DE RUIJTERSCHOOL
8
G.K. BROUWER
Het zeevaartonderwijs in ons land
behoort tot een van de oudere
vormen van beroepsonderwijs.De Ne
derlandse zeevaart zelf dateert
uit het begin van de Tachtigjari
ge oorlog. Men zou kunnen zeggen
dat de Nederlandse zeevaart van
start ging op 1 juli 1568 toen
Graaf Lodewijk van Nassau uit naam
van Prins Willem, de eerste "ka
perbrief" uitreikte. Een duidelij
ker aanvang ligt op 10 augustus
1570 toen bepaald werd dat 'nie-
mant eenighe aucthoriteit hebben
en sal, dan die gheboren uit Ne-
derlandt'. Van enige opleiding
was toen natuurlijk nog geen spra
ke. Wel wordt in 'Schetsen uit de
Geschiedenis van ons Zeewezen'
vermeld dat op 4 november 1600 in
de Staten van Holland een 'seeker
Concept,tot opvoedinge en gebruik
van de Ingezetenen haare Kinderen
ten dienste van den Lande, in den
Oorloge te Water en te Lande'
werd afgewezen als 'bevonden te
stryden teegens de Vrydommen en
het Naturel deeser Landen'. Toen
dan ook Michiel Adriaenszoon de
Ruyter in 1618 als 11-jarige jon
gen naar zee ging was dit als
bootsmansjongen en heeft hij zijn
kennis in de praktijk en met zelf
studie moeten opdoen.
Het duurde tot 1780 voordat ge
sproken werd over een opleiding
van onze toekomstige zeelieden.
Mr.G.Titsingh, boekhouder van het
soldijkantoor van de Oost-Indi
sche Compagnie ter kamer Amster
dam, komt in dat jaar met een
tractaat 'Bedenkingen over de
Schaarsheid van Zeevarend Volk in
het gemeen, en het Verval onzer
Nationale Zeevaart in 't Bijzon
der'. Onze schepen zijn op dat mo
ment bijna uitsluitend bemand door
vreemdelingen en Titsingh wil
trachten hierin verandering te
brengen
Een eenvoudig middel, te weten
verhoging van handgelden en gages
wordt ontraden, omdat de huidige
betalingen 'ten volle sufficiënt
voor het volk om zig na behooren
uitterusten' zijn,terwijl een hoger
handgeld alleen de 'slaapbazen'
ten goede zou komen. Titsingh wil
Hollandse jongens van 14 jaar en
ouder 'direct uit handen der ou
ders, Familien of Godshuizenzon
der dat zy de kwaadzappigheid
hebben gecontracteerd, welke een
gevolg is van de dieet en levens-
wyze welke men den vreemdelingen
verpligt te houden in hunne Slaap
steeden' naar zee zenden, maar
niet dan dat zij'in eenig Etablis
sement aan den wal worden geavan
ceerd, bekend gemaakt met lezen,
schrijven en den Catechismus, en
gewend aan een goede dicipline'.
Ondanks zijn eenvoudig leerplan
waarin opgenomen werden de begin
selen van het zeilmaken, scheeps-
timmeren, splitsen en knopen van
touwwerk, enz. komt er toch oppo
sitie tegen zijn voorstellen. Een
pamflet van een onbekende schrij
ver stelt dat er in Amsterdam
reeds genoeg sociëteiten en maat
schappijen zijn en dat daarom een
nieuw etablissement met directeu
ren en opzichters geheel overbo
dig is: "De kinderen van geringe
lieden en uit Godshuizen, worden
