23
Afb. 2. Renaissance
kist. Eerste helft 17e
eeuw.
Breedte 0,92 m,
diepte 0,585 m,
hoogte 0,60 m.
naar bergkasten aanzienlijk toeneemt, dan
wordt het duidelijk dat in de 17e eeuw de
kist aan betekenis heeft ingeboet.
Op een bewonderenswaardige manier
weten de gildemeesters in de behoefte
aan nieuwe meubels te voorzien. Zo zelfs
dat ook bij de meubelproduktie van een
gouden eeuw kan worden gesproken. In
de loop van de 17e eeuw ontstaan de vol
gende kastlypen: de Zeeuwse kast (sterk
onder invloed van Antwerpen), de
Hollandse kast, de Friese Keeftkast, de
Amelander kast, de Gelderse kast, de
Utrechtse toogkast en als absoluut hoogte
punt: de beeldenkast. We moeten met
deze opsomming volstaan, alleen nog de
opmerking dat in de Republiek der Ver.
Nederlanden, dergelijke luxe kasten uiter
aard slechts in de rijkere woonhuizen wor
den aangetroffen.
Uit afb. 2 blijkt duidelijk dat in de 17e
eeuw aan het uiterlijk van de kist toch de
nodige zorg werd besteed. Bij een analy
se vallen 2 dingen duidelijk op: de con
structie (met panelen opgevulde raamwer
ken) is nog geheel laatgotisch en de
doorwerking van een nieuwe bouwstijl, de
renaissance, blijkt uit de details aan het
voorbord. Let u voor het laatste op de pilas-
tervorm van de stijlen (pilasters zijn plat ge
drukte zuilen) de versiering van de vlakke
panelen met in verstek aangebracht lijst
werk en het intarsia- of inlegwerk.
Zoals eerder is gezegd is de zo net om
schreven kist kort geleden gerestaureerd.
Omdat het inlegwerk grotendeels was ver
dwenen kwam de gedachte op dit op
nieuw aan te brengen. Uit de fragmenta
risch aanwezige inleg bleek dat hiervoor
indertijd het vrij kostbare ebbenhout was
gebruikt. Gelukkig bevond zich in het de
pot van het museum voldoende 17e eeuws
ebbenhout om het karwei te klaren. Tot slot
mijn dank aan de heer Tj. Dolfing voor zijn
waardevolle adviezen en assistentie bij de
herstelwerkzaamheden.
Literatuur
Henk Baaren e.a.: Leerboek der meubelstij
len; Deventer, 1948.
Dr. Anne Berendsen: Het meubel van
Gothiek tot Biedermeier; Utrecht, 1953.
Drs. M. van Eck-Poppe: Antiek herkennen;
Utrecht, 1983.
Emile Meyer: Schatten uit het Rijksmuseum
Amsterdam; Amsterdam, 1985.
K. Sluyterman: Huisraad en binnenhuis in
Nederland in vroeger eeuwen; 's-
Gravenhage, 1925.
Tentoonstellingscatalogus: Thuis in de late
middeleeuwen; Zwolle, 1980.