DEN HAAG, HAAGS
HISTORISCH MUSEUM
za. 10.00-17.00 uur, zo. 12.00-17.00 uur.
Vanaf Centraal Station bereikbaar met buslijn
22 en 28.
EXPOSITIE 'DE NIEUWE HAAGSE SCHOOL'
In het Haags Historisch Museum zal nog tot en
met 16 januari 1994 een overzichtstentoonstel
ling te zien zijn van het werk van Haagse archi-
tekten die in de periode tussen de twee wereld
oorlogen de Nieuwe Haagse School vormden.
Deze architektuurstroming werd in 1920 voor
het eerst gesignaleerd in het architektuurtijd-
schrift Wendingen, en gekscherend 'Nieuwe
Haagse School' genoemd. De stroming kan
gezien worden als een synthese van de archi-
tektonische en stedebouwkundige theorieën van
Berlage, de vormentaal van Frank Lloyd Wright
en het streven naar een dynamische monumen
taliteit uit de vroegere fase van De Stijl.
Vanwege de grote aandacht voor de verhitte
polemiek tussen de expressionistische Amster
damse School, het rationele Funktionalisme en
de traditionalistische Delftse School is de Nieu
we Haagse School als een 'middenstroming' in
de Nederlandse architektuurgeschiedenis tot nu
toe onderbelicht gebleven. De laatste jaren is
echter de belangstelling voor de bijzondere
architektonische kwaliteit van de Haagse
gebouwen sterk toegenomen.
De architektuur van de Nieuwe Haagse school
kenmerkt zich door een organische expressie in
de buitengevel van veelal met elkaar in open
verbinding staande woonruimten. Ritmisch in-
en uitspringende kubische volumes van erkers,
balkons, loggia's en muurvlakken worden bena
drukt door horizontale betonnen wanden, uitste
kende betonnen luifels, dakoverstekken en in
elkaar grijpende dakpartijen. Aan de detaille
ring wordt bijzonder veel aandacht beteed; fijn
gedetailleerde raamprofielen, schoon metsel
werk en betonnen lateien, vensterbanken en
sierlijsten. Bouwvolumes en detailleringen wor
den zodoende een plastische compositie van
horizontaal en vertikaal belijnde muurvlakken.
De kubusvormen worden veelal verzacht door
het betrekken van de natuur in de architektuur
door middel van ingebouwde bloembakken,
terrasmuurtjes, trappartijen, pergola's enz.
De architekt Co Brandes is mede vanwege het
grote aantal in en rond Den Haag uitgevoerde
werken (ca 500) een centrale figuur binnen de
stroming. Hij was samen met Jan Wils eindre-
dakteur van het architektuurtijdschrift Levende
Kunst, waarin bijzonder aandacht besteed
werd aan het werk van Frank Lloyd Wright.
De stroming vond haar hoogtepunt in de perio
de 1918-1928, toen naast Co Brandes ook
architekten als Johan Duiker, Jan Bijvoet, Dirk
Roosenburg, Jan Buys, Jan Luthmann, Willem
Verschoor, Jan Wils, Frans Lourijsen, Hans
Wegerif, Hendrik Wouda, Frans Klijnen, Her
man van der Kloot Meyburg en Bart Hoogstra
ten in deze Nieuwe Haagse School-sti/l bouw
den. De architekten Duiker, Bijvoet, Roosenburg
en Buys gingen in de tweede helft jaren 20
meer een andere kant op en legden zich toe
op het funktionalisme. Brandes, Verschoor,
Wouda en Hoogstraten bleven deze stijl tot in
de jaren 50 toepassen.
Het totale oeuvre is zeer groot en in heel Den
Haag te vinden, vooral in de wijken Marlot,
Benoordenhout, Segbroek, Bohemen en het
Laakkwartier. Ook in de gemeenten rond Den
Haag, Wassenaar, Voorburg en Rijswijk is
deze stijl te vinden.
De tentoonstelling is een initiatief van het
Gemeentelijk Bureau Monumentenzorg in Den
Haag, en toont het werk van genoemde archi
tekten aan de hand van ontwerptekeningen,
stedebouwkundige plannen, maquettes, foto's,
video- en diaprogramma's. Ook zullen enkele
geveldetails 11 worden nagebouwd. Bij de
tentoonstelling hoort een publikatie van ca 150
pagina's met illustraties deels in kleur, uitgege
ven in de VOM-reeks. Prijs ca f 20,-.
DEN SPIEGEL 1994
24
