f Wti
15
BESPIEGELINGEN
keuze gemaakt uit de aangeboden onderde
len. De koper kon bepalen aan welke eisen
een klok moest voldoen en de verkoper/vak
man stelt een exemplaar samen in overleg met
de kastenmaker en de graveur voor het gra
veerwerk. Door deze samenwerking ontstaan
er bijzonder fraaie en technisch zeer hoog
staande producten, waarbij de kast de mode
van de tijd volgt. Wij kennen klokken uit de
Barok, de Lodewijk stijlen, het Empire en het
Biedermeier.
Het uurwerk van een staande klok is voorzien
van een ankergang, met een lange slinger,
waardoor een langzame gang ontstaat. Dit
geeft elke ruimte waarin de klok geplaatst is
een plechtige sfeer. De looptijd varieert van
een week tot een maand. Een groot verschil
met die van de bekende staart en stoelklokken,
waarvan het gewicht elke dag moet worden
opgetrokken.
Detail van de wijzerplaat. Collectie Stedelijk
Museum.
Staande Hollandse klok, gesigneerd 'Theunis
Haakma LeeuwardenKast vermoedelijk 19e
eeuws. De klok staat thans in het stadhuis, in de
commissiekamer op de eerste verdieping.
Het centrum van de fabricage van staande
klokken in die tijd is wel Amsterdam, waar een
aantal klokkenmakers van naam prachtige
exemplaren vervaardigen. Bijzonder mooi is
dan ook het graveerwerk van de verzilverde
koperen wijzerplaten, sierlijke wijzers en kasten
ingelegd met de duurste exotische houtsoorten.
Vanuit Amsterdam ontstaat een uitstraling naar
andere bekende centra als Den Haag en
Rotterdam, terwijl ook in kleinere plaatsen
mooie exemplaren op de markt worden ge
bracht.
Ook in Leeuwarden, waar vooral onder in
vloed van het Friese hof een kopersmarkt voor
modieuze en dure artikelen ontstaat, zijn enke
le klokkenmakers gevestigd, die zich bezig
houden met de fabricage van staande klokken.
Een van de bekendsten hiervan zijn de gebroe
ders T. en A. Haakma. In het Stedelijk Museum
te Vlissingen bevindt zich een staande klok,
waar in de wijzerplaat een inscriptie is aange
bracht: "Theunis Haakma - Leeuwarden"
