BURGEMEESTER IN EEN
MODERNE SAMENLEVING
9
IMP VAN DER POEF
In het najaar van 1985 stelde de gemeente
raad van Vlissingen een profiel van de nieuw
te benoemen burgemeester vast. Kenmerken
van de profiel: managerstalent bezitten en als
ambassadeur voor de stad kunnen fungeren.
Dat zijn al andere eisen en taken dan die de
wetgeving in Nederland aan de burgemeester
stelt, want de wetgeving (Politiewet,
Rampenwet, Brandweerwet, Vreemdelingenwet
enzovoort] geeft de burgemeester vooral taken
die verband houden met de openbare orde en
met ernstige bedreigingen voor de burgers.
Een en ander is wel een aanwijzing dat de in
houd van de funktie van burgemeester zich wij
zigt, zeker als de voorkeuren van de gemeente
raad worden gevolgd.
De funktie van burgemeester wordt in onze tijd
van twee kanten uit inhoud gegeven. Enerzijds
vanuit de wetgeving maar dat is een geleidelijk
proces waarin ook de laatste jaren geen grote
veranderingen zijn opgetreden, terwijl ik die
ook niet verwacht voor de komende tijd. Nee,
de veranderingen komen vooral vanuit de loka
le politiek en de plaatselijke verlangens met be
trekking tot de funktie van de burgemeester.
Deze veranderingsbehoefte heeft te maken met
een aantal veranderingen, op aanverwante ter
reinen, waarvan ik wil noemen:
a. het feit dat tegenwoordig burgemeesters
worden gerecruteerd uit allerlei maatschappelij
ke geledingen en uit alle beroepen en funkties,
met als logische component de wil meer vrou
wen te benoemen;
b. het veel complexer worden van de proble
men waar ook gemeenten voor staan en de
noodzakelijke veranderingen die dit moet mee
brengen voor de gemeentelijke organisatie, het
personeelsbeleid, het management, en de
coördinatie van het te voeren beleid;
c. het professioneler worden van het lokaal
besturen; (deels) vrijgestelde wethouders met
betere opleidingen en maatschappelijke erva
ring doen het politiek-bestuurlijke werk, en ge
ven opdracht aan steeds betere opgeleide
ambtenaren;
d. de burgers stellen hogere eisen aan het lo
kaal besturen, verlangen een betere dienstverle
ning en meer inspraak in het te voeren beleid;
e. over de belangen van de gemeente wordt
steeds meer beslist op rijks- en provinciaal ni
veau, dus daar moet invloed worden uitgeoe
fend;
f. de meeste gemeenten voeren beleid op
grond van afspraken tussen een aantal frakties,
waarbij de voorzitter-burgemeester het tot taak
mag rekenen toe te zien op uitvoering van
deze afspraken.
Wat moet de lokale poitiek, tegen de achter
grond van deze veranderingen, met een door
de Kroon benoemde burgemeester, die dus niet
politiek aanspreekbaar is en dus niet naar huis
kan worden gestuurd door de gemeenteraad
als er een onoverbrugbaar conflict is?
Burgemeesters in (middel-)grote gemeenten krij
gen dan ook meestal geen portefeuilles, buiten
de taken die de wet bij de burgemeester heeft
gelegd. Zij worden echter veelal belast met ta
ken op het terrein van management, belangen
behartiging en representatie buiten de gemeen
te. De inhoudelijke portefeuilles zijn dan
voorbehouden aan de wethouders, ook als er
een burgemeester is die bepaalde zaken zeker
beter zou kunnen dan de wethouder. Had hij
of zij maar niet benoemd, doch gekozen moe
ten zijn!
Deze verschuiving in de taak van de burge
meester in deze tijd betekent ook een andere
tijdsbesteding. Immers de behartiging van de
belangen buiten de gemeente brengt de burge
meester regelmatig op Haagse departementen
en de provinciale burelen. Bovendien moet de
burgemeester in zijn huidige taak meer doen
aan representatie en wat tegenwoordig "city-
marketing" heet: De gemeente zo goed moge
lijk over net voetlicht brengen bij die instanties
