11
NAPOLEONTISCHE ARCHITEKTUUR
aan het gebruik aan. En ook hier weer een
zelfde "bomvrije" dakkonstruktie. Dat die af
dekking met aarde in ons natte klimaat
toch problemen gaf met de waterafvoer,
blijkt uit het feit dat het dak van de
Bomvrije Kazerne later een afdekking met
pannen kreeg. De kazematten van Fort
Rammekens Behielden echter deze laag
aarde, die inmiddels is uitgegroeid tot een
weelderige plantengroei. Het
Keizersbolwerk evenzo. Op 19e eeuwse
prenten is de gras-begroeiing duidelijk te
zien. Begin 20e eeuw is het bolwerk be
straat enlater voor het autoverkeer geasfal
teerd.
Thans zijn het Keizersbolwerk en
Rammekens de enige overgebleven
Napoleontische bouwwerken. Het sluit-
steentje in de poortdoorgang van het
Keizersbolwerk geeft het jaartal 1811
weer. Het oorspronkelijk bolwerk was een
plein binnen een stenen omwalling, waar
op o.a. een wachthuisje en magazijn ston
den; onder Napoleontisch bewind werd
het bolwerk volgebouwd met kazematten
en bleeft een smalle doorgang vanaf het
Roeiershoofd naar het Beursplein over. De
opeenvolgende poortjes en vensters aan
weerszijden van de doorgang zijn weer ty
perend voor deze militaire architektuur.
Hetzelfde zien we bij Fort Rammekens en
op de ontwerpen van de Bomvrije Kazerne
en het hospitaal.
Wie al deze militaire gebouwen voor
Vlissingen, maar ook voor Antwerpen,
Bergen op Zoom, 's-Hertogenbosch,
Willemstad, Steenbergen, Hulst en Sas
van Gent heeft ontworpen is niet bekend.
Op de tekeningen in het Algemeen
Rijksarchief staat wel een naam: "Le
Capitain au Corps Imperial du Genie, V.
Bergere". Het is niet aannemelijk dat deze
kapitein Bergere alles zelf heeft ontwor
pen; eerder dat hij commandant was van
dit Keizerlijk planbureau, de "Direction
dAnvers", zoals het werd aangeduid.
Onder zijn leiding werden deze werken
uitgevoerd; in onze termen een militair in
genieur.
Het is werkelijk een schat aan gegevens,
die in het Algemeen Rijksarchief ligt opge
slagen over de vesting Vlissingen en de mi
litaire bouwkunst. Niet alleen in Den
Haag, ook in het Gemeentearchief van
Vlissingen zelf ligt nog veel niet-geinventari-
seerd materiaal uit de Franse tijd, dat
wacht op onderzoek en publikatie. De
Stichting Vesting Vlissingen hoopt de ko
mende jaren iets van aat vele materiaal
toegankelijk te maken.
S'ker
Ontwerp voor een
wachthuisje.
Tekening ged. 1813.
Collectie Algemeen
Rijksarchief Den Haag.
