25 JAAR OPENBARE LEESZAAL
VLISSINGEN (1913-1938)
3
N.L. BUITINGA
Het initiatief om in Vlissingen een
Openbare Leeszaal op te richten is ge
nomen door ds. Hogerzeil en de heren
Van Raalte en Witteveen. Hun drijfveer:
iedereen, middenstander, handelsman
en arbeider gelegenheid geven zich
verstandelijk en geestelijk te ontwikke
len en zich te ontspannen op een ni
veau dat de bestaande volksbibliothe
ken niet bieden.
Op 8 december I9l l presenteren zij hun
plannen in een zaal van café de Vriendschap.
Er is instemming maar ook bezorgdheid. Wil
de arbeider wef f 0,50 per jaar aan contribu
tie missen? Moeten de katholieken niet ook
meedoen? Neen, dat is niet in overeenstem
ming met hun levensbeschouwing en dat die
nen we te respecteren. Het comité mag van de
aanwezigen aan de slag als eerste dagelijks
bestuur van de vereniging in oprichting.
Op 17 februari 1912 presenteert het de ont
werpstatuten, waaruit blijkt dat iedereen boven
de 1 8 jaar lid kan worden. De begroting be
draagt f 1 800,-. Voor huisvesting heeft men on
dermeer het oog op de voormalige Nutsbe-
waarschool in de Wolstraat. Bestuursleden
stellen persoonlijk een krediet beschikbaar voor
de inrichting.
In oktober verleent de gemeente een subsidie
van f 150,- alsmede voor 191 3 gratis gebruik
van het pand in de Wolstraat. Terwijl net be
stuur de inrichtingsbegroting van schilders en
timmerlieden afwacht, is Publieke Werken al
driftig bezig de benedenverdieping te vertim
meren. Men besluit dan maar de gemeente
haar gang te laten gaan op kosten van het be
stuur, maar zelf de bovenverdieping aan te
passen.
Teneinde binnen de begroting te blijven zal
men voorlopig geen bibliothecaris aan stellen
maar een concierge. De bibliotheekwerkzaam
heden zal het bestuur onderling verdelen. Uit
28 sollicitanten wordt gezocht naar een inge
zetene van Vlissingen die met pensioen is. Zo
wordt de voormalig sergeant der infanterie G.
de Jager aangesteld als concierge en tijdelijk
bibliothecaris. Hij heeft vrij wonen op de bo
venverdieping, een jaarloon van f 150,- met
een toelage van f 50,- en vrij genot van licht,
vuur en onderhoudsmiddelen.
Voor f 212,- worden boeken en periodieken
aangekocht, particulieren en uitgevers dragen
bij aan uitbreiding van de collectie. De vereni
ging De Dageraad stelt de bibliotheekcollectie
ter beschikking. Wegens de onzekere toekomst
besluit men deze slechts in bruikleen te aan
vaarden.
Op 27 januari 1913 werd de Leeszaal offi
cieel geopend. Ds. Hogerzeil voerde het
woord en wethouder Auer (onderwijs) vatte de
idealen van de oprichters samen door te stellen
dat de Openbare Leeszaal een der meest doel
treffende middelen tot bevordering der volksont
wikkeling is. De Vlissingse Courant meldt dat
alle aanwezigen hun verwondering te kennen
gaven over de werkelijk nette inrichting. Voor
net publiek waren er twee ruimtes: de leeszaal
en de studiezaal. "In de leeszaal een tafel met
verschillende tijdschriften als de Gids, Elsevier,
Die Woche. Aan de wand een groot rek met
wetenschappelijke tijdschriften en lectuur op
allerlei gebied. In het midden een courantenta
fel met 30 zeer gemakkelijke stoelen. Verder
een tafel met vakbladen en een schrijftafel.
Midden in de studiezaal een tafel, bedekt met
wetenschappelijke boeken: woordenboeken,
een encyclopedie, handboeken voor electri-
ciëns, timmerlieden, plantenkwekers enz. Hier
is ook de bibliotheek, grotendeels uit schenkin
gen verkregen, nog niet gereed voor uitlening,
omdat de boeken nog niet gebonden zijn. De
