verbeelding den vrijen loop gelaten
bij de schatting van zijn opper
vlakte en van zijn gesteldheid, en
er een wonderlijk sprookjesland van
gemaakt. Stukje voor stukje zag
men zich gedwongen dezen droom
prijs te geven, totdat ten slotte
de groote zeevaarder James Cook,
bij zijn reis om de wereld van
1772 tot 1775, vaststelde, dat men
tevergeefs gedroomd had van een
paradijs van het zuiden met on
uitputtelijke schatten. Met één
slag verloor het groote zuidelijke
land daarmee voor alle niet ont
wikkelden bijna ieder belang. Bij
het tellen der werelddeelen sloeg
men, mét of zonder bedoeling,
het zesde werelddeel voortaan een
voudigweg over.
Slechts twee groepen bemoeiden
zich ook later nog met dit wereld
deel: natuuronderzoekers en jagers.
Allereerst maakte men jacht op
de robben, om hun kostbare
huid, later op de walvisschen. Maar
de echte poolvorschers laat het ten
slotte niet met rust, dat hier een zoo
ontzaglijk aardoppervlak niet door
de menschen is „overwonnen".
Van Engeland en Amerika, van
Scandinavië en Duitschland, van
Frankrijk en België trokken zij uit
om dezen witten reus te bevechten. Talrijke onder
zoekers sneuvelden in dezen strijd. Duitschers ston
den van meet af aan in de voorste gelederen. Het is
teekenend, dat Cook, die de nuttigheid van het
geheimzinnige Zuidland onderzoeken wil, den weten-
schappelijken arbeid der expeditie in handen geeft
van twee Duitsche leden, van Joh. Reinhold Forster
en diens zoon George. En deze laatste schrijft ook
het eerste boek over de Antarctis, zooals het zuid
poolgebied meestal wordt genoemd. Het is de
Duitscli-Baltische onderzoeker Gottlieb von Bel
lingshausen, die, als admiraal in Russischen dienst,
van 1819 tot 1821 voor de tweede maal een reis om
de wereld volbrengt.
In de zeventiger jaren onderzoekt kapitein Dall-
inann Grahamland. De „Vivaldia"-diepzee-expeditie
ontdekt in 1898 het eiland Bouvet, dat een eeuw
lang verdwenen was, opnieuw, en stelt er de ligging
naar lengte- en breedtegraad van vast. Erich v.
Drygalski overwintert van 1902 tot 1903 op zijn
onderzoekingsschip de „Ganss", van alle kanten
door het ijs ingesloten, op het door hem ontdekte
Keizer Wilhelm-land. Filchner dringt met zijn
schip in 1912 in den Atlantischen sector van de
Antarctis zoo diep in het zuiden door als geen
ander vóór hem. Zijn Luitpoldland wordt, na de
Ross-barrière, de zuidelijkste per schip bereikbare
kust van den wereldbol. De wereldoorlog heeft het
Duitsche initiatief niet kunnen vernietigen. Reeds
weer in 1925 vertrekt een schip der Duitsche vloot
Een sneeuwstorm op komst! Een donkere wolk vertoont zich aan den horizon. Wee den poolvorscher, die zich dan onbeschermd
op de ijsvlakte bevindt. Hem wacht onherroepelijk de dood.
naar de antarctische wateren: het
is het onderzoekingsschip de Me
teoor. En sinds Adolf Hitler aan
het hoofd der Duitsche regeering
staat, trekken van den zomer van
1936 af ieder jaar vijfenzestig
schepen voor Duitsche rekening ter
walvischvangst in het zuidpool
gebied. Immers, walvischtraan is
het gewichtigste product bij de
samenstelling van margarine, en
een middel om de Duitsche- vet-
voorziening onafhankelijkte maken.
Steunend op deze groote en bijna
ononderbroken traditie, heeft men
de onderzoekingstochten weer on
dernomen. Goring geeft in 1938
opnieuw bevel tot een antarctische
expeditie. Met de grootste nauw
keurigheid worden de voorbereidingen hiervoor
getroffen. Het doel van de expeditie is het onder
zoek naar een nog volkomen onbekend deel van het
antarctische continent en van het omliggende water
gebied, en het in kaart brengen van eventueel nieuw
ontdekte gebieden. Voor dezen arbeid van bijzondere
beteekenis is de door Duitschland tot bloei gebrachte
lucht-fotogrammetrische landmeting onontbeer
lijk. Hierdoor is het mogelijk, door aanwending van
uit de lucht gemaakte serie-opnamen, gedeeltelijk
door een gecompliceerd mechanisme, de zoogenaamde
Kapitein Kottas, de bevel
voerder van het s.s. Schwa-
benland, waarmee de expe
ditie naar het zuidpoolgebied
voer.
stereoplanigraaf, kaarten te
maken van een uitgestrekt
gebied, zonder tijdrooven-
den grondarbeid. Voor ex
pedities is dit ongetwijfeld
de aangewezen kartogra-
phische methode. Een eer
ste vereischte hierbij is
natuurlijk voor de pool
gebieden, dat de gebezigde
vliegtuigen onafhankelijk
zijn van startgelegenheden
te water of te land, bij vlieg -
booten van zeegang en ijstoestand. Men moest dus
gebruik maken van katapult-start en een inrichting
hiervoor moest op het schip, dat voor den zuidpool
tocht gekozen werd, aanwezig zijn. Het voor post
verkeer in den Zuid-Atlantischen Oceaan gebruikte
katapultschip de „Schwabenland", dat zulk een
toestel bezat, werd hiervoor beschikbaar gesteld, met
twee Domier-vliegtuigen.
Bewust van hun groote verantwoordelijkheid
vertrekken de leden der expeditie, gekozen uit
mannen van ervaring en wetenschap, en uitgerust
met een schat van de nieuwste instrumenten, in den
strengen winter van 1938 naar het zuidpoolgebied.
Ze vieren Kerstmis op zee ze maken de tropische
hitte aan den evenaar mee en velen hunner onder
gaan "den doop bij het passeeren van den aequator.
En dan neemt, met het naderen van het zuidpool
gebied, de koude weer langzamerhand toe: het is
het eigenaardige contrast van den tocht van het
eene halfrond naar het andere.
De eerste grenssteen van het zuidpoolgebied
wordt bereikt: het eiland Bouvet, eenzaam en be
dolven onder het gletscherijs. Spoedig daarop zien
wij de eerste afgezanten van de Antarctismachtige,
vele kilometers lange ijsbergen, afgebroken van het
zich ver in zee uitstrekkende landijs van het antarc
tische continent. Langzaam en statig glijden ze
noordwaarts langs ons voorbij. Tweehonderd veertig
van deze reuzen tellen wij totdat wij, den 19en
Januari 1939, de kusten van het zesde werelddeel
bereiken.
De toestand van het ijs is buiten verwachting
gunstig. Geen enkele hindernis van pakijs houdt ons
tegen. In een zich ten westen van ons uitstrekkend,
onafzienbaar veld van pakijs loopt een ijsvrije vaar-
Een der majestueuze afgezanten van de zuidpool.
Oeruisehloos glijdt het reusachtige witte gevaarte
voorbij. Slechts een zevende gedeelte van de geweltlige
ijsmassa, die zich ver onder water uitstrekt, steekt
boven het water uit.