DIERICK RUYTERS ZEEUWS WEGVOORBEREIDER VAN DE WESTINDISCHE COMPAGNIE f - 3 TOORTSE DOEKE ROOS In 1623 verscheen een boek met als titel 'Toortse der Zee-vaert'; de schrijver was de Zeeuw Dierick Ruyters. Het werd gedrukt en uit gegeven door de Vlissingse drukker en 'boeck- vercooper' Marten Abrahamsz van der Nolck. Ruyters doet hierin verslag van zijn vele reizen naar Brazilië en West-lndië, naar Guinea en Angola. Hij draagt zijn geschrift op aan prins Maurits en de Staten-Generaal en het zal moeten dienen als gids voor de zeeman die de kusten bezuiden de 'Tropicus Cancer' (kreefts keerkring) bezeild. Hij adviseert om toch vooral zijn boek op "de voyage mede te nemen, als sijnde beter gevonden weghen te volghen". In detail geeft hij aan wat zoal de moeilijkheden zijn die men kan tegenkomen op genoemde kusten, niet alleen waar het de vaart betreft, maar ook de gesteldheid van het land en de mensen die er wonen. Hij leidt zijn verhaal in met een gedicht aan de 'zeevarende man', waarin hij nog eens op zijn Zeeuwse afkomst terug komt. Hier volgen enige regels. "Comt herwaerts, staet wat stil, spert open uw gesicht. "Ghij suit door dese Toorts, en corte tijdt ver- ligcht, "Bekennen Clip en Banck, Rivieren, Havens, Reeden. "En wat u enigszins can helpen en beleeden, 't Is met een rauwe pen, goed ronts, goed Zeeuws geset. "Nochtans vol dienst en nut, voor die daer wel op let. Zijn verslagen zijn van groot belang geweest voor degenen die na hem genoemde kusten hebben bezocht en daarom behoort hij tot de "actieve verkenners die het ontstaan van eene West-Indische Compagnie hebben mogelijk gemaakt". De verslagen van de eerste reizen onder de vlag van de WIC tonen aan dat men gebruik gemaakt heeft van de adviezen van deze Zeeuwse verkenner. Dit niet alleen vooi wat betreft de te volgen routes maar ook de soort lading die werd meegenomen. Het 'leven en bedrijf' van de Middelburgse zeeman-schrij ver Dierick Ruyters, als de wegvoorbereidei van de WIC, wordt later aangeboden aan de Zeeuwse regenten en bewindhebbers van de WIC. Ruyters behoort tot de zeldzame zeelieden die de pen met gelijke vaardigheid hanteren als het stuurwiel. Ook was hij een verdienstelijk kartograaf en maakte kaarten van kust- en rede DER ZEEVAERT. Ötn te beseylen de Custen gheleghen bezuyden den Tropicus Caturi, ais Brasttiat, West-ZwUm^ Gaima, en Angöia, Stc. 9 y TOT rZJSS/.VGS/iLT.

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 1992 | | pagina 2