VERANDERINGEN IN DE BELASTINGWETGEVING
"Oort"
Per 1 januari 1990 zijn de belastingen in Nederland gewijzigd. Voor een groot deel zijn er vereen
voudigingen ingevoerd, op grond van de voorstellen van de Commissie Oort. Dat was erg nodig,
want de belastingwetten waren ingewikkeld geworden. Helaas zijn er en passent ook regels bijge
komen, die niet tot vereenvoudiging leiden. Het saldo is gelukkig wel positief. Hieronder volgt een
opsomming van de wijzigingen die van belang kunnen zijn voor musici en artiesten.
De fictieve dienstbetrekking voor musici en artiesten blijft onder "Oort" bestaan, evenals de ver
plichting om een loonverdelingsverklaring (LVV) in te vullen. Ook blijft het zo dat op de LW ver
meld kan worden dat er geen loon is, maar dat het bedrag ten goede komt aan het gezelschap
(bijv. voor algemene onkosten). (Zie artikel: "Instrument voor fiscaal geruisloos optreden"). Geen
ingrijpende wijzigingen dus, maar wel een aantal, soms lastige, veranderingen.
1Loon 0 op LVV; groepen die dit vermelden, doen dat omdat hun kosten groter zijn dan de
ontvangen inkomsten uit optredens. Of het gezelschap een onderneming is, staat niet altijd
vast. Dat hangt van de financiële ambities af. Is het gezelschap een onderneming, dan gelden
de kostenbeperkingen die van toepassing zijn op een ondernemer. Met name maaltijden, ge
wone kleding en representatiekosten zijn dan nog maar voor 75% aftrekbaar.
2. Loon, overeenkomsten van korte duur: veel musici en artiesten ontvangen loon voor hun optre
den. Niet van een vaste werkgever, maar van verschillende werkgevers op verschillende plaat
sen. Voor dat loon bestaan bijzondere heffingsregels. Daarin zijn onder "Oort" twee veranderin
gen aangebracht:
A. Het tarief is voortaan het 35%-tarief van de eerste belastingschijf.
Hierdoor is er meer aansluiting met de inkomstenbelasting.
B. Het premiemaximum van de volksverzekeringen (1989: 30,- per dag) is opgeheven.
Bij gages boven ongeveer 200,- netto per dag moest een artiest tot vorig jaar achteraf zelf
premies volksverzekeringen opslagpremies!) bijbetalen, artiesten met grote daggages
liepen hier altijd tegen aan. Door opheffing van het premie-dagmaximum is dit probleem
verholpen. Wel is het zo dat bij netto afspraken een gage van 1.000,- nu voor de werkge
ver 200,- meer kost 1.450,- i.p.v. 1.250,-). Het zou juister zijn deze extra 200,- door
de artiest te laten betalen en hem 800,- netto uit te betalen. Deze bespaart zich uiteindelijk
de aanslag premieheffing na afloop van het jaar.
3. Kostenaftrek, overeenkomsten van korte duur: artiesten met overeenkomsten van korte duur
kunnen door de bijzondere heffingsregels nooit onbelaste onkostenvergoedingen krijgen. Deze
worden bij het loon opgeteld. Daartegenover staat dat onder "Oort" bepaalde kosten niet meer
aftrekbaar zijn, maar dat een kostenvergoeding onbelast is. Daarmee zouden artiesten tussen
wal en schip vallen. Dat was wat al te gortig en er is een uitzondering bedacht: ontvangen ar-
51
tiesten met overeenkomsten van korte duur een vergoeding, die op grond van de bijzondere
heffingsregels belast wordt, dan mogen ze tot het bedrag van de vergoeding de kosten toch
aftrekken. Een dubbele uitzonderingspositie, dus.
Belangrijk: er moet wel een vergoeding zijn overeengekomen! Komt in een contact alleen de alge
mene term "loon" voor, dan zijn de kosten toch niet aftrekbaar. Aangeraden wordt om in het con
tract of op het LW op te nemen dat in het loon is begrepen (per persoon): 15,- maaltijden, 20,-
persoonlijke verzorging, 15,- literatuur, 30,- apparatuur en 15,- gereedschap. Ook andere be
dragen zijn natuurlijk mogelijk. Achteraf blijven de werkelijke kosten dan aftrekbaar.
4. Loon en kostenaftrek, overeenkomsten van lange duur: musici en artiesten kunnen ook in vaste
dienst zijn bij een zaal of een gezelschap, dat als inhoudingsplichtige fungeert. Dan gelden
geen bijzondere heffingsregels, maar de algemene regels voor normale werknemers. Omzet
ten van loon in onkostenvergoeding kan dan voordelig zijn.
5. Loon in natura: bij artiesten werd tot dit jaar uitsluitend het loon in geld in de heffing betrokken.
Vanaf 1990 is dit uitgebreid met het loon in natura. Eerst alleen voor buitenlandse artiesten, la
ter werd bekend dat alle artiesten onder deze uitbreiding vallen. Een rotte appel in de mand
van de belastingvereenvoudiging. Wat moeten we hier nu mee?
Loon in natura is in het algemeen hetgeen de werkgever aan de werknemer naast het loon in
geld geeft. Als waarde geldt de verkoopwaarde van de naturaverstrekking of, als het onmoge
lijk of ongebruikelijk is dit loon te gelde te maken, het bedrag van de besparing. Maar met
name de besparingsgedachte is moeilijk uitvoerbaar en de belastingdienst heeft de opdracht
op dit punt soepel te zijn. Naast de vergoedingen in geld worden door musici en artiesten af
spraken gemaakt over geluidsapparatuur, drank, maaltijden, hotels en andere zaken. Van deze
naturaverstrekkingen ontbreken in alle gevallen de verkoopmogelijkheden, zodat uitgegaan
moet worden van de besparing. Maar is er ook een besparing? Alleen voor maaltijden zou dat
kunnen. Daarvoor bestaan uitvoeringsregels 5,-, 10,- of 6,90 per warme maaltijd). Leidt
dit tot belastingheffing? De Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel "Oort" zegt dat "het
onjuist wordt geacht dat substantiële verstrekkingen in natura (bijv. gebruiksvoorwerpen) bui
ten de heffingsmaatstaf blijven".
Verder zegt een Resolutie over loon in natura dat er een "reële verhoging van de draagkracht
moet zijn, onbeduidende voordelen (per werknemer gezien) met rust gelaten moeten worden,
indien geen oogmerk van bevoordeling bestaat, maar uitsluitend het belang van een goede
bedrijfsvoering voorop staat" en dat "de belastingdienst zich soepel moet opstellen". Verder
wenst de Coördinatiecommissie Loonbelasting Sociale Verzekering kostgeldvergoedingen en
-verstrekkingen aan werknemers die op verschillende plaatsen werken, niet te belasten.
Het is een lang verhaal, maar geconcludeerd kan worden dat de maatregel, dat loon in natura
belast dient te worden, niet te zien is op de normale afspraken in een artiestenovereenkomst
(maaltijden, hotels, drank, e.d.). Uitsluitend echte voordelen (een auto of apparatuur cadeau)
dienen belast te worden als loon in natura. Hierover zou het Ministerie van Financiën zich wat
duidelijker kunnen uitspreken.
52
