14
BESPIEGELINGEN
EEN STAANDE KLOK
GESIGNEERD
"THEUNIS HAAKMA
LEEUWARDEN"
A. FEENSTRA
Hopelijk is het bovenstaande een reden om
zelf eens een kijkje te nemen in de oud-rechter
lijke archieven. Wie weet duikt er ergens een
verre voorvader op wiens leven misschien ook
wel aan de galg eindigde.
11 hardiesse: moed, lef
(2) horde: soort gevlochten mat
(3) mik: soort schandpaal
(4) gecondemneert: veroordeeld
(5) exempel: voorbeeld
Bronnen:
L. Zoodsma, 'Rechtelijke archieven' in: Gids
voor historisch onderzoek in Zeeland,
(Amsterdam I99l)p. I 25-136.
R. Fruin, 'De provincie Zeeland en hare rechter
lijke indeeling voor 1795', (Middelburg 1933)
p. 72-80.
L.W.A.M. Lasonder, 'De archieven van recht
banken, weeskamers en notarissen, die over
het tegenwoordig grondgebied der provincie
Zeeland gefungeerd hebben. De Zeeuwse ei
landen, 1456-1811 (Den Haag 1914),
inv.nr.771
- W'
I I A U ik-
I 7-r-i* f--x j
b
S"? /I
x 1 lf» trtrv*k,cXjlb?t 0-114- XJ fyocK-tcr
I
3 J 1»-<rf£ C~v~ij v<6 vtf'
CT-O 4-V-I -W-er lf AVOC vfysT
«w^Vj t cr-ri *prjh-'<Sriï' «J--M c^Cr* o w-ïxc:
"\lur-<rc tt4-ii<+e'44 |Ji*ii<if4r vj
"**%x2 i-*"|hc^i£r iumcS j A-« i j Kt*' 'Cv C^v* ca.<6» V^.
iy t-' 4" V-C:* w~>Sr*f ^7 *>~v~t t
C\n--o- t i«i i t j4 £~**c*-c' V*
"i- 4*' v-tr^-^'iUnA 0lë-(<r-& Jc
f» 1 i >v*4 vif\ fykrj *4-cr41 1 ir|.n
kj O c*-r-^f-e»> »r-cr^ |*c»V> 4~
Handschrift uit inv.nr 1475. Oud-rechterlijk archief.
Voor liefhebbers van antieke klokken is
een staande Hollandse klok één van
de meest begeerde typen klok en velen
zullen gaarne een exemplaar in hun
collectie opnemen.
Om deze wens te vervullen zijn er echter twee
redenen waardoor van aanschaf wordt afge
zien:
1 e: vele huiskamers of hallen zijn te laag voor
de soms meer dan 3 m hoge exemplaren;
2e: de zeer hoge prijzen die de Nederlandse
staande klokken op veilingen en beurzen op
brengen. Voor een mooi exemplaar betaalt
men vaak enkele tienduizenden guldens.
De eerste staande klokken verschijnen in
Nederland rond 1680, terwijl er nu nog steeds
worden gemaakt. De laatste veelal copieën
van vroegere modellen. Over deze zullen we
het niet hebben, ze zijn machinaal vervaardigd
en vallen buiten dit bestek.
De uurwerken van antieke staart- en stoelklok-
ken zijn een puur Nederlands maaksel, duide
lijk herkenbaar door hun constructie, waarbij
het uurwerk is opgebouwd uit een viertal staan
de pilaren waartussen het raderwerk is opge
hangen. Van de staande klokken is duidelijk
een verwantschap met Engelse uurwerken aan
te wijzen. Er is dan ook bijna nooit goed aan
te geven of deze in Engeland of in Nederland
zijn vervaardig, ondanks onderlinge vergelijkin
gen. Zeer waarschijnlijk werd door de toenma
lige handwerkslieden, wanneer er een bestel
ling voor een staande klok binnen kwam, een
