27
MUSEUMBIBLIOTHEEK
ELLEN OOMENS-PALS
Duco, D.H.;
De Nederlandse kleipijp: handboek
voor dateren en determineren.
Leiden, Pijpenkabinet, 1987.
Roken; het wordt zo langzamerhand een bela
den woord. Volgens velen is het een ongezon
de gewoonte, want wie rookt ondermijnt zijn
gezondheid en die van anderen. Men heeft
echter niet altijd op deze manier over het ge
bruik van tabak gedacht. Toen Columbus in
1492 Amerika ontdekte en pijpen en tabak
meenam, kwam men er in Europa voor het
eerst mee in aanraking. Van roken was toen
nog nauwelijks sprake. Pas veel later wordt er
gesproken van een gedroogd kruid dat gerookt
werd in een pijp met een kleikop en een rieten
steel. Het waren de schepelingen die met deze
gewoonte begonnen en introduceerden bij de
schepelingen. Het roken raakte ingeburgerd en
zo ontstond er op kleine schaal een pijpennij-
verheid. De kleipijp werd drie eeuwen lang
een populair gebruiksartikel en verscheen in
vele vormen en met verschillende decoraties.
D.H. Duco, conservator van het Pijpenkabinet
in Leiden, stelde een overzicht van de histori
sche ontwikkeling van de kleipijp samen. Zijn
publicatie is bestemd voor eenieder die zich
nader wil verdiepen in de wereld van de klei
pijp. het accent ligt op de verschijningsvorm.
Ruim 700 tekeningen laten het model en de
versiering zien. Zaken als oorsprong en ontwik
keling van centra, fabricage, onderdelen en de
kwaliteit van de pijp komen aan bod. De mo
delontwikkeling aoor de tijd wordt geschetst en
de merken en decoraties worden besproken.
Het laatste hoofdstuk is gewijd aan het dateren
van de kleipijp, een heel belangrijke maar ook
moeilijke zaak. Door allerlei aspekten van de
kleipijp te belichten is Duco tot een nieuwe ma
nier van dateren gekomen. Hierdoor is het
boek tevens een praktisch instrument voor de
gevorderde verzamelaar en de archeoloog.
Smit, Saskia en Paul van der Velde.
Kunst boven water; een verkenning van
de beeldende kunst in Zeeland in de
jaren veertig tot zestig.
Middelburg: Zeeuws kunstenaarscen
trum, 1988.
KUNST BOVEN WATER
Een verkenning van de beeldende
kunst in Zeeland
in de jaren veertig tot zestig
SASKIA SMIT
PAUL VAN DER VELDE
ZEEUWSE KATERNEN
De serie Zeeuwse katernen heeft het culturele
leven in de provincie Zeeland in de negentien
de en twintigste eeuw tot onderwerp. Twee de
len uit deze reeks heb ik reeds onder uw aan
dacht gebracht. Thans ligt het derde nummer
voor mij: Kunst boven water, een verkenning
van de beeldende kunst in Zeeland in de jaren
veertig tot zestig. De nadruk in dit boekje ligt
op de kunstenaars, wie ze waren en wat ze
maakten. Ook wordt aandacht geschonken
aan kunstenaarsorganisaties en de bemoeienis
sen van de provinciale overheid met de beel
dende kunst. De titel dekt de inhoud: het is een
verkenning.
