i i
24
ster legde vooral de nadruk op de calligra-
fie, het schoonschrift. Op dit terrein genoot
ook Anna Maria van Schuerman 1607-
1678) grote bekendheid. In de 2e helft
van de 17e eeuw was het de Leidse laken
koopman Willem Jacobsz van Heemskerk
(1613-1692), die zich als een bijzonder
bekwame calligraaf ontpopte.
HET "VLISSINGSE" GLAS
Uit de opbouw van kelk en stam mogen
we afleiden dat het glas waarschijnlijk
stamt uit de eerste helft van de 1 8e eeuw.
De cuppa heeft een conische vorm en in
de stam bevinden zich twee z.g. nodi
(knopen), de onderste voorzien van lucht
bellen, ook wel "tranen" genoemd. Hoe de
voet er precies heeft uitgezien is niet meer
te achterhalen. Hiervoor is een zilveren
prothese in de plaats gekomen. Afgaande
op de vorm van de kunstvoet zal ons glas
in de vorige eeuw zijn oorspronkelijke ba
sis zijn kwijtgeraakt.
Het onderhavige glas is waarschijnlijk niet
in ons land, maar in Engeland geblazen.
Hier werd omstreeks 1675 het loodalas
uitgevonden (soda werd vervangen door
loodoxyde en kalk door potas). Dit procé
dé leverde een kleurloze, heldere, wat dik
kere en betrekkelijk zachte glassoort op en
deze eigenschappen maakten het loodglas
uitermate geschikt om hierin te graveren.
De vroeger gebruikte glassoorten waren
dunner en harder met het gevolg dat er on
der de handen van de graveur nogal wat
glazen sneuvelden.
Zoals eerder is opgemerkt is het
"Vlissingse" glas vooral interessant door de
hierop aangebrachte diamantgravure. Uit
de afbeelding is hopelijk te zien dat de
graveur de Tijntechniek heeft toegepast.
Het thema van de gravure is de handel en
in het bijzonder de overzeese handel. Dit
*®s>
:;|f
4 5*
Afb.2. Detail: cuppa met ondermeer Mercurius en
randschrift. Collectie Stedelijk Museum Vlissingen.
blijkt al direct uit het randschrift: "T'WEL-
VAAREN VAN DE NEGOTIE". Verder zien
we in een met palmen gestoffeerd heuvel
achtig kustlandschap twee uit de Romeinse
mythologie afkomstige figuren: Mercurius
de god van de koophandel, herkenbaar
aan zijn staf, en de god van de zee, de
met de drietand uitgeruste Neptunus. Een
rustende Mercurius steunt met zijn rechter
arm op een groot pak koopwaar (tabak?).
De tegen een reuzenschelp aan leunende
Neptunus gebruikt als armsteun een ton.
Achter de kustlijn een zeer rustige zee met
twee driemasters.
Of onze anonieme en al of niet professio
nele graveur aan de handelsactiviteiten
van de V.O.C. heeft gedacht valt uit de te
kening moeilijk af te leiden. Het is zelfs
voor te stellen dat hij geïnspireerd is ge
weest door de handel met Afrika en
Amerika, dus door de werkzaamheden
van de West Indische Compagnie. Voor
