Ritthem, dorp met een middeleeuwse
geschiedenis
20
R.J.W. DEN BROEDER
De eerste vermelding van de naam
Ritthem (of Ryettheim) komt voor
in een oorkonde uit 1248 waarin
ook de naam Vlissingen voor het
eerst wordt vermeld. Het is een
oorkonde, waarin alle kerkelijke
bezittingen van de Utrechtse bis
schoppen worden opgesomd. Ritthem
en Vlissingen (bedoeld is hier
het sinds de Franse tijd verdwenen
dorp oud-Vlissingen) worden aan
geduid als dochterkerken van West-
Souburg. West-Souburg was toen,
sinds ca 1200, op haar beurt een
tot parochie verheven dochterkerk
van de Middelburgse Westmonster.
Het zuidelijk gedeelte van Walche
ren was in de eerste helft 13e
eeuw nog een vrij onontgonnen ge
bied, niet of nauwelijks bedijkt.
West-Souburg vormde een soort
centrum-nederzetting voor dat ge
bied. Uitgegroeid tot dorp, ver
moedelijk ten koste van het oudere
nog uit de Karolingische tijd stam
mende Oost-Souburg. Vanuit West-
Souburg werd het gebied in cul
tuur gebracht. Er ontstonden, of
wellicht werden gesticht, een
drietal nederzettingen in een
halve cirkel rond het dorp: Vlis-
singen, Ritthem en Welsinge. Dit
laatste is reeds lang verdwenen.
Vanuit deze nederzettingen werd
het land bewerkt.De zeinering was
in die tijd een van de voornaamste
bronnen van inkomsten.Volgens een
bepaald procédé werd het veen dat
zich onder de kleilaag bevond op
gedolven,en daaruit werd zout ge
wonnen. Ook rond Ritthem heeft
men de zeinering bedreven.
De nederzettingen werden allen op
een kreekrug gebouwd.Een kreekrug
is in feite een overblijfsel van
een zeearm, die in de loop van
eeuwen is verzand en door inklin
king van het omliggende land ten
slotte als een zandrug in het
landschap kwam te liggen.Ook Rit
them is op een dergelijke zandrug
gebouwd. Deze is nog enigszins in
het landschap terug te vinden in
de vorm van de Zandweg en de Rit-
themsestraatdie de loop van de
rug vanaf Oost-Souburg naar het
dorp volgen.
Het dorp Ritthem is ontstaan op
de plaats waar twee zandruggen
bijeen kwamen. In de Middeleeuwen
een kruispunt van twee wegen. De
ene is de eerder genoemde Zandweg,
de andere vinden we thans terug
in de Rammekensweg en Louwerse's
wegeling. Waar beide wegen samen
kwamen ontstond de Dorpsstraat en
werd de kerk gebouwd.
De kerk bestond al in 1248.Of het
al een zelfstandige parochie was
valt uit de oorkonde niet op te
maken. In de 2e helft 13e eeuw
moet het in elk geval parochie
zijn geworden. Mogelijk gelijk of na
1260, toen Oost-Souburg parochie
werd, en aldus tussen de moeder
kerk West-Souburg en Ritthem in
kwam te liggen.
De 13e eeuwse Ritthemse kerk was
de voorganger van de huidige uit