DE ARCHIEF-SPIEGEL
12
Al sinds het eind van de l 5e eeuw is Vlissin-
gen in het bezit van de zogenaamde hoge ju
risdictie. Dit hield in dat het gerecht naast de
civiele zaken (tussen burgers onderling) ook de
criminele zaken mocht behandelen. Hierbij
hoorde ook het recht om halsmisdaden te be
rechten, misdaden waarvoor je de strop kon
krijgen. In l 574 verwierf de stad tevens de cri
minele rechtspraak over een gedeelte van het
platteland, de zogenaamde landvierschaar.
Daarbij kwam in 1579 ook nog een aandeel
in het landrecht. Het landrecht hield in dat de
Vlissingse burgers de schuldvorderingen op in
woners van het platteland van Walcheren voor
een stedelijk gerecht (Vlissings gerecht), konden
laten vervolgen. Deze uitbreiding van haar
rechtsmacht had Vlissingen te danken aan de
(vroege) keuze voor de Prins van Oranje in
1572. Naast de criminele en civiele recht
spraak is er ook de vrijwillige rechtspraak.
Hiervan is sprake als een persoon of een
groep personen naar het gerecht gaat om iets
te laten registreren, bijvoorbeeld de koop of
verkoop van onroerend goed.
Van oudsher berustte de rechtspraak bij de
twee burgemeesters en negen schepenen. De
strafvordering was echter in handen van de
baljuw. De Baljuw zat ook het gerecht voor en
zorgde meestal ook voor de uilvoering van het
vonnis.
DE ARCHIEVEN
Na de voorlopig laatste vergadering van de
vierschaar op 16 april l 808 bleef het archief
van de vierschaar (zoals het gerecht ook wel
genoemd werd) berusten op het stadhuis. Zoals
Bekend, werd in l 809 dit prachtige gebouw
door een Engels bombardement geheel ver
woest. Het archief van de vierschaar was het
zelfde lot beschoren als het stadsarchief.
Gelukkig was niet alles verbrand. Enkele regis
ters bevonden zich buiten het gebouw, waar
schijnlijk bij de secretaris Simon van der
Swalme. Daarnaast heeft Simon van der
Swalme, nog voor de verwoesting van het
stadhuis, uittreksels gemaakt uit 'particuliere pa
pieren' die bij vroegere magistraatsleden be-
Een van de fraaie
boekwerken uit het
oud-rechterlijk archief.
Alleen al de oude
handschriften zijn de
moeite van het
bekijken waard.
Inventaris nr. 1475:
Register van trans
porten en plechten
1639-1654.
Collectie Gemeente
archief Vlissingen.
Foto Den Spiegel,
1991.
