VRIJMETSELARIJ IN ZEELAND DE KEERZIJDE VAN DE MEDAILLE VERLICHT 13 J.C. LAGENDIJK De Vrijmetselaarsloge L'Astre de L'Orient te Vlissingen bestaat formeel op 21 december 1992 tweehonderd jaar. Het bestuur en de le den van de loge hebben de wens te kennen gegeven dit feit op een feestelijke wijze te her denken. Een van de onderdelen van de feest viering moest een Gedenkboek zijn waarin de geschiedenis van de afgelopen tweehonderd jaar werd vastgelegd. In 1988 werd de sa mensteller van dit werk door het bestuur bena derd om in zijn functie van logebibliotheca- ris/archivaris een poging te doen deze wens te realiseren. Als amateur-historicus ben ik met enthousiasme maar onbekend met wat me te wachten stond op zoek gegaan naar de bronnen. Het oude Loge-archief is in de oorlogsjaren verdwenen en het huidige beslaat slechts de periode vanaf 1945. In het verleden is de geschiedenis van de Loge te Vlissingen en van andere plaatsen in Zeeland nooit in boekvorm vastgelegd, zo dat op een breed terrein onderzoek moest wor den gedaan. De belangrijkste bron bleek het Orde-archief te Den Haag te zijn. Daarnaast werd onderzoek gedaan in de provinciale en gemeentelijke ar chieven. Alle Maconnieke Jaarboekjes en an dere publikaties van het Hoofdbestuur werden doorgenomen. Sporen naar Engeland, Schot land, België en Frankrijk werden gevolgd, uiter aard niet altijd met succes. Belangrijke infor matie werd via Belgische broeders verkregen met betrekking tot de 'Hoogere Graaden' en "Het Beeren-Collegie'. In 1989 werd door de Haagse broeder N. Groenewegen van de loge 'De Vlammende Ster' (nr. 169] een map geschonken waarin zich de vroegste Wetten en Reglementen, ledenlijsten en het 'Stamboek' van de Loge bevonden. Deze map was een st ukje privé-archief van de oprichter Mr. Abraham van Doorn en is van onschatbare waarde gebleken voor het beschrijven van de vroegste geschiedenis van de Vlissingse loge L'Astre de L'Orient. Onder het speurwerk groeide het besef bij de samensteller dat het van historisch belang zou zijn om het gedenkboek in een wat breder ka der te plaatsen dan alleen de gemeente Vlis singen. Het belang van de Loge reikte immers vooral in de Franse tijd verder dan de ge meentegrenzen en zelfs de provinciegrenzen. Ook de rol van de Vlissingse loge 'De Zon' en de functie die de oprichters Adriaan van Doorn Geene en Abraham van Doorn voor de loges 'La Compagnie Durable' te Middelburg, 'De Ster in het Oosten' te Zierikzee en 'De Opgaande Ster' te Goes hadden, rechtvaardi gen een Zeeuws kader. Tenslotte wil ik opmerken dat dit gedenkboek ook zijn beperkingen kent. Er kon niet gestreefd worden naar een gedetailleerd en volledig geschiedkundig onderzoek naar de Zeeuwse Vrijmetselaarsloges; er is slechts gepoogd een globaal beeld te schetsen van alle tot nu toe bekende loges in de Provincie Zeeland, met daarnaast een uitgebreidere beschrijving van de Vlissingse loges. Wellicht vinden meer pro fessionele historici in het hierbij aangereikte materiaal aanleiding verder onderzoek naar de Vrijmetselaarij in Zeeland te verrichten. IETS OVER DE GESCHIEDENIS DER VRIJMETSELARIJ De officiële Vrijmetselarij, werkend onder het Grootoosten der Nederlanden, is oorspronke lijk uit Engeland afkomstig. Daar werd door vier Londense loges het besluit genomen een gezamenlijke loge te houden ter viering van het feest van Johannes de Doper op 24 juni 1717. Het doel is meer samenwerking en uitbreiding van de onderlinge contacten. Dit leidde weer

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 1992 | | pagina 12