3
h
macht over de Westerscheldemonding. Via
deze riviermonding waren de belangrijke ste
den Gent, Brugge en Antwerpen bereikbaar.
De (politieke) strijd om dit gebied is sinds die
tijd een regelmatig terugkerend gebeuren.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog kwamen de
Zeeuwse en Hollandse steden in opstand tegen
het Spaans gezag. Uiteindelijk kregen de
Verenigde Nederlanden de zeggenschap over
de monding van de Schelde en daarmee over
de route over water naar Antwerpen. Een groot
deel van het huidige België, inclusief de steden
Antwerpen, Gent en Brugge, bleef in handen
van de Spanjaarden. De Nederlanders waren
nu in de gelegenheid om de handel naar de
belangrijke havensteden in de Zuidelijke
Nederlanden te beperken. In de praktijk kwam
dat neer op een financiële blokkade van de
haven van Antwerpen. Door middel van heffin
gen op de doorvaart maakte de Republiek der
Verenigde Nederlanden het voor schepen met
massaprodukten onaantrekkelijk om Antwerpen
aan te doen. Het leek of de problemen tussen
beide gebieden werden opgelost toen de
Zuidelijke en de Noordelijke Nederlanden, na
de Franse bezetting door Napoleon, in 1815
werden samengevoegd tot het Verenigd
Koninkrijk der Nederlanden. Antwerpen en de
Scheldemonding behoorden nu tot één land.
Deze situatie hield stand tot 1 830. In dat jaar
kwamen de Zuidelijke Nederlanden in
opstand, wat uiteindelijk leidde tot het ontstaan
van het huidige België. Hierdoor lagen de
havens van Antwerpen weer in een ander land
dan de Westerschelde, net als voor 1795.
Tijdens de opstand werd dan ook prompt
Antwerpen weer door de (Noord) Nederlandse
regering afgesloten. De bereidheid om de pro
blemen op te lossen ontstond pas toen België en
Nederland in 1839 het vredesverdrag teken
den. De twee landen erkenden elkaar als offi
ciële staten. In het verdrag werd bepaald dat
de een regeling moest worden getroffen voor
de problemen rond de Westerschelde.
Centraal stond een vrije vaart en daarmee ook
het principe van een vrije loodskeus. In de vre
desbesprekingen die in Londen plaats vonden,
was voor de Belgen een vrije verbinding naar
Antwerpen via de Schelde een zaak van funda
mentele rechtvaardigheid.
Model van het peilschip 'De Koperen Ko'. Dit scheep
je werd ook gebruikt als inspectievaartuig door de
Permanente Commissarissen tijdens hun werk in het
kader van het Scheldereglement. Collectie Stedelijk
Museum Vlissingen.
Na vier jaar overleg werd uiteindelijk op 20 mei
1 843 het "Scheldereglement" van kracht. In dit
Scheldereglement werd de dienstverlening aan
de scheepvaart op de Schelde geregeld. De
controle op deze dienstverlening kwam in han
den van een commissie van vier Permanente
Commissarissen: twee afkomstig uit België en
twee uit Nederland. In 1 843 waren hun taken
vooral gericht op de bebakening, beloodsing en
het onderhoud van de vaargeul. Tegenwoordig
komen in het overleg tussen de vier "Permanente
Commissarissen" meer aspecten van de dienst
verlening aan de scheepvaart op de Schelde, in
nauw overleg met beide regeringen ter sprake.
De commissie houdt zich naast het zorg dragen
voor een goede markering van de vaargeul en
het controleren van veranderingen van de rivier
zich bijvoorbeeld ook bezig met de begeleiding
van de schepen op weg van en naar een haven
DEN SPIEGEL