al deze oude geineenscliaps-
gronden vroeger heidevelden te vereenigen.
Vennen, venen, beekoevers, bossehen, oude land
goederen. o zooveel is daar te behouden, nu overal
de cultuur meer ruimte opeischt; gelukkig dat een
der schoonste wildernissen van het uitgeveende
gebied ten noorden van Winterswijk, het Koren-
burgerveen, ruim 1(10 ha groot, behouden is. Moeras-
wihlernis. Slechts langs enkele smalle paadjes en op
een hoogen ouden veen rug kan men door het moeras
trekken. Geen terrein voor toeristen, die op gemak
gesteld zijn, maar echt iets voor de ruige zwervers.
Heerlijke wilde natuur, vol boeiend vogelleven, o.a
van roerdomp en kiekendieven, met reeën en vossen
in het broekwoud langs den rand.
Bij Aalten ligt een mooi wandelbosch met vennen,
het Loohuis, dal vrij toegankelijk is, en dat is ook
het geval met het Buskersbosch langs de Slinge-
beek, waar zich een zeer belangwekkende kruiden-
flora bevindt, o.a. van sleutelbloemen, gele doove-
netel en anemonen; beide terreinen zijn eigendom
van „Natuurmonumenten,". Landgoederen konden
hier nog niet verkregen worden 0111 ze als natuur
monument in stand te houden, doch een groot aantal
is toch vrij te bezoeken, omdat zij onder de Natuur
schoonwet vallen.
Men kan dus geen mooie streek van ons land op
noemen, waar men' tegenwoordig geen aantrekke
lijke tochten langs een bonte keur van natuurmo
numenten en daarmede gelijk te stellen terreinen
maken kan. Ilet. komt er op aan even de uoodige
inlichtingen in te winnen, in het bijzonder wat de
landgoederen betreft (bij vereenigingen voor vreem-
rondom het schilderachtige Giethoorn.
delingenverkeer en
A.N.W.B.).
Nog moet ik ant
woorden op een
artikel
brief, waarin geklaagd wordt over hef beruchte
Verboden Toegang
Art. 461 Wetboek
van Strafrecht.
Overal bordjes met deze woorden op de Veluwe aldus een lezer
wilt u nu mededeelen hoe goede natuurliefhebbers daartegenover
moeten staan
Het antwoord kan luiden: bezoekt alleen natuurmonumenten, en
voorts landgoederen, die „vrij" zijn (o.a. vermeld iu den Landgoedc-
rengids van den A.N.W.B.). Tal van bordjes zijn niet voor de goede
natuurvrienden bedoeld, doch zij zijn 1111 eenmaal onmisbaar, voor
stroopers' e.a. Maar 't is hatelijk mooie plekjes niet te kunnen be
zoeken en zou hel mogelijk zijn de algeheele vrijheid op de Aeliiwr
en elders in te, voeren? Het beste is nog 0111 alles te doen wat de
instelling en uitbreiding van natuurmonumenten kan bevorderen.
F. KOSTER
Foto's Panorama-Valks (2), Eiselin (2). Bins (1). A. v. Actmaal (1)
Grillig slingert zich de Oiukel door het Lossersehe Zand.
Kaartje van de nieuwe
bossehen in Drente.
I. Gieten. '2. Bonter.
3. Amen. 4. Grollo.
5. Seiioorio. G. Or-
veite. 7. Steeneraand.
s. Odoorn. 9. Kmnicii.
10. Goor. 11. Dwin-
geioo. 12. Appelscha.
13. fhniide. 11. Rui
non. 15. Dwingeloosche
heide. 1G. Balinger en
Mantinger Zand.
