15
VRIJMETSELARIJ IN ZEELAND
n \nk
ERKFA'TEKIS'
t van DE LOGE
f LASTRE Dl Jj-OEÏES
TE viigsmote®
Zilveren lakzegeldoos,
bevestigd aan een
perkamenten oorkonde,
door de Loge als dank
aangeboden aan
Abr. van Doorn,
2 december 1803.
Collectie J. C.L.
uniforme regelgeving en in 1723 stelde de
Schotse predikant ds. James Anderson zijn we
reldvermaarde Constitutieboek op met daarin
opgenomen 'oude plichten'. Intussen was Dr.
J.T. Desaguliers, een zoon van een uitgeweken
Franse predikant, afgetreden als Grootmeester
van Engeland. Hij was een befaamd natuurkun
dige, lid van de beroemde Royal Society of
Science en een vriend van Newton. Welke lo
ges precies door zijn bezoeken aan het vaste
land van Europa tot stand zijn gekomen is niet
met zekerheid te zeggen. Een feit is wel dat hij
vanaf 1720 regelmatig in diverse steden van
Europa natuurkundige voordrachten hield en
zodoende ook contacten in de maconnerie kon
opbouwen. Na Engeland volgde in 1721
Frankrijk, toen te Duinkerke de loge 'Amitié et
Fraternité' werd opgericht en in 1725 een an
dere loge te Parijs.
Dat het eerste in de havenplaatsen loges wer
den gesticht ligt voor de hand, omdat van
oudsher de eerste handelscontacten via de
havens liepen. Zo is door de Belgische ge
schiedschrijver Deschapelière aangetoond dat
in datzelfde jaar 1721 reeds regelmatige bij
eenkomsten vermeld worden van vrijmetselaren
in Rotterdam en in Mons (Bergen).
De ontwikkeling van de vroege vrijmetselarij in
Nederland is moeizaam geweest en ook met
nevelen omhuld. Na het overlijden van onze
'Engelse' koning Willem III, van wie werd
gezegd dat hij reeds in 1695 in Engeland tot
de broederschap was toegetreden, volgde het
stadhouderloze tijdperk. Juist toen was de
staatsoverheid beducht voor geheime Oranje
gezinde bewegingen. In 1731 werd ten huize
van de Engelse ambassadeur Philip Stanhope,
graaf van Leicester, de latere keizer Frans van
Lotharingen in de vrijmetselarij ingewijd. Hier
toe was een speciale loge voor deze gelegen
heid samengsteld uit de volgende leden: John
Stanhope, Philip Stanhope, Holtzendorf,
Strickland, Benjamin Hadley, een niet met
name genoemde Hollandse broeder en de eer
der genoemde Dr. Desaguliers, die ook de ce
remonie leidde.
De eerste tot nu bekende werkplaats in Neder
land werd op 8 november 1734 in het loge
ment 'Lion d'Or' te 's-Gravenhage opgericht
door Vincent la Chapelle, die meester-kok en
hoofd van de hofhouding van de Prins van
Oranje, de latere Stadhouder Willem IV, was.
Verder waren aanwezig de broeders: Philippe
Fiuvet, Daniel Friard, Francois Liègois, Salomon
No(a)ch, Nicolaas Mulo en Jean Fach. De
.W
A SB ft
VA** OOOTVN
oen \n r.-ftT-'
i'i r, i >c t
A .54 WA
