KAPERS OP
DE KUST
10
"Ik lap handel aan mijn laars.
Als er buit te halen valt..."
Een educatief verhaal
AAFKE VERDONK-RODENHUIS
se torens nog Franse klokken worden aange
troffen dan is vanaf nu de herkomst bekend.
Daar waar we praten over Zeeuwse en
Hollandse zeerovers worden namen genoemd
van ondermeer Claes Compaen, Simon de
Danser, Thomas de Gauwdief en vele anderen.
Deze namen waren vaak bijnamen en lichten
ons in omtrent hun reputatie. Deze lieden wa
ren niets en niemand ontziende piraten die
veelal in de Middellandse Zee opereerden en
zich ook wel aansloten bij de Barbarijse zeero
vers. Een naam die in dit rijtje ook wel ge
noemd wordt is de Vlissinger Albert Albertzn
Verius. Omdat deze lieden vaak over meerdere
bijnamen beschikten is er wel eens van enige
verwarring sprake. Dit was ook het geval met
ene Ali Pegelin, ook wel genoemd Pisselingh.
Een naam die, zoals we hiervoor al vermelden,
werd gebezigd als scheldnaam voor de
Vlissingers. Deze heer Ali bracht het tot onder
koning van Algerije en hoewel hij waarschijn
lijk de Vlissingse Jacobstoren nimmer gezien
heeft, waren zijn ouders wel uit deze stad af
komstig.
Ali had een groot bedrag van zijn ouders
geërfd. Het lijkt gerechtvaardigd dat we aan
nemen dat dit vele geld niet in Zeeland was
verdiend omdat zij anders hun kinderen niet Ali
en zijn broer Hamat hadden genoemd. Geen
echte Zeeuwse namen, zo lijkt het wel. De ver
halen over Ali Pisselingh van Vlissingse afkomst
zijn talrijk maar zullen er hier niet verder aan
dacht aan besteden en verwijzen naar de be
staande literatuur over hem en zijn vele metge
zellen in het kwaad.
Tot besluit: er is wel beweerd dat de benaming
vrijbuiter, welke als variant op kaper wel aan
de Zeeuwen wordt gegeven, een verzamel
naam zou zijn voor kapers en zeerovers. Dit is
een hardnekkig misverstand. "Ter vrijbuit varen"
en "op de vrije nering aaan" zijn typische be
namingen voor de uitoefening van de reguliere
kaapvaart. Daarom kunnen we de benaming
vrijbuiter in de betekenis van zeerover beslist
afwijzen.
Hoewel kaapvaart, ook wel commissievaart
genoemd, niet meer bestaat zijn er nog immer
zeerovers die argeloze koopvaarders overval
len. Daarover lezen we in hedendaagse kran
tenberichten. Dit komt dan in hoofdzaak voor
in de Chinese Zee op de Westkust van Afrika
en sinds kort ook een geval in de Caraïbische
Zee.
Hoe dan ook, na zoveel eeuwen zijn er in
Zeeland nog slechts getemde vrijbuiters die in
tegenstelling tot hun verre voorvaderen zich on
dermeer bezighouden met plannenmakerij over
de bouw van een Westerschelde Oeververbin
ding (WOV). De voormalige bewoners van dit
gewest, ook wel Zeelanders genoemd, had
den met hun vrijbuitersmentaliteit niet bij Den
Haag aangeklopt, maar er zelf allang een ge
bouwd.
Deze zomer is van l juni tot en met 22
september in het Stedelijk Museum
Vlissingen de tentoonstelling "Kapers op
de Kust, Nederlandse kaapvaart en pi
raterij, 1500-1800" te zien. De ten
toonstelling is ingericht door het Stede
lijk Museum Vlissingen en het
Nederlands Scheepvaartmuseum te
Amsterdam.
Kapers en piraten spreken tot de verbeelding.
Dat er een duidelijk verschil is tussen kapers en
piraten is niet zo algemeen bekend. Aan de
hand van verschillende thema's probeert de
tentoonstelling "Kapers op de Kust" dit verschil
duidelijk te maken.
