23 Afb. 2. Renaissance kist. Eerste helft 17e eeuw. Breedte 0,92 m, diepte 0,585 m, hoogte 0,60 m. naar bergkasten aanzienlijk toeneemt, dan wordt het duidelijk dat in de 17e eeuw de kist aan betekenis heeft ingeboet. Op een bewonderenswaardige manier weten de gildemeesters in de behoefte aan nieuwe meubels te voorzien. Zo zelfs dat ook bij de meubelproduktie van een gouden eeuw kan worden gesproken. In de loop van de 17e eeuw ontstaan de vol gende kastlypen: de Zeeuwse kast (sterk onder invloed van Antwerpen), de Hollandse kast, de Friese Keeftkast, de Amelander kast, de Gelderse kast, de Utrechtse toogkast en als absoluut hoogte punt: de beeldenkast. We moeten met deze opsomming volstaan, alleen nog de opmerking dat in de Republiek der Ver. Nederlanden, dergelijke luxe kasten uiter aard slechts in de rijkere woonhuizen wor den aangetroffen. Uit afb. 2 blijkt duidelijk dat in de 17e eeuw aan het uiterlijk van de kist toch de nodige zorg werd besteed. Bij een analy se vallen 2 dingen duidelijk op: de con structie (met panelen opgevulde raamwer ken) is nog geheel laatgotisch en de doorwerking van een nieuwe bouwstijl, de renaissance, blijkt uit de details aan het voorbord. Let u voor het laatste op de pilas- tervorm van de stijlen (pilasters zijn plat ge drukte zuilen) de versiering van de vlakke panelen met in verstek aangebracht lijst werk en het intarsia- of inlegwerk. Zoals eerder is gezegd is de zo net om schreven kist kort geleden gerestaureerd. Omdat het inlegwerk grotendeels was ver dwenen kwam de gedachte op dit op nieuw aan te brengen. Uit de fragmenta risch aanwezige inleg bleek dat hiervoor indertijd het vrij kostbare ebbenhout was gebruikt. Gelukkig bevond zich in het de pot van het museum voldoende 17e eeuws ebbenhout om het karwei te klaren. Tot slot mijn dank aan de heer Tj. Dolfing voor zijn waardevolle adviezen en assistentie bij de herstelwerkzaamheden. Literatuur Henk Baaren e.a.: Leerboek der meubelstij len; Deventer, 1948. Dr. Anne Berendsen: Het meubel van Gothiek tot Biedermeier; Utrecht, 1953. Drs. M. van Eck-Poppe: Antiek herkennen; Utrecht, 1983. Emile Meyer: Schatten uit het Rijksmuseum Amsterdam; Amsterdam, 1985. K. Sluyterman: Huisraad en binnenhuis in Nederland in vroeger eeuwen; 's- Gravenhage, 1925. Tentoonstellingscatalogus: Thuis in de late middeleeuwen; Zwolle, 1980.

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 1989 | | pagina 22