17
in de Prinsentuin (tegenover de tuin van de
Willem III kazerne). In 1 887 werd voor de
eerste maal een kerst-gratificatie van 17
uurlonen aan de werklieden uitgekeerd.
WAT ZÖN WAARDE BEHOUDEN HEEF
Van meet af aan heeft de KMS zich veel
aan sociaal- en maatschappelijke zaken
gelegen laten liggen. Uiteraard zijn daar
naast ook een aantal wettelijke zaken van
grote invloed geweest. De hierboven
genoemde zaken zijn de waarden die be
nouden bleven, ook al is er in de loop van
de jaren heel wat veranderd:
- De werkgelegenheid breidde zich uit van
1 8 man in 1 875 naar 4266 man op het
hoogste punt in 1949. (nu 2500 man.)
- Het personeel wat nodig was in de werk
plaatsen werd al spoedig na 1875 (in
1880) opgeleid in de Scheepsbouw, de
Machinebouw en de Timmerwinkel. In
1918 werd de leerschool van de
Machinefabriek opgericht, gevolgd in
1919 door een leerschool voor de
Scheepsbouw en in 1930 een leerschool
voor de Koperslagerij. Sinds 1953 zijn
deze leerscholen ondergebracht in een be-
drijfsschool van de KMS, die vanaf 1983
beheerd wordt door een stichting. Het
theoretisch avondonderwijs is vervangen
door dagonderwijs en de Streekschool.
- Er zijn nu voor de mensen behoorlijke
was- en kleedlokalen, toiletruimten en kanti
nes in tegenstelling tot vroeger, toen de kle
ding werd opgehangen aan een spijker
op een staman onder het schip, de han
den gewassen werden (stiekem) in de koel
bakken van de smids- en nagelvuren die in
alle afdelingen voorkwamen. De behoefte
moest gedaan worden over de balk in het
z.g. Dok.
- In 1909 werd de "Vereeniging tot
Verbetering van de Volkshuisvesting" opge
richt, waar nu een twaalftal bedrijven bij
aangesloten zijn en die op dit moment
2300 woningen bezit. 40% van deze wo
ningen worden bewoond door KMS (oudj-
meaewerkers.
- Er zijn ontspanningsruimten zoals het
Scheldekwartier, de kegelbaan en de
"Help U Zelf" werkplaatsen. Dat heeft er
weer toe geleid dat er alweer 40 jaar een
bloeiende personeelsvereniging bestaat,
als gevolg op de in 1883 opgerichte
"Werkliedenvereniging De Schelde".
- Er is overleg met de sociale partners, ter
wijl er sinds 1956 inspraak en overleg ge
voerd wordt met de Ondernemingsraad,
de Afdelingscommissies en de commissies
die waken over de veiligheid, gezond
heid, welzijn en milieuzaken. Voor die tijd
bestond dit overleg met de z.g. "kern" wel
ke werd opgericht in 1906. De eerste vei
ligheidscontroleur werd aangesteld in
1901.
- Sinds enige tijd is men bezig met de in
voering van "Schelde Nieuwe Stijl" wat in
houdt dat men alle mensen in de afdelin
gen traint om op systematische wijze,
gericht op het vergroten van de onderlinge
samenwerking, te laten komen tot het op
lossen van hun problemen met gebruikma
king van alle kennis aanwezig in die afde
ling of andere afdelingen.
- Er is sinds 1909 een goed werkende
Ziekenkas-afdeling en een sociaal fonds,
terwijl de pensioenvoorzieningen dateren
van 1908.
- Er zijn maatschappelijke werkers om de
sociale problemen te helpen oplossen.
- Er is van oudsher een verbandkamer op
de KMS, die in 1908 werd omgezet in
een Bedrijfsgeneeskundige Dienst en die
enkele jaren geleden is overgegaan in een
stichting, waarvan ook andere bedrijven
deel uitmaken.
- Zeer zware arbeid die in de beginjaren
veel voorkwam bestaat niet meer.
- De arbeidsduur is verkort van 60 (soms
66) uur over 6 dagen verdeeld tot 38 uur