DEN SPIEGEL LITERAIR
OUDE ZONNEWIJ
ZERS TE VLISSINGEN
J.T.H.C. Schepman
het Stedelijk Museum. De inventaris is gedrukt
in 1881 bij J.C. en W. Altorfer en door F.
Nagtglas namens Willem van der Os opge
dragen aan diens moeder "Mevrouw de
Weduwe van mr. Willem van der Os, gebo
ren M .W.J. E. Vader.
"Vergun mij daarom, Waarde Mevrouw, U,
als namens hem, dit werk toe te wijden, dat
voor tijdgenoot en nakomeling getuigen zal
van het welbesteed leven van Uwen voortref-
felijken zoon.
Deze F. Nagtglas maakte, zoals hij het zelf
noemt in zijn inleiding, het werk van Willem
van der Os af, nl. de beschrijving der verza
meling waaruit de belangstelling van Van der
Os voor vooral zijn geboortestad Vlissingen,
"de heldenstad onzer republiek" blijkt.
Bladerend in deze inventaris kom je zeer on
der de indruk van de hoeveelheid boeken,
handschriften en prenten, betrekking hebbend
op de geschiedenis van Vlissingen, die hier
verzameld zijn. In de categorie literatuur moe
ten vooral genoemd worden werken van Betje
Wolff, Aagje Deken en Jacobus Bellamy.
Hieronder bevinden zich veel bijzondere uit
gaven, soms meerdere uitgaven van één
werk. Ook bevinden zich in de collectie Van
der Os werken over bovengenoemde schrij
vers.
In literair opzicht is de collectie zeer interes
sant. Naast werken van en over Bellamy,
Wolff en Deken zijn er onder het hoofd Letter
kundigen, Dichters enz.stukken van bijv.
Petrus Hondius, "De soeticheydt des buyten-le-
vens", 1621verder gelegenheidsdichten, uit
de 17e en 18e eeuw, bruiloftsdichten, lijkzan-
gen en "zegengroeten" Ook is te vinden: Dl.
ae la Rue: "Zegezang op den volkome over
winning der haat en heerschzucht door
Willem den Vyfde", 1787. Over Willem de
Vijfde schreef Willem van der Os ook zelf een
artikel, dat in 1886 verscheen in de Vlissingse
Courant.
Niet alleen wat betreft literatuur is de collectie
Van der Os belangrijk. Dit zal blijken uit de ti
tels van enkele hoofdstukken: Zeeland in het
algemeen, Walcheren, Levensberichten van
Zeeuwen, Vlissingen - Geschiedenis en be
schrijving. Dit laatste gedeelte neemt ruim der
tig bladzijden in beslag. Dan moet zeker nog
genoemd worden de afdeling Vlissingers door
geboorte of betrekking, Admiralen enz. Zo
was Willem van der Os in het bezit van "Het
leven en bedryf van den heere Michiel de
Ruiter" van Gerardt Brandt, 1746. Verder zijn
er werken van H. te Winkel, Antonides van
der Goes en Adriaan Loosjes. Een respectabe
le bibliotheek dus.
Een apart gedeelte van de inventaris bestaat
uit een opsomming van dissertaties van Vlis
singers en handschriften, soms al in een ande
re afdeling vermeld. In het boek zijn ook geïn
ventariseerd alle kaarten, prenten, schilderijen
en andere voorwerpen uit het bezit van
Willem van der Os.
Dit artikeltje beoogt een inleiding te zijn op de
boekenverzameling van Willem van der Ós,
aanwezig in het gemeente-archief. In een vol
gende Spiegel zal ik graag eens ingaan op
bepaalde boeken daar aanwezig. Het hante
ren van oude boeken en unieke uitgaven is
spannend en reuze boeiend.
Tijdens de bestudering van de koper
gravure op de volgende pagina uit
1782 is het duidelijk geworden dat er
aan de rechterkant op een paal van
een havenhoofd te Vlissingen net het
puntje, ofwel de stijl van een horizonta
le zonnewijzer getekend staat.
Ik werd daarop geattendeerd door de Vlissing
se huisarts de heer A.H. van Dijk, die zich in
zijn vrije uren onder andere bezig houdt met
de geschiedenis van Vlissingen in de ruimste
zin van het woord. Onlangs meldde hij mij een
