DE LOONVERDELINGSVERKLARING
Instrument voor fiscaal geruisloos optreden
Fiscale positie van de muzikanten
29
Wat is loon?
De loonverdelingsverklaring
Nederland kent een scala aan belastingen, ledereen komt hoe dan ook met belastingheffing in
aanraking. Een voorbeeld: stel: je tante van 84, van wie je altijd veel hebt gehouden, wellicht om
dat ze directeur-grootaandeelhoudster was van een florerende B.V. (venootschapsbelasting divi
dendbelasting), overlijdt plotseling op natuurlijke wijze en jij erft haar gehele vermogen (successie
recht vermogensbelasting). Met ingehouden vreugde rijd je in je om vervanging schreeuwende
Renaultje 5 (motorrijtuigenbelasting) naar je werk (loonbelasting inkomstenbelasting) om te zeg
gen dat je niet meer komt. Op de terugweg naar huis koop je nog een set nieuwe snaren voor je
basgitaar (omzetbelasting) om 's avonds met je band een weergaloos optreden in het plaatselijke
jongerencentrum te kunnen verzorgen.
Bijna alles wat een mens doet of overkomt heeft dus fiscale consequenties. En het optreden dan?
Dat natuurlijk ook! In dit artikel wordt uiteengezet dat een geslaagd optreden niet alleen afhankelijk
is van licht en geluid, maar ook van een goed ingevulde loonverdelingsverklaring. Daarbij wordt
uitgegaan van een popgroep die overeenkomsten van korte duur sluit, dat wil zeggen: niet langer
dan 3 maanden achtereen voor één en dezelfde opdrachtgever (hierna steeds: zaalhouder) op
treedt.
Wanneer een band met een zaalhouder een optreden overeenkomt, betekent dit dat ten tijde van
dit optreden de bandleden fiscaal gezien in dienstbetrekking staan tot die zaalhouder. Hij is werk
gever, zij zijn werknemers. Fiscaal wordt in dit verband gesproken van een fictieve dienstbetrek
king. Dit ondanks het feit dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Er bestaat een aan
tal uitzonderingen op deze fictieve dienstbetrekking. Er is geen sprake van fictieve dienstbetrek
king:
- bij optredens in de privésfeer (b.v. huwelijken, familiefeesten e.d.).
- als de muzikant in het bezit is van een zelfstandigheidsverklaring
- als de leider vertegenwoordiger van de band in het bezit is van een inhoudingsplichtigenver-
klaring
- bij optredens die beheerst worden door een familieverhouding.
De laatstgenoemde twee uitzonderingen gelden alleen voor de werknemersverzekeringen. De
consequentie van de aanwezigheid van een (fictieve) dienstbetrekking is, dat op het overeengeko
men loon van iedere muzikant loonbelasting en sociale premies moeten worden ingehouden en af
gedragen door de zaalhouder. Deze laatste wordt dan ook inhoudingsplichtige genoemd. Wan
neer er sprake zou zijn geweest van een (fictieve) dienstbetrekking, zou iedere muzikant het bruto-
loon volledig in handen krijgen en pas bij zijn aangifte inkomstenbelasting, belasting en premies
verschuldigd worden. De fiscus heeft door het creeëren van de fictieve dienstbetrekking de inning
van belasting en premies willen veiligstellen. Veelal blijkt echter dat een muzikant deze via zijn
aangifte inkomstenbelasting voor een belangrijk deel weer terugkrijgt omdat, naar dan pas blijkt,
er teveel aan loonbelasting en premies is ingehouden. Dit komt doordat muzikanten veel beroeps
kosten kunnen aftrekken.
Op het overeengekomen loon van de muzikanten moeten dus loonbelasting en sociale premies
worden ingehouden. Maar wat is nu precies loon? De Wet op de Loonbelasting is hierover duide
lijk: loon is al hetgeen uit een dienstbetrekking of een vroegere dienstbetrekking wordt genoten.
Voor de muzikanten betekent dit, dat alles wat zij ontvangen in geld of in natura loon vormt en dus
belastbaar is. Daarbij is opvallend dat ook individuele kostenvergoedingen tot het loon worden ge
rekend!
Is daarmee alles wat de zaalhouder aan de leider vertegenwoordiger van de band uitbetaalt
loon? Nee, slechts hetgeen de muzikanten hiervan individueel krijgen uitbetaald is loon. Het Minis
terie van Financiën, waar de belastingdienst onder valt, heeft in een brief van 27 oktober 1982 ver
klaard, dat de voor een optreden overeengekomen gage naast loon voor de muzikanten, ook een
onkostenvergoeding kan bevatten die niet aan de individuele bandleden valt toe te rekenen, maar
een vergoeding is voor de band als geheel. Er wordt derhalve een onderscheid gemaakt tussen
een algemene onkostenvergoeding voor de band als zodanig en loon (inclusief individuele kosten
vergoedingen) voor de muzikanten. De algemene onkostenvergoeding vormt geen loon en blijft
daarom buiten de heffing. De zaalhouder hoeft over de algemene onkostenvergoeding geen be
lasting en premies af te dragen. Bij deze algemene onkostenvergoeding kan bijvoorbeeld worden
gedacht aan een vergoeding voor:
- afschrijvingen op instrumenten en apparatuur die eigendom zijn van de band
- vervoerskosten van deze instrumenten en apparatuur
- vervoerskosten van de band
- huur van de repetitieruimte
- reserveringen voor toekomstige (grote) uitgaven.
Deze kosten behoeven, als dat al mogelijk zou zijn, niet bij de zaalhouder te worden gestaafd met
bonnetjes e.d.
Om te kunnen bepalen hoeveel loonbelasting en sociale premies moet worden ingehouden en af
gedragen, moet de zaalhouder dus weten welk gedeelte van de gage loon is en welk gedeelte
een vergoeding voor algemene kosten. Verder dient hij te weten hoe het loon over de verschillen-
30
