menschlteid pan beking maren.
Ernst Abbe mas do geniale
theoreticus, die den meg aangaf,
welke ingeslagen moest morden,
maar Carl Zeiss had het inzicht
ondanks teleurstellingen door
ie zetten en zijn met moeite
gespaard kapitaal ter beschik
king te stellen in de ooertuiging,
dat hun pogingen eens met suc
ces bekroond zouden morden.
Zooals men Mor te lande bij
Eindhoven aan Philips en bij
Hengelo aan Stork denkt,
zoo is in Duitschland de naam
Zeiss onverbrekelijk verbonden
aan Jena. Maar ook in het buiten
land is het begrip lens, optisch
instrument, microscoop aan de
namen Zeiss en Jena gekoppeld:
een Zoiss-lens is oen bijzonder goede
lens en de eigenaar van een kijker
of een fototoestel zal met gepast,en
trots een bezoeker er op wijzen:
„van Zeiss", zooals de eigenaar van
een schilderij misschien zegt„van
Rembrandt".
Carl Zeiss werd op 11 September
1816 te Weimar geboren en vestigde
zich op dertigjarigen leeftijd te
Df xfirhfcr der
(JSlti-lSSS).
Zf isnicerkt'; <fr. h.
Carl Ze Cs
■o Ca i l Zeiss)
f
De voornaamst*' medewt
*tls directeur tier tnliri
f IStO-lffOö)
rker en opvolger nil* Zeiss
•I.prol. dr. Ernst Abb*
(Foto Carl Zeiss)
Een ingewikkeld samenstel var* lenzen, spiègels, buizen en werkbanken-:
een kijkje in een der zalen van de Zeiss-fabrielcen. (Werkphoto Carl Zeiss)
Jena als specialist voor optische instrumenten. Hij behoorde tot
het soort mensehen, die niet gauw tevreden zijn over hun eigen werk
en het beviel hem heelemaal niet, dat de toenmalige microscopen
eigenlijk zoo'n beetje op goed geluk in elkaar gezet werden. De ervaring
sprak natuurlijk een woordje mee, maar het kwam toch voor, dat de
«ene microscoop beter „uitviel" dan de andere. Toen hij dan ook in
J866 zijn zaak bestond dus al twintig jaar kennis maakte met den
jongen privaat-docent, Ernst Ahbe, die zich hijzonder voor de vervaar
diging van optische instrumenten interesseerde, stelde liij hem voor
diens onderzoek de geheele werkplaats en al zijn arbeidskracht ter
beschikking. Het kostte heel wat moeite en tijd voor Abbe succes had
in zijn pogingen; de eerste microscoop, die, op aanwijzingen van den
jongen theoreticus geconstrueerd werd, was slechter dan de volgens
de oude methode vervaardigde instrumenten, maar de beide mannen
gaven het niet op en na
zes jaar was men zoo ver,
dat de verbeterde micros
coop in het openbaar ge
toond kon worden. Hij was
beter dan alle voorgaande,
doch de constructeurs wa
ren nog niet tevredenreeds
hij de eerste berekeningen
om tot een verbetering te
komen had Abbe vastge
steld, dat de bekende glas
soorten eigenlijk niet ge
schikt waren voor de ver
vaardiging van de boste
lenzen.
In 1879 wendde de zoon
van een glasfabrikant,
Otto Sehott, zich tot Abbe
met een heel nieuwe glas
soort en nu werd een
driemanschap gesloten
tussohon Zeiss, Abbe en
Scihott. Na nieuwe, kost
bare experimenten kwam
men tot verrassende resul
taten en in 1886 kón Abbe
een microscoop demon-
streeron, die beantwoordde
aan de eisohen, welke in
theorie gesteld waren. Zeiss,
hij was loon al zeventig,
heeft dit laatste succes nog
juist kunnen beleven, hij
stierf in 1888, twee jaar
Een microscoop van
Zeiss uil 1SÓS.
(Werkphoto Carl Zeiss»
later dus, maar liet
aan zijn medewerkers
een fabriek na. die
in enkele tientallen
jaren tot grooton
bloei kwam en die 'n
vermaardheid kreeg,
welke zicli ver buiten
de grenzen van het
Duitsehe lijk ver
spreidde.
Een moderne iri ierox-
coop uil de fabrieken
te Jena. wel een heel
verschil met het primi
tieve apparaat uit 1SÓS
(Werkphoto Cart Zeiss,
